Jón á Bægisá - 01.11.2008, Síða 120
Jóhanna Gunnlaugsdóttir
Hæversk uppástunga
Val á texta
Eftirfarandi texti er eitt besta dæmi um háðsádeilu sem ég hef lesið.
Adeilunni er beint að írskum yfirvöldum og hinni enskættuðu írsku há-
stétt, sem níddist endalaust á fátæklingum landsins með skattpíningu og
allt of hárri landleigu. Swift er í rauninni að hella úr skálum reiði sinnar
og örvæntingar yfir ástandinu, og kemur skoðunum sínum á framfæri í
gróteskum stíl sem vekur viðbjóð hjá lesandanum, en er jafnframt þannig
fram settur að ef maður á annað borð hefur skopskyn kemst maður ekki
hjá því að hlægja.
Textinn sjálfur er frábærlega vel skrifaður og rennur vel áfram þrátt
fyrir flókna setningaskipan. Hann er vel til þess fallinn að vera lesinn upp,
en maður getur líka notið hans beint af blaðinu. Mér fannst það spennandi
að reyna að þýða svo gamlan texta (276 ára) og reyna að halda stílnum og
fornlegum orðaforðanum. Ég lagði samt ekki út í að reyna að nota þess
tíma stafsetningu, enda hún ekki inni á mínu sviði.
Þýðingarstefna
Eg ákvað þegar ég hóf að lesa textann yfir með tilliti til þýðingar, að þýð-
ingin þyrfti að vera nákvæm og taka þyrfti tillit til stílbrigða og blæbrigða
tungumálsins, enda um háðsádeilu að ræða, textategund þar sem orðanotk-
un og blæbrigði skipta öllu máli. Einnig ákvað ég reyna eftir fremsta megni
að halda flókinni setningaskipaninni, en hef þó þurft að bregða út af því
á nokkrum stöðum þegar setningin hefði orðið of flókin eða útlenskuleg á
íslensku. I þeim tilfellum hef ég ýmist stokkað upp röð undir- og aukasetn-
inga, eða hreinlega saxað setninguna niður í styttri setningar. Þá hef ég
sleppt einni eða tveimur semíkommum sem urðu ónauðsynlegar í íslenska
textanum, en annars reynt að halda þeim inni, því að enda þótt okkur sé
nú kennt að forðast að nota þær eins og mögulegt er, þá virðist ekkert slíkt
bann hafa verið í gildi í íslenskunni á ritunartíma textans, að minnsta kosti
ef marka má mikla notkun Þorleifs Halldórssonar á þeim í verki sínu, Lof
118
á ófflegý'/tiá — Tímarit um þýðingar nr. 12 / 2008