Archaeologia Islandica - 01.01.1998, Blaðsíða 98

Adolf Friðriksson & Orri Vésteinsson
frá því sem vísu að holan hefði verið í
notkun á sama tíma og stóra tóftin
norðan við hana, en gengu ekki úr
skugga um hvort svo væri í raun. Ekki
er unnt að fuilyrða um innbyrðis af-
stöðu gryfju og skála án þess að athuga
jarðlög þar á milli.
Rannsóknirnar 1908 og 1965 leiddu
ekki í ljós óyggjandi niðurstöður um
aldur, gerð eða hlutverk gryfjunnar.
Rannsóknin sem gerð var 1992 gaf
hins vegar góðar vonir um að finna
mætti gjóskulög við holuna sem mætti
tímasetja hana með. Markmið rann-
sóknanna 1995 var að skera úr um
hlutverk gryfjunnar (þ.e. hvort hún
hafi verið ruslahola, soðhola fyrir
veisluhöld eða jarðhús til íbúðar eða
hversdagsstarfa), tímasetja hana og á-
kvarða afstöðu hennar gagnvart öðrum
minjum á svæðinu.
Aðferðir
I rannsóknarskýrslum frá uppgreftin-
um 1908 var uppgraftarsvæðum,
könnunarskurðum og holum gefin
tákn, A - R Hafði gryfjan táknið „G”
og er það notað hér.
Við undirbúning að rannsókninni
voru lýsingar úr fyrri uppgröftum at-
hugaðar. Þar er annars vegar um að
ræða frumgögn og prentaðar skýrslur
frá Daniel Bruun og Olaf Olsen. Leitað
var til Olafs Olsen um frumgögn úr
rannsókn hans 1965. Segir hann öll
gögn er varða uppgröftinn hafa verið
birt í ritgerð sinni. Þar er birt snið-
teikning úr gryfjunni og lýst jarðlög-
um í henni. Var því stuðst við útgefna
skýrslu hans.
A yfirborði virðast hlaðnar brúnir
gryfjunnar vera af nokkurn veginn
sporöskjulaga tóft sem snýr NA-SV.
Lögð var út grunnlína sem lá N-S og
skipti hún tóftinni í tvo þríhyrninga
með samliggjandi langhliðar. Hreins-
uð voru jarðlög ofan af gryfjunni innan.
veggja. Þá var hreinsað upp úr skurð-
um frá 1908 og 1965 og þversnið
teiknuð.
I upphafi var leitað að ummerkjum
um fyrri rannsóknir. Kom reynslan frá
1992 í góðar þarfir. A teikningum og
ljósmyndum frá 1908 má sjá að grafn-
ar höfðu verið innan úr gryfjutóftinni
nokkrar skóflustungur og síðan grafnir
könnunarskurðir í miðju. Nær annar
þeirra langsum yfir, frá NV-SA, en
hinn nær þversum frá langskurði í
miðju í SV og mynda þeir bókstafinn
„T”. Tvær ljósmyndir úr safni DB eru
af gryfjunni. Þær sýna að grafnir hafa
verið tveir skurðir ofan í gryfjuna og er
það í samræmi við alla uppdrætti af
minjunum. Myndirnar eru mjög svip-
aðar, enda teknar frá sama sjónarhorni,
þ.e. sunnan við holuna. A annarri
myndinni stendur maður í holunni og
styður sig við reku. Þar sést að auki
hrúga af beinum á skurðbarminum og
eins úrkastið úr lengri skurðinum á
austurbarmi hans. Daniel Bruun birti
sjálfur aldrei þessar myndir með rann-
sóknarskýrslum sínum. Var önnur
myndin fyrst birt í doktorsriti Olsens
en hin er vart nógu góð til birtingar.
Strax og fyrstu ummerki frá 1908
98