Jón á Bægisá - 01.11.2008, Blaðsíða 25

Magnús Ásgeirsson ogAðventa
þýðingu en styðjist jafnframt við danska þýðingu og aðra þýska (sem hann
tilgreinir báðar). Af hinum ýmsu þýðingum verksins sem ég hef kynnt mér,
má hins vegar ljóst vera að þessi fræga málsgrein byggir á þrítekningu sama
orðs sem birtist þó í seinni tvö skiptin með neitunarforskeyti.
Enska þýðingin sem íslenski þýðandinn styðst helst við hljóðar svo:
„All happy families resemble one another, but each unhappy family is un-
happy in its own way.“ Þýsk þýðing sem ég hef athugað og önnur dönsk
fara alveg sömu leið - þetta er í raun fremur slétt og fellt í þýðingu. Hand-
bragð hins góða þýðanda birtist oft í atriðum sem kunna að virðast léttvæg
en gera samt gæfumuninn. Þegar íslenski þýðandinn notar „ógæfusöm“
í stað þess að endurtaka „óhamingjusöm“, heldur hann endurómnum en
hann yddar hann á listfengan hátt með þessu orði sem hefur svo mik-
inn undirtón í íslensku: ógæfa. „Allar hamingjusamar fjölskyldur eru hver
annarri líkar, en óhamingjusöm fjölskylda er jafnan ógæfusöm á sinn sér-
staka hátt.“8
Þetta er semsagt upphaf þýðingar Magnúsar Asgeirssonar á Önnu
Karenínu. Hann þýddi tvö fyrri bindin af þeirri skáldsögu en Karl ísfeld
þau tvö síðari. Það vill gleymast — m.a. vegna þeirrar viðurkenningar sem
Magnúsi hefur hlotnast fyrir ljóðaþýðingar sínar - að hann var einn af
merkustu skáldprósaþýðendum á mikilvægu tímabili í lausamálsbók-
menntum á íslensku, þ.e. á öðrum fjórðungi 20. aldar. Auk Önnu Karenínu
þýddi hann m.a. Sœlueyjuna eftir Strindberg (1938), Uppreisn englanna eft-
ir Anatole France (1927), Undir örlagastjörnum eftir Stefan Zweig (1939),
Hvað nú - ungi maður? eftir Hans Fallada (1934) og tvær af mikilvægustu
sögum Gunnars Gunnarssonar, Aðventu (1939) og Svartfugl (1938), en þær
hafði höfundur samið á dönsku.
Þótt Magnús væri að hluta til sonur rómantíkur og symbólisma, þá
var hann jafnframt raunsæismaður í grundvallaratriðum - og þó í breið-
um skilningi. Kristján Karlsson segir í umfjöllun um ljóðaþýðingar Magn-
úsar að þær endurómi þjóðfélagslegan áhuga skáldsagnahöfundar; „hann
auðgar íslenzka hefð að persónulýsingum, en velur þær við íslenzkt hæfi.
Hann þýðir mörg kvæði, sem eru leifar af epískri hefð [...]. Hann þýðir
mikið af kvæðum, sem bera vott um áhrif hinnar raunsæilegu skáldsögu
í ljóðagerð“, og því telur Kristján að Ijóðaþýðingar Magnúsar séu m.a.
bragarbót þegar litið sé á veikleika íslenskrar sagnagerðar, „hinn ótrúlega
einfalda persónuskilning, sem þar ríkir, þegar örfáum höfundum sleppir,
og vafalaust stafar að miklu leyti af íslenzku þröngbýli og þeim skorti á
fjarlægðum gagnvart viðfangsefninu og í viðfangsefninu, sem skáldsagna-
8 Leo Tolstoi: Anna Karenina, I. bindi, þýðandi Magnús Ásgeirsson, Reykjavík: Bókaútgáfa
Menningarsjóðs 1941, s. 3.
ffán d SBœýrátá - Að geta sagt „shit“ fyrir framan dömu
23