Peningamál - 04.11.2015, Blaðsíða 29

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
4
29
IV Innlent raunhagkerfi
Frá því að árstíðarleiðrétt landsframleiðsla náði lægsta gildi sínu eftir
fjármálakreppuna sem skall á af fullum þunga haustið 2008 hefur hún
vaxið jafnt og þétt og mælist nú meiri en þegar hún var mest árið
2007. Hagvöxtur þessa batatímabils hefur verið borinn uppi af mikilli
aukningu útflutnings, fjárfestingu atvinnuveganna og einkaneyslu
sem batnandi hagur heimila hefur stutt við, sérstaklega á síðustu
tveimur árum. Í ár er búist við því að hagvöxtur verði sá mesti frá árinu
2007 og verður hann drifinn áfram af kröftugum vexti sömu þátta og
leitt hafa efnahagsbatann. Mikill vöxtur innlendrar eftirspurnar endur-
speglast einnig í minnkandi afgangi á viðskiptum við útlönd þrátt fyrir
ágætan útflutningsvöxt. Batinn á vinnumarkaði heldur einnig áfram
með mikilli fjölgun starfa og minnkandi atvinnuleysi. Framleiðnivöxtur
hefur hins vegar verið slakur og töluvert veikari en á fyrri bataskeiðum.
Slakinn sem var í þjóðarbúinu á undanförnum árum hefur snúist í
framleiðsluspennu og endurspeglar það þá aðlögun og bata sem orðið
hefur í þjóðarbúskapnum á undanförnum árum. Samhliða því hefur
aðhald í opinberum fjármálum minnkað.
Hagvöxtur og innlend eftirspurn einkaaðila
Hagvöxtur á fyrri hluta ársins í takt við maíspá Peningamála
Hagstofa Íslands birti þjóðhagsreikninga fyrir annan ársfjórðung í
september sl. Samkvæmt þeim tölum var hagvöxtur 5,6% á öðrum
ársfjórðungi sem er sá mesti sem mælst hefur á einum fjórðungi frá
fyrsta fjórðungi 2008. Hagvöxtur mældist 5,2% á fyrri hluta ársins en
í ágústspá bankans hafði verið gert ráð fyrir rúmlega 3% vexti (mynd
IV-1). Stór hluti spáskekkjunnar er vegna endurskoðunar á eldri gögn-
um Hagstofunnar auk þess sem framlag utanríkisviðskipta var umtals-
vert hagfelldara en búist var við í ágúst. Hagvöxtur á fyrri hluta ársins
var því talsvert nær því sem bankinn spáði í maí en sú spá var gerð
áður en bráðabirgðatölur fyrir þjóðhagsreikninga fyrsta ársfjórðungs
lágu fyrir. Sé horft á samsetningu hagvaxtarins má sjá að þar vegast á
kraftmikill vöxtur innlendrar eftirspurnar og framlag utanríkisviðskipta
sem, þrátt fyrir mikinn uppgang í þjónustuútflutningi, var neikvætt á
fyrstu sex mánuðum ársins vegna mikils innflutnings sem jafnan fylgir
vaxandi fjárfestingarumsvifum og einkaneyslu.
Landsframleiðsla á mann nálgast það sem hún var mest fyrir
kreppu
Landsframleiðslan á öðrum ársfjórðungi var um 3,3% meiri en hún
var þegar hún var mest á fjórða ársfjórðungi 2007 miðað við árstíðar-
leiðréttar tölur Seðlabankans. Á sama tíma hefur fólksfjölgun einnig
verið umtalsverð og því var landsframleiðsla á mann enn um 2½%
minni (miðað við áætlun Hagstofunnar um mannfjöldaþróun). Frá
því að landsframleiðslan var mest fyrir fjármálakreppuna dróst hún
saman um 11,2% áður en hún tók að vaxa á ný um mitt ár 2010. Frá
þeim tíma hefur hún vaxið um 16,1% og hefur batinn að mestu verið
drifinn áfram af einkaneyslu, þjónustuútflutningi og atvinnuvegafjár-
festingu (mynd IV-2).
Mynd IV-1
Þjóðhagsreikningar á fyrri hluta 2015
og mat Seðlabankans
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Hagstofa Íslands
PM 2015/3
0 10 20 30
VLF
Innflutningur
Útflutningur
Þjóðarútgjöld
Fjárfesting
Samneysla
Einkaneysla
Mynd IV-2
Framlag undirliða landsframleiðslu
til efnahagsbata1
1. Frá fyrri árshelmingi 2010 til fyrri árshelmings 2015.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
-20 -15 -10 -5 0 5 10 15 20
Innflutningur
Samneysla
Einkaneysla
Fjárfesting
Útflutningur Vörur Þjónusta
VörurÞjón-
usta
Atvinnu-
vegir
Önnur
fjárfesting
Prósentur
Mynd IV-3
Þróun landsframleiðslunnar í kjölfar
fjármálakreppunnar1
1. ársfj. 2007 - 3. ársfj. 2015
Vísitala, 3. ársfj. 2008 = 100
Ísland
Helstu viðskiptalönd
OECD-ríki
Evrusvæðið
Bandaríkin
Bretland
1. Árstíðarleiðrétt gögn fyrir Ísland koma frá Seðlabanka Íslands.
Heimildir: Macrobond, OECD, Seðlabanki Íslands.
90
92
94
96
98
100
102
104
106
108
110
112
‘14 ‘15‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07