Peningamál - 04.11.2015, Blaðsíða 50

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
4
50
RAMMAGREINAR
sem sögulegt samband útflutnings við ákvörðunarstærðir sínar gefur
tilefni til að ætla eða hvort útflutningsvöxtur hafi verið hægari en
ella, t.d. vegna þess að bankakreppan hér á landi og truflunin sem
hún hafði í för með sér í erlendri greiðslumiðlun hafi grafið undan
erlendum viðskiptasamböndum og gert útflytjendum erfiðara um
vik að afla sér lánafyrirgreiðslu (sjá t.d. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn,
2015). Því hefur einnig oft verið haldið fram í innlendri efnahagsum-
ræðu að fjármagnshöft sem sett voru á hér á landi í kjölfar fjár-
málakreppunnar hafi valdið svipuðum vandamálum og því dregið
úr útflutningi miðað við það sem ella hefði orðið. Til að skoða þetta
nánar er ofangreint líkan notað til að spá fyrir um þróun útflutnings
vöru og þjónustu frá fyrsta ársfjórðungi 2009 til lokafjórðungs ársins
í fyrra. Mynd 2 sýnir spána og samanburð við raunverulega þróun.
Eins og sjá má hefur útflutningsjafnan vanspáð útflutningi í kjölfar
fjármálakreppunnar, þótt munurinn sé innan við eitt staðalfrávik og
því ekki tölfræðilega marktækur.
Ekki er því að sjá að bankakreppan hafi grafið undan útflutn-
ingsvexti síðustu ára. Ekki er heldur hægt að sjá merki um að fjár-
magnshöftin hafi gert hið sama, þótt auðvitað sé ekki hægt að segja
til um hver útflutningsvöxturinn hefði getað verið án haftanna.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Mynd 1
Áhrif 10% varanlegrar raungengishækkunar
X-ásinn sýnir áhrif í lok hvers árs
Prósentur
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
151413121110987654321
Prósentur
Mynd 1a Útflutningsverð í krónum Mynd 1b Útflutningsverð í erlendum gjaldmiðli
Prósentur Prósentur
Mynd 1c Innflutningsverð í krónum Mynd 1d Viðskiptakjör
Mynd 1e Útflutningur Mynd 1f Innflutningur
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
151413121110987654321
2,0
2,5
3,0
3,5
151413121110987654321
-3,6
-3,2
-2,8
-2,4
151413121110987654321
Prósentur
-1,8
-1,6
-1,4
-1,2
-1,0
151413121110987654321
Prósentur
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
151413121110987654321
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Ma.kr. á verðlagi 2005
Mynd 2
Útflutningur vöru og þjónustu 2005-2014
Útflutningur
Spáður útflutningur
± 1 staðalfrávik
± 2 staðalfrávik
300
350
400
450
500
550
‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05