Tölvumál - 01.02.2008, Blaðsíða 61

T Ö L V U M Á L | 6 1
Sumarið 2007 unnu dr. Yngvi Björnsson, dósent,
og Hilmar Finnsson, meist ara nemi í tölvunarfræði,
það afrek að verða heims meist arar í gervi greind
eftir viðureign við fulltrúa eins þekkt asta háskóla
í heimi. Við tókum þá félaga tali til að forvitnast
nánar um þessa keppni.
Út á hvað gengur keppni eins og þessi, hvert er markmið
hennar?
Leikir hafa alla tíð gegnt stóru hlutverki í gervigreindarrannsóknum og hafa
verið þróuð öflug leikjaforrit fyrir leiki eins og t.d. skák og póker. Slík forrit eru
hinsvegar sérgerð til að spila einn ákveðinn leik og stór hluti vinnunnar við
þróun hugbúnaðarins er að byggja þekkingu á viðkomandi leik inn í for ritin.

Á seinustu árum hafa hinsvegar orðið stórstígar framfarir innan gervigreindar
á sviði vélrænna lærdómsaðferða og tæknin er að komast á það stig að
raunhæft er fyrir hugbúnaðarkerfi að læra flókna hluti af sjálfsdáðum. Stanford
háskóli í Bandaríkjunum stofnaði til alþjóðlegrar keppni greindra leikjaforrita
(GGP) fyrir þrem árum síðan til að hvetja til frekari rannsókna á þessu sviði.
Það sem er sérstætt við slíkan hugbúnað, ólíkt öðrum leikja hugbúnaði, er að
hann er hannaður til að geta spilað nánast hvaða borðleik sem er. Ef honum
eru kenndar reglurnar fyrir leik, jafnvel leik sem hann hefur aldrei séð áður,
þá getur hann lært af sjálfsdáðum hvað þarf til að spila viðkomandi leik vel.
Hvert var ykkar framlag?
Við smíðuðum alhliða leikjaforrit, CADIA­Player, sem tók þátt í þessari keppni
alhliða leikjaspilara í ár. Spilarinn okkar byggir á nýlegri tækni sem gerir
hann töluvert frábrugðinn öðrum slíkum spilurum, en sem sannaði gildi sitt
í keppninni.
Hvernig fer keppnin fram?
Keppnin fer fram í tveimur áföngum. Fyrst er undankeppni þar sem forritin
tengjast í gegnum Internetið leikjaþjóni sem staðsettur er við Stanford
háskóla, þar sem þau keppa innbyrðis í margvíslegum gerðum leikja.
Efstu forritin í undankeppninni komast svo áfram í lokakeppnina sem fer
fram á AAAI gervigreindarráðstefnunni, sem er ein stærsta og virtasta
gervigreindarráðstefnan í heiminum í dag.
Í ár fór undankeppni fram í júnímánuði og var keppt í tvo heila daga í viku
hverri, samtals átta daga. Keppt var í yfir 40 mismunandi gerðum leikja
og spilaðar vel á annað hundrað skákir. Þar má t.d. nefna leiki á borð við
Damtafl, Kínverska skák, og PacMan. Lokakeppnin fór svo fram í lok júlí
á AAAI ráðstefnunni, sem í ár var haldin í Vancouver í Kanada. Þar var
keppnisfyrirkomulagið hinsvegar annars eðlis, svokölluð úrsláttarkeppni
þar sem spilararnir eru paraðir saman og heyja innbyrðis viðureign.
Sigurvegararnir fara svo áfram í næstu umferð og svo koll af kolli þar til uppi
stendur einn sigurvegari. Úrsláttarfyrirkomulagið er hannað með það í huga
að auka spennuna fyrir áhorfendur þar sem ýmislegt óvænt getur gerst í slíkri
keppni. Þetta er ekki ósvipuð hugsun og tíðkast t.d. í bikarkeppnum í ýmsum
íþróttagreinum sem oft eru með slíku úrsláttarfyrirkomulagi. Í okkar huga er
undankeppnin í raun aðalprófsteinninn á gæði forritanna þar sem þar eru
bæði tefldar mun fleiri skákir og forritin látin spreyta sig á mun fjölbreyttara
gerðum leikja.
Spilarinn okkar, CADIA­Player, vann reyndar báðar keppnirnar: undan­
keppnina með töluverðum yfirburðum og svo lokakeppnina eftir spennandi
úrslitaviðureign við forrit frá Kaliforníuháskólanum í Los Angeles.
Eru haldnar heimsmeistarakeppnir á fleiri sviðum tölvunar­
fræðinnar?
Já. Reynslan hefur sýnt það að slíkar keppnir leiða yfirleitt til stórstígra
framfara á viðkomandi fræðasviðum. Það má til dæmis nefna keppni milli
hugbúnaðar í sjálfvirkri áætlanagerð, svo og milli liða vélmenna sem keppa
innbyrðis í fótbolta. Einnig var nýlega stofnað til keppni þar sem mannlaus
farartæki spreyta sig í að ferðast langar vegalendir á eigin vegum.
Hvað hefur þessi titill í för með sér fyrir ykkur?
Þetta er fyrst og fremst viðurkenning fyrir það mikla og góða starf sem
verið er að vinna innan tölvunarfræðideildarinnar við Háskólann í Reykjavík
og gervigreindarsetur þess (CADIA). Þar starfa framúrskarandi kennarar og
rannsakendur sem eru margir hverjir alþjóðlega þekktir innan síns fagsviðs.
Það að vinna keppni á borð við þessa nær hinsvegar athygli mun stærri hóps.
Þessi árangur kom væntanlega einhverjum á óvart þar sem við vorum að
keppa við marga af bestu háskólum heims á sviði tölvunarfræði, m.a. frá
Bandaríkjunum, Evrópu, og Indlandi. Það má kannski segja að með sigrinum
sé Háskólann í Reykjavík búinn að stimpla sig rækilega inn á alþjóðakortið
sem rannsóknarháskóli á sviði gervigreindar.
í gervigreind
Heimsmeistarar
Spilarinn okkar byggir á
nýlegri tækni sem gerir
hann töluvert frábrugðinn
öðrum slíkum spilurum
Hann vann reyndar báðar
keppnirnar: undankeppnina
með töluverðum yfirburðum
og svo lokakeppnina eftir
spennandi úrslitaviðureign
Viðtal: Ásrún Matthíasdóttir
* Síðan viðtalið var tekið hefur uppgötvun rannsóknateymis sem dr. Yngi starfar með verið valin sem ein stærsta uppgötvun ársins 2007 af tímaritinu Science.