Peningamál - 04.11.2015, Blaðsíða 31

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
4
31
INNLENT RAUNHAGKERFI
heimilum að ráðast í slíka fjárfestingu. Þá hafa einstaka lánastofnanir
aukið aðgengi að lánsfé með hækkun veðhlutfalla og lækkun vaxta og
lántökugjalda (sjá kafla III). Í ár er gert ráð fyrir 4,6% vexti einkaneyslu
sem er heldur meira en spáð var í ágúst og endurspeglar að kaup-
máttur launa hefur vaxið meira en ráð var fyrir gert, einkum vegna
minni verðbólgu á tímabilinu. Á spátímanum er búist við því að einka-
neysla verði ein meginstoð hagvaxtar, studd af kaupmáttaraukningu
og frekari bata á eiginfjárstöðu heimila (mynd IV-7).
Hlutfall atvinnuvegafjárfestingar af landsframleiðslu við sögulegt
meðaltal
Eftir mikinn samdrátt í kjölfar fjármálakreppunnar hefur fjárfesting
farið vaxandi og á fyrri hluta ársins var atvinnuvegafjárfesting sá
undirliður innlendrar eftirspurnar sem lagði mest til hagvaxtar tíma-
bilsins. Á því tímabili jókst atvinnuvegafjárfesting um 38% frá fyrri
hluta árs 2014. Mestu munaði um fjárfestingu í skipum og flugvélum
en eins var umtalsverður vöxtur fjárfestingar utan stóriðju, skipa og
flugvéla. Vægi atvinnuvegafjárfestingar í landsframleiðslu var við lang-
tímameðaltal sitt á fyrri helmingi ársins sem er um 13%. Þrátt fyrir það
var fjárfesting í heild nokkuð undir langtímameðaltali sínu sem rekja
má til lítilla fjárfestingarumsvifa hins opinbera og í íbúðarhúsnæði.
Bætir í vöxt fjárfestingar atvinnuveganna á þessu ári
Vísbendingar fyrir fjárfestingu atvinnuveganna næstu misserin eru
flestar á þá leið að hún haldi áfram að aukast (mynd IV-8). Í könnun
sem Seðlabankinn gerði meðal hátt í 100 fyrirtækja kemur fram
umtalsverð aukning í áætlaðri fjárfestingu á þessu ári miðað við í fyrra
og eins bendir könnunin til nokkuð mikillar aukningar á næsta ári (sjá
töflu IV-1). Samkvæmt niðurstöðunum ætla félög í sjávarútvegi að
auka fjárfestingarumsvif sín mest í ár eða um næstum 50%. Einnig
búast fyrirtæki í ferða- og flutningaþjónustu við þó nokkrum vexti en
fyrirtæki í iðnaði reikna með um fimmtungssamdrætti fjárfestingar.
Fyrirtæki í flutninga- og ferðaþjónustu og fjármála- og trygginga-
starfsemi búast við mestri aukningu á næsta ári eða um og yfir
þriðjungsaukningu og fyrirtæki í verslun gera einnig ráð fyrir umtals-
verðri aukningu. Niðurstöður könnunar Gallups meðal 400 stærstu
fyrirtækja landsins benda einnig til þess að fjárfestingarvilji fyrirtækja
sé að aukast þar sem vaxandi hluti fyrirtækja gerir ráð fyrir auknum
fjárfestingarútgjöldum næstu misserin.
Ofangreindar vísbendingar um fjárfestingarumsvif í ár eru
í góðu samræmi við þróun innflutnings á fjárfestingarvörum.
Fjárfestingarkönnun bankans bregður enn sem fyrr upp þeirri mynd
að fjárfesting sé fjármögnuð að umtalsverðu leyti með sjóðsstreymi
fyrirtækja en að hlutdeild lánsfjármögnunar fari þó vaxandi sem er í
takt við vísbendingar um aukna lántöku fyrirtækja (sjá umfjöllun í kafla
III). Í samanburði við ágústspá bankans er útlit fyrir heldur meiri vöxt
fjárfestingar atvinnuvega utan stóriðju, skipa og flugvéla en líkt og í
ágúst er gert ráð fyrir að atvinnuvegafjárfesting í heild vaxi um tæp-
lega þriðjung í ár frá fyrra ári.
Mynd IV-7
Einkaneysla og kaupmáttur
ráðstöfunartekna 2000-20181
1. Grunnspá Seðlabankans 2015-2018.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%) Vísitala, 2005 = 100
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
80
85
90
95
100
105
110
115
Ráðstöfunartekjur (v. ás)
Einkaneysla (v. ás)
Hlutfall einkaneyslu og ráðstöfunartekna (h. ás)
‘00 ‘16 ‘18‘14‘12‘08‘02 ‘10‘06‘04
1. Vísbendingarnar eru innflutningur fjárfestingarvöru á föstu verði og svör
við fjórum spurningum úr könnun Gallups meðal 400 stærstu fyrirtækja
landsins. Þær spurningar snúa að mati stjórnenda á efnahagshorfum til
sex mánaða, hvernig þeir telja innlenda eftirspurn eftir vörum eða
þjónustu þeirra fyrirtækis muni þróast á næstu 6 mánuðum, hvort þeir
telji fjárfestingu þeirra fyrirtækis muni aukast á líðandi ári samanborið
við fyrra ár og hvort framlegð fyrirtækisins muni aukast milli ára. Við
matið á bilinu eru allar stærðirnar endurskalaðar þannig að þær hafi sama
meðaltal og staðalfrávik og fjárfestingin. Myndin sýnir tveggja fjórðunga
hreyfanlegt meðaltal. Vísbendingar fjárfestingar eru tafðar um
tvo ársfjórðunga.
Heimildir: Gallup, Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
% af VLF
Mynd IV-8
Vísbendingar um atvinnuvegafjárfestingu
1. ársfj. 2007 - 1. ársfj. 2016
Atvinnuvegafjárfesting
Spá PM 2015/4
Miðgildi vísbendinga
Efri og neðri mörk vísbendinga um atvinnuvegafjárfestingu1
‘15‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07
0
5
10
15
20
25