Jón á Bægisá - 01.12.2006, Síða 79

Hólmgangan
Við höfum komist að þeirri niðurstöðu
að Marsýas sé ekki fær um að leika á flautu.
Hugsanlega leikur hann á hana þegar hann
situr yfir kindum sínum, en þegar að því kemur
að sýna fagfólki kunnáttuna svo það geti dæmt
hana og metið, kemur í ljós að hann er ófær um
það. Við vissum það um leið og við sáum hann
koma upp á fjallið.
Sannaðu þeim hið gagnstæða.
Mig langar ekki til þess.
En þú hefur básúnað um allt að þú munir
verða hinum voldugu að falli. Nú hefurðu tæki-
færið, sagði Apollon.
Ég hef ekki lengur áhuga á því.
Hvað viltu þá gera? spurði Apollon.
Ekkert, sagði Marsýas.
Hann dró flautuna upp úr beltinu, kastaði
henni fyrir fætur Apollons, sneri sér við og
gekk eftir grasinu að fjallsbrúninni.
Nú fyrst sáu þær tárin í augum Apollons.
Hann hélt um höfuðið og neri á sér augun. Lík-
ami hans titraði.
Náið í hann, stundi hann. Náið í hann, æpti
hann.
Marsýas var í þann mund að hefja niðurgöng-
una þegar þær náðu honum.
Komdu til baka. Hann grætur, sögðu þær.
Ég kem ef þið sleikið á mér rassinn hver á
fætur annarri, sagði hann og leysti niður um
sig brækurnar.
Hver á eftir annarri renndu þær tungunni
yfir bólugrafið holdið. Síðan sneru þær aftur
inn á grasblettinn með Marsýasi. Apollon lá
enn á jörðinni með andlitið ofan í grasið. Hjarð-
maðurinn gekk til hans og sparkaði af öllum
kröftum í rifin á honum.
Nú grenjarðu, æpti hann. Þú hélst að ég hefði
ekki séð í gegnum þig. Þú hélst að Marsýas væri
heimskari en nokkur skepna.
Með hverju mæltu orði sparkaði Marsýas
fastar í síðuna á Apolloni. Hann dansaði í kring-
um grátandi manninn, stökk af einum fæti á
annan. Hann lyfti höndum hátt og dansaði.
eða öllu heldur strengir hennar,
mansöngva. Guðinn beitir strengi
hörpu sinnar hörðu, fjarlægir
þá eins og andófsmenn, en
honum tekst þó ekki að koma í
veg fyrir að nýju strengirnir taki
líka þátt í andófinu. Togstreitan
sem Brasch framkallar í söng
Apollons er þekkt í annarri
mynd í ástarelegíum Rómverja.
Propertíus og Óvíð Iáta Apollon
stundum í upphafi kvæðis
heimta söguljóð um hetjur og
karlmennsku, en þá færist skáldið
undan (1. excusatió) og segist
ófært um að kveða annað en
mansöngva. Fræðimenn benda
á að þessi átök endurspegli ef til
vill raunverulegan þrýsting frá
valdhöfum, sem vildu að skáldin
lofuðu þá - ortu dróttkvætt, ef
svo má segja.
Að þessum vandamálum
Apollons hlær Marsýas, sem
nú er sjálfiir farinn að líkjast
andófsmanni. Hann veit sem
er að úrslit keppninnar eru
ákveðin fyrirfram. Die Musen,
Músurnar, Menntagyðjurnar, eða
Sönggyðjurnar, sem svo eru ýmist
kallaðar, eru hér í hlutverkum
dómara. í grísku sögunni spila
Marsýas og Apollon báðir og það
er góður smekkur dómaranna,
sem tryggir Apolloni sigur. Hér
neitar Marsýas þrjóskulega að
syngja, neitar jafnvel að tala, eins
og verið sé að yfirheyra hann.
Hann líkist manni sem hefúr
á — í DAG HEYRA SÖNGGYÐJURNAR TIL ÞÍN
77