Archaeologia Islandica - 01.01.1998, Síða 104

Adolf Friðriksson & Orri Vésteinsson
verða þáttaskil. Þótt ekki verði fullyrt
um dreifingu og gerð mismunandi
mannvistarlaga sem holan hefur fyllst
af, þar eð sniðin ná misjafnlega djúpt
niður og hvergi niður í óhreyfðan jarð-
veg, þá er engu að síður vert að huga
að muninum á útbreiðslu C4-C7 og
C8 og eldri laga. C4, C5, C6 og C7
eru þykkust í miðjunni en þynnast eða
hverfa úti við brúnir. Er ljóst að þessi
lög hafa safnast saman í djúpri gryfju
og hlaðist upp og fyllt hana að mestu.
Lagið sem liggur undir C7 virðist hins
vegar vera þykkast næst veggjum en
þynnast út að miðju. Er ljóst að það
hefur hlaðist upp á ólíkan hátt og við
aðrar aðstæður. Þetta lag, C8, er ljós-
brún og fínkornótt mold, blönduð
torfi með landnámslagi í. I laginu eru
stöku kolaflekkir. Torfið er neðst í lag-
inu og virðist vera strengur. Lagið
kemur lítillega fram syðst í holunni,
næst holubrún, en blasir við vestan-
megin. Snið norðan og austan til ná
ekki dýpra en að sýna lögin fyrir ofan
C8. Vestan megin er lagið afarþykkt
við holubrún, en hrapar niður í átt að
miðju holunnar. Er engum blöðum um
það að fletta að þetta lag er hrunið
veggjar- og eða þakefni. Þetta lag er
það sama sem Olsen taldi vera óhreyfð-
an sand.
Undir C8 kom síðan í ljós á einum
stað lag sem hefur haft veruleg áhrif á
túlkun minjanna. Þetta lag er afar hart
viðkomu, feitt, grásvart og mikið af
fínkurluðu koli í því, C9- Kemur það
eingöngu fram í þverskurðinum, enda
nær langskurðurinn ekki niður úr C7
eða C8. Ljóst er að 1908 var ekki graf-
ið niður á þetta lag og liggur það því
óraskað frá þeim tíma. Þegar snið-b
var hreinsað 1965 kom þetta lag ekki
heldur fram, enda ljóst að Olsen hefur
talið sig vera kominn niður í óhreyfðan
jarðveg er hann var kominn að hrun-
laginu C8. Telja má víst að C9 sé gólf-
lag. Um þykkt þess, útbreiðslu og
samsetningu verður ekkert sagt að svo
stöddu.
Hringinn í kringum gryfjuna er eins
og áður sagði torfhleðsla, C10. Við
uppgröft 1908 var ekki farið beint
ofan á þennan vegg, heldur staðnæmst
við ruslalagið C4 sem liggur ofan á
veggnum. Veggurinn sést greinilega á
yfirborði og í vesturenda þverskurðar-
ins hefur verið grafið lítillega í hann,
og hefur Olsen verið þar að verki. Þar
blasa við þunnir og langir torfhnausar
með landnámslaginu í. Hnausarnir
virðast teknir rétt eftir að landnáms-
gjóskan féll og þeir snúa á hvolf í
hleðslunni. Þegar snið-b er skoðað
virðist eins og hleðslan C10 sé á stalli í
brún gryfjunnar. Mögulegt er að þegar
gryfjan (C11) var grafin á sínum tíma
hafi verið tekinn stallur fyrir vegginn
hringinn í kring. Til þessa hefur gryfj-
an verið sýnd á teikningum sem spor-
öskjulaga, en líklegra er að hún sé í
raun ferhyrnd, en hornin orðin ávöl af
völdum hruns úr veggjum. Neðsta
sýnilega lag í C11 er gólfið C9 og dýpt
gryfjunnar er allt að 98 sm miðað við
það yflrborð sem hún var grafin frá.
Undir vegghleðslunni á holubrúninni
sést sérkennilegt lag, C12. Það er
blanda úr hreyfðri mold og litlum,
ljósum gjóskuflekkjum. Eflaust er
104