Peningamál - 04.11.2015, Síða 24

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
4
24
PENINGASTEFNAN OG INNLENDIR
FJÁRMÁLAMARKAÐIR
síðustu mánuði, sem m.a. birtist í bættu lánshæfismati, og smitáhrifa
magnaðgerða (e. quantitative easing) helstu seðlabanka heimsins.
Magnaðgerðirnar hafa þrýst niður líftímaálagi í þeim löndum og
ýtt fjárfestum langtímaskuldabréfa í þessum ríkjum til annarra ríkja í
leit að betri ávöxtun (sjá frekari umfjöllun í rammagrein 1). Lækkun
lengri skuldabréfavaxta endurspeglar því líklega ekki nema að litlu
leyti lækkun verðbólguvæntinga og væntinga um lækkun vaxta
Seðlabankans næstu misserin. Túlkun vaxtaferilsins verður erfiðari
fyrir vikið.
Áhættuálag á skuldbindingar ríkissjóðs hefur lækkað
Undir lok síðasta árs og aftur um mitt þetta ár hækkaði áhættuálag
á erlendar skuldbindingar ríkissjóðs á flesta mælikvarða (mynd III-7).
Líklegt er að óróleiki á alþjóðlegum fjármálamörkuðum hafi haft áhrif
á þessa þróun. Álagið lækkaði aftur í sumar sem má væntanlega rekja
til væntinga um bætta stöðu ríkissjóðs í kjölfar kynningar á áætlun
stjórnvalda um losun hafta sem endurspeglaðist í bættu lánshæfi
ríkissjóðs hjá öllum þremur alþjóðlegu matsfyrirtækjunum sem meta
lánshæfi ríkissjóðs. Skuldatryggingarálag á fimm ára skuldbindingar
ríkissjóðs er nú rúmlega 1,2% sem er lítillega lægra en í ágúst en ½
prósentu lægra en það var hæst um miðbik ársins. Þá hefur vaxta-
munur á lengri erlendri útgáfu ríkissjóðs og sambærilegum ríkisbréfum
Bandaríkjanna og Þýskalands einnig minnkað á sama tímabili og
mælist nú um 1½ prósenta.
Vaxtakjör í alþjóðlegum útgáfum innlendra viðskiptabanka hafa
hins vegar hækkað lítillega frá því í sumar þrátt fyrir bætt lánshæfismat
bankanna (mynd III-8). Tímabundinn óróleiki á alþjóðlegum fjármála-
mörkuðum um það leyti sem útgáfan fór fram, sem tengdist m.a. ótta
við harða lendingu í Kína og vaxandi áhyggjur af nýmarkaðsríkjum
(sjá nánar í kafla II), hefur þó líklega haft áhrif á kjörin. Þessi óróleiki
leiddi jafnframt til hækkunar áhættuálags á innlendar skuldbindingar
fyrirtækja og fjármálastofnana í Bandaríkjunum.

Gengi krónunnar
Gengi krónunnar hækkar …
Gengi krónunnar hefur hækkað um tæplega 4½% miðað við vísi-
tölu meðalgengis frá útgáfu Peningamála í ágúst og er nú um 193
stig (mynd III-9). Yfir sama tímabil hefur gengi krónu hækkað um
u.þ.b. 3½% gagnvart evru og Bandaríkjadal og ríflega 5½% gagnvart
bresku pundi. Afgangur af vöru- og þjónustuviðskiptum, m.a. vegna
batnandi viðskiptakjara, hefur stutt við gengi krónunnar ásamt auknu
gjaldeyrisinnflæði vegna nýfjárfestingar erlendra aðila. Hagvöxtur
hefur einnig verið meiri hér á landi en í nágrannaríkjum og horfur á að
svo verði áfram um sinn. Gengishækkunin skýrist því líklega að miklu
leyti af hagfelldari þróun efnahagslegra grunnþátta (e. economic
fundamentals) og væntingum um að vextir haldist þar með hærri hér á
landi en í öðrum iðnríkjum. Hækkunin endurspeglar því bæði aðlögun
gengisins að sterkari grunnþáttum og um leið miðlun harðara taum-
halds innlendrar peningastefnu um gengisfarveginn á sama tíma og
hnökrar hafa myndast í miðlun hennar í gegnum innlenda vexti eins
og fjallað er um hér að framan.
Mynd III-9
Gengi erlendra gjaldmiðla gagnvart krónu
Daglegar tölur 3. janúar 2008 - 30. október 2015
Kr./EUR, Kr./USD, Kr./GBP
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Bandaríkjadalur (v. ás)
Evra (v. ás)
Breskt pund (v. ás)
Vísitala meðalgengis - viðskiptavog þröng (h. ás)
Vísitala
50
90
130
170
210
250
50
100
150
200
250
300
‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13 ‘14 ‘15
Prósentur
Mynd III-8
Áhættuálag á skuldbindingar fyrirtækja og
fjármálastofnana í Bandaríkjunum og
íslenskra banka1
Daglegar tölur 2. janúar 2013 - 30. október 2015
1. Vaxtaálag á skuldabréf útgefin í Bandaríkjadölum fyrir fyrirtæki og
fjármálastofnanir í Bandaríkjunum. Fyrir íslensku bankana er miðað við
vaxtaálag við útgáfu skuldabréfa í erlendum gjaldmiðli.
Heimildir: Arion banki, Íslandsbanki, Landsbankinn, Macrobond,
Seðlabanki Bandaríkjanna í St. Louis.
Fyrirtæki og fjármálastofnanir í Bandaríkjunum með
lánshæfiseinkunn BBB
Fyrirtæki og fjármálastofnanir í Bandaríkjunum með
lánshæfiseinkunn BB
Fyrirtæki og fjármálastofnanir í Bandaríkjunum með
lánshæfiseinkunn B
Íslenskir viðskiptabankar
Arion banki til
3 ára í NOK
Íslandsbanki
til 4 ára í SEK
Íslandsbanki
(4 yr, SEK)
Arion banki til
3 ára í EUR
0
1
2
3
4
5
6
7
8
Íslandsbanki til
3 ára í EUR
Landsbankinn
til 3 ára í EUR
2013 2014 2015
Arion banki til
5 ára í NOK
Íslandsbanki
til 4 ára í SEK
Íslandsbanki til
2 ára í EUR
% Prósentur
Mynd III-7
Áhættuálag á skuldbindingar ríkissjóðs
Daglegar tölur 3. janúar 2011 - 30. október 2015
Heimild: Bloomberg.
Skuldatryggingarálag ríkisins (v. ás)
Vaxtamunur á íslensku og bandarísku ríkisskuldabréfi
útgefnu í Bandaríkjadölum á gjalddaga árið 2022 (h. ás)
Vaxtamunur á íslensku og þýsku ríkisskuldabréfi
útgefnu í evrum á gjalddaga árið 2020 (h. ás)
0
1
2
3
4
5
0
1
2
3
4
5
2011 2012 2013 2014 2015