Jón á Bægisá - 01.11.2008, Page 98

Kendra Willson
I þessari þýðingu eru Ijóðstafir oftast í áherslustöðu, en nokkrir eru til-
tölulega áherslulitlir, sbr. „það“ (6). Nálægð stuðla hvor við annan í „aðeins
eina“ (7) og tenging við „innst“ (8) virðist virka til að undirstrika sam-
þjöppun og þessa einu miðju. Punkturinn í 11. vísuorði brýtur upp hrynj-
andina þannig að lesandinn hrekkur upp.
Deilan um þessar þýðingar fjallar ekki um merkingu, túlkun á ljóð-
inu eða orðaval né bókmenntalegt gildi þýðinganna, heldur um formið.
Pardusdýrið gleymist í búri sínu meðan þrasað er um ljóðstafina.
7. „Þýðst á“
Óháð niðurstöðu um stuðlun finnst mér þessi mikli áhugi manna á kveð-
skap bera vott um lifandi ljóðamenningu á Islandi. Eg þori að fullyrða að
minn tannlæknir í Bandaríkjunum þýðir ekki Rilke.
Ein aðalaðferð í þessari ritdeilu virðist vera tilraun til að „botna vís-
una“ í sérstakri merkingu: bjóða fram þýðingu sem festist í minni les-
enda og leysi af hólmi þá sem kom á undan. Tilgangurinn virðist vera
að „strika út“ „úrkynjaða“ þýðingu Gauta svo stuðlunarleysið mengi ekki
frá sér.
Slík „samkeppni“ er lært tilbrigði við hugtakið að „kveðast á“. Sam-
keppni um fimi í ljóðagerð þar sem reglur eru skilgreindar hverju sinni er
þjóðleg íþrótt Islendinga frá Sneglu-Halla þætti til Baggalúts (1956:267-
268; sbr. umfjöllun hjá Holland 2005:142-143, Kaplan 2006). I þessu til-
viki gilda sérstakar leikreglur um að framlag til keppninnar sé þýðing á
sama texta (hér sé „þýðst á“), en móðgun má fylgja á prósaformi.
8. Stendur íslenskri ljóðahefð ógn af óstuðluðum
ljóðaþýðingum?
Þorsteinn frá Hamri viðurkennir í bréfi sínu (1996) að það sé „auðvitað
hverjum manni frjálst“ að þýða eða yrkja óstuðlað - enda málfrelsi í land-
inu. Hins vegar gefur hann í skyn að það sé ábyrgðarlaust og siðferðislega
vafasamt.
Kristján Eiríksson heldur að gagnrýni á Gauta hafi verið réttmæt til
að vernda menningararfinn (1997): „Ef menn fara að yrkja bundið mál án
stuðla glötum við tilfinningunni fyrir stuðlun og þessari þúsund ára hefð.“
Ef stuðlun verði valfrjáls verði hún stílbragð frekar en formgerðaratriði, en
þá verði ljóðstafirnir sem slíkir feigir.
Ringler bendir á að enginn einn einstaklingur geti breytt enskri ljóða-
hefð eins og Jónas breytti þeirri íslensku (Silja Aðalsteinsdóttir 2007):
„Enginn þýðandi Jónasar á ensku getur lifað í þeirri blekkingu að hann
geti breytt enskri ljóðlist með því að þýða Jónas, Óvidíus eða nokkurn
annan. Saga enskrar ljóðagerðar er alltof viðamikil og komin í of ákveðnar
96
á Æay/iiá - Tímarit um þýðingar nr. 12 / 2008