Tölvumál - 01.02.2008, Blaðsíða 15
T Ö L V U M Á L | 1 5
nemendur og kennarar eru tilbúnir að grípa ný tækifæri sem bjóðast og vilja
nýta tæknina í þágu menntunar.
Ýmis rannsóknarverkefni hafa verið unnin á þessu sviði hér á landi og læt
ég nægja að vísa á námUST verkefnið (sjá namust.khi.is) sem styrkt var af
Rannís, greinar í Netlu – Veftímarit um uppeldi og menntun (sjá netla.khi.
is) og í Gegni (gegnir.is) má finna innlendar námsritgerðir, bækur og greinar
um þetta efni.
Óhætt er að segja að markviss notkun á upplýsingatækni í skólastarfi sé
verkefni sem sífellt þarf að styrkja fjárhagslega og eflaust erfitt að fullnægja
öllum þörfum á því sviði. Stefna stjórnvalda hefur legið fyrir síðan 1996 en
auðvitað þarf að fylgja henni nánari útfærsla og fé hverju sinni svo hún nái
fram að ganga. Tæki og hugbúnaður er dýr, sem og öll þjónusta á þessu
sviði, en ekki síður er gerð stafræns kennsluefnis gífurlega kostnaðarsöm
og það að sinna símenntun og kynningar og þróunarstarfi.
Menntun í mótun
Hér langar mig að líta aðeins fram á veg og skoða skýrsluna Menntun í
Mótun – Þróun menntastefnu á Íslandi í evrópsku samhengi (sjá www.
menntamalaraduneyti.is), en hún kom út árið 2006 og ég tók þátt í um
ræðuhóp sem vann að undirbúning þessarar skýrslu. Í kaflanum Bætt
nýting upplýsingatækni í skólastarfi segir að ,,Markmið stjórnvalda er að
nemendur og kennarar landsins hafi greiðan aðgang að öflugum upp
lýsingatæknibúnaði og vefefni sem styðji við nám og kennslu innan og utan
skóla” (bls. 51). Þar kemur einnig fram að aðgangur að tæknibúnaði er
ekki alltaf sem skyldi, sérstaklega þegar kemur neðar í skólakerfið og að
styðja þarf betur við nýjungar og rannsóknir á þessu sviði. Fjallað er um
hvernig nýta má upplýsingatækni við stjórnun skólastarfs og tiltekin átta
atriði sem geta stutt við þróunina en þar má nefna möguleika við kynningu
á skólastarfi, rannsóknir og símenntun stjórnenda. Einnig er fjallað um
áhrif upplýsingatækni á nám og kennslu og talin upp ellefu atriði sem
séu forsendur þess að notkun upplýsingatækni við nám og kennslu verði
markviss og þróunin efli skólastarf. Hér hefur þegar verið nefndur greiður
aðgangur að nýlegum tækjum og framboð af góðu námsefni en við það má
bæta áhugaverðum verkefnum sem nýta möguleika tækninnar. Í skýrslunni
er einnig rætt um nýjar leiðir við námsmat sem taka mið af notkun tækn
innar, rannsóknir, kynningastarf og símenntun. En það sem er kannski
mest spennandi er að ,,Nýta betur kraft og hugmyndir yngri kynslóðarinnar.
Hlusta eftir þeirra þörfum og skoða þeirra hugmyndaheim.’’ (bls. 53), enda
má gera ráð fyrir að ungt fólk í dag sé margt mjög vant tækninýjungum og
sjái fyrir sér möguleika og tækifæri sem við sem eldri erum komum ekki
auga á.
Í skýrslunni eru settar fram tillögur um leiðir til úrbóta og má þar nefna
eflingu kennaramenntunar, þróun nýrra kennsluhátta og að nýta nýjustu
leikjatæknina við nám ásamt því að auka erlent samstarf og rannsóknir.
Í lokin er lögð áhersla á námsvef sem styðji nemendur á persónulegan
hátt með því að veita svör við fyrirspurnum tengdum námsefni skóla og
stuðli að góðri námstækni undir kjörorðinu læra að læra. Þessi hugmynd
er spennandi og væri æskilegt að kennaranemar sæju um að að svara
fyrirspurnum nemenda og þjálfuðust þannig í að nýta upplýsingatæknina.
Í skýrslu OECD Education Policy Analysis 2004 segir “Lokahnykkurinn
á nýsköpun er áhrifarík notkun upplýsinga og fjarskiptatækni.” (bls. 5 í
íslenskum útdrætti), sem gefur okkur tóninn. Við þurfum að sjá til þess að
nýta þá möguleika sem felast í upplýsingatækni í kennslu og námi. Netið
býður upp á marga möguleika og í dag er það hluti af lífi ungs fólks og því
ekki að nýta það betur í skólastarfi? Við þurfum að grípa unga fólkið og
þeirra hugmyndir til að efla áhuga þeirra á námi. Nýta hugmyndir þeirra
til að skapa áhugavert námsumhverfi í hér og nú andanum. Tölvuleiki og
tölvusamskipti er hugsanlega hægt að nýta á mun öfugri hátt en við gerum
nú í dag og sjá til þess að unga fólkið geti nýtt tæknina á skapandi hátt.
Að lokum vil ég hvetja alla til að kynna sér skýrsluna Menntun í Mótun
Þróun menntastefnu á Íslandi í evrópsku samhengi, en þar er m.a. fjallað um
umbætur í málefnum háskóla og breytingar í starfi og menntun kennara.
Heimildir
Menntun í Mótun – Þróun menntastefnu á Íslandi í evrópsku samhengi
(sjá http://bella.stjr.is/utgafur/menntun_i_motun.pdf)
OECD Education Policy Analysis 2004. Íslenskur útdráttur.
Stefna stjórnvalda hefur legið fyrir
síðan 1996 en auðvitað þarf að fylgja
henni nánari útfærsla og fé hverju sinni
svo hún nái fram að ganga
Við þurfum að grípa unga fólkið og
þeirra hugmyndir til að efla áhuga
þeirra á námi. Nýta hugmyndir þeirra
til að skapa áhugavert námsumhverfi í
hér og nú andanum