Jón á Bægisá - 01.12.2006, Blaðsíða 66

Gauti Kristmannsson
und Dorothea var gríðarvel tekið og er ritdómur Shakepeare-þýðandans
August W. Schlegels kannski merkastur, en hann var langur og ítarlegur
og að stórum hluta tileinkaður samanburði við Hómerskviður, m.a. með
hliðsjón af forminu.18
Goethe ákvað síðan að taka skrefið til fulls og fylla upp í gatið á milli
Ilíonskviðu og Ódysseifskviðu með sinni eigin, sem hann kallaði Achilleis.
Hvort sem fyrirmyndin er aðferð Virgils við eftirlíkingu á Hómer, sem fólst
í því að skrifa Eneasarkviðu upp úr og frá Hómerskviðum, eða þá hreinlega
söngvarinn mikli sjálfur, þá er víst að markið er sett hátt. Of hátt virðist
vera, því Goethe lauk verkinu aldrei. Kannski af því að hann gerði þau
mistök að leita til sérfræðinga eins og Voss, því smámunasemi formkrafna
þeirra reið að líkindum sköpunargáfu Goethe að fúllu í þessu tilviki. Einn
kunnast ritsjóri Goethe, Erich Trunz, orðaði það svo: „Antikisierende Verse
ohne Theorie wollte er nicht schreiben, und antikisierende Verse nach der
Theorie gelangen ihm nicht“ (Werke 2 765). [Hann vildi ekki rita fornan
brag án fræðanna, en honum var fyrirmunað að rita fornan brag eftir
fræðunum.]
Það kom því í hlut skáldsins og þýðandans Hölderlins að fúllkomna
sexliðaháttinn í þýsku máli, m.a. eftir gríðarlega nákvæma þýðingu á Pindar
og mig langar til að ljúka þessum þýska þætti með því að vitna til eins
þekktasta bókmenntafræðings Þjóðverja frá fyrri hluta 20 aldar þar sem
hann sýnir framangreinda þróun í hnotskurn og túlkar hana nákvæmlega
eftir formerkjum þjóðarbókmennta og þýðinga án frumtexta:'9
Von Lessing bis Goethe ist das Bild
von Hellas mit immer dichterer
Sinnlichkeit gefúllt, immer náher
beschaut, betastet, umarmt worden.
Hölderlin zieht es ganz in sich
hinein. Symbolisch dafúr ist auch die
Geschichte der griechischen Versmafie
in der deutschen Dichtung.
Frá Lessing til Goethe holdgerist
myndin af Hellas æ meir og er skoðuð
nánar, snert og föðmuð. Hölderlin
tekur hana alla inn á sig. Saga hins
gríska bragar í þýskri ljóðlist
18 Ritdómurinn var raunar birtur um það leyti sem hann hóf Shakespeare-þýðingar sínar
og áður en hann hófst handa við útgáfu á Athenæum með bróður sínum Friedrich Schlegel.
Hann er að finna í Kritische Schrijien und Briefe I (42-53). Sjá einnig Literary Diplomacy I
(239-241).
19 Charlie Louth hefur fjallað um þetta í Hölderlin and the Dynamics ofTranslation.
64
á fffiœpáiá - Tímarit þýðenda nr. 10 / 2006