Archaeologia Islandica - 01.01.1998, Side 34

Adolf Friðriksson & Orri Vésteinsson
Mynd 5. Fjárborg í Reykjafirði. — Sheep shelter in Reykjafjörður NW-lceland. Ljósm./ photo: Adolf
Friðriksson, FSl
við skipulagsgerð eða minjavernd,
heldur og ferðaþjónustu og útivist.
Þessar breyttu aðstæður og aukið
frumkvæði í verndunarmálum frá um-
hverfisverndarfólki hafa kallað á ný
viðhorf til fornleifaskráningar.
Viðhorf til fornleifaskráningar
Eins og hér hefur verið rakið hafa orðið
allmiklar breytingar á viðhorfum til
fornleifa og fornleifaskráningar. A 19-
öld töldu menn eingöngu vert að rann-
saka og varðveita þær minjar sem telja
mátti frá sögu- eða þjóðveldisöld og
tengdust frásögnum miðaldarita. Und-
ir aldamótin 1900 varð vart almennari
áhuga á byggðaleifum frá öðrum tíma-
bilum en eftir sem áður var sú skoðun
ríkjandi að hægt væri að skilgreina
hversu merkilegir minjastaðir væru og
var sú afstaða staðfest með lögum um
fornleifar sem gerðu beinlínis ráð fyrir
að skilgreint væri hvaða staðir teldust
merkir og að þeir ættu að njóta sér-
stakrar friðunar. Ekki varð nein meg-
inbreyting á þessu viðhorfi fyrr en eftir
1970 en dæmi voru um að yngri
minjastaðir, vel varðveitt dæmi um
horfna búskaparhætti, væru taldir til
„merkra minja“ og þeir friðlýstir. Eftir
sem áður var talið nægilegt að varð-
veita aðeins brot af fornleifastöðum í
landinu. Vert er að geta þess að vernd-
un fornleifa var frá upphafi miðstýrð
frá Reykjavík og miðaðist fyrst og
fremst við staði sem töldust hafa gildi
fyrir þjóðarsöguna eða íslenska menn-
34