Þjóðmál - 01.09.2006, Blaðsíða 44

42 Þjóðmál HAUST 2006
Undanfarin.ár.hefur.nemendum.í. fram-
haldsskólum.fjölgað. töluvert.og.það.hefur.
staðið.í.járnum.að.skólarnir.gætu.tekið.við.
þeim.öllum ..Á.suðvesturhorninu.hafa.flest-
ir. skólar. fengið. álíka. marga. nemendur. og.
þeir.hafa.húsrúm.fyrir ..Við.þessar.aðstæður.
hafa.skólar.sem.standa.á.einhvern.hátt.höll-
um. fæti. í. samkeppni. um. nemendur. ekki.
þurft.að.óttast.verulega.fækkun ..Þeir.hafa.í.
versta.falli.þurft.að.taka.við.helst.til.mörgum.
sem.eru.líkur.á.að.tolli. illa ..Þetta.kann.að.
breytast. á. næstu. árum. þegar. nemendum.
fækkar ..
Myndin.á.næstu.síðu.(sem.er.byggð.á.gögn-
um.frá.Hagstofu. Íslands). sýnir.að.árgang-
urinn,. sem.er. fæddur.1990.og.hefur.nám.
í. framhaldsskóla. haustið. 2006,. er. talsvert.
stærri. en. árgangarnir. sem. á. eftir. koma ..
Þegar.kemur.fram.yfir.1993.fækkar.talsvert.
í.árgangi.svo.ætla.má.að.á.næsta.áratug.fækki.
nemendum.í.framhaldsskólum ..Við.áhrifin.
af. fækkun. í. árgangi. bætist. að. bóknám. til.
stúdentsprófs.verður.væntanlega.stytt.úr.4.
árum. í.3.ár.og. sú.breyting.veldur. fækkun.
framhaldsskólanema .1
Haldist. „nemendakvóti“. skólanna.
óbreyttur. næstu. árin. munu. sumir. þeirra.
fá. færri.nemendur. en.hagkvæmast. er. fyrir.
þá. vegna. fámennari. árganga. og. styttingar.
námstíma .. Líklegt. er. að. við. þetta. harðni.
samkeppnin.milli.skólanna.og.fari.að.hafa.
1.Erfitt.er.að.meta.hvað.nemendum.fækkar.mikið.
við.þessa.kerfisbreytingu ..En.sé.gert.ráð.fyrir.að.60%.
framhaldsskólanema.verði.á.bóknámsbrautum.og.
meðalnámstími.þeirra.styttist.úr.8.önnum.í.6.annir.
gæti.þessi.fækkun.numið.15%.af.heildarnemendafjölda ..
Þessa.útreikninga.þarf.að.skoða.með.þeim.fyrirvara.
að.í.reynd.er.meðalnámstími.til.stúdentsprófs.lengri.
en.þau.4.ár.eða.8.annir.sem.við.er.miðað.og.sjálfsagt.
verður.meðalnámstíminn.meira.en.6.annir.eftir.að.
viðmiðunartíminn.hefur.verið.styttur.úr.4.árum.í.3.ár ..
Hvort.munurinn.á.meðalnámstíma.og.viðmiðunartíma.
eykst.eða.minnkar.við.kerfisbreytinguna.er.engin.leið.
að.spá.um ..Ekki.er.heldur.nein.leið.að.spá.um.hvort.
stytting.náms.til.stúdentsprófs.leiði.til.þess.að.fleiri.klári.
bóknámsbrautir.framhaldsskóla.og.einhverjir.sem.nú.gefast.
upp.eftir.tvö.og.hálft.ár.haldi.áfram.til.loka ..Spá.um.15%.
fækkun.er.því.aðeins.ónákvæm.ágiskun .
meiri. áhrif. á. starf. þeirra .. Það. er. því. full.
ástæða.til.að.huga.að.samkeppnisumhverf-
inu ..Stuðlar.það.að.því.að.samkeppnin.verði.
öllum.til.góðs.eða.stuðlar.það.að.samkeppni.
sem.hefur.óheppilegar.afleiðingar?
3 ..Áhyggjuefni
Framhaldsskólanemar. eru. sundurleit.hjörð. og. námið. sem. þeir. stunda. er. af.
margvíslegu. tagi .. Samkeppnisumhverfið. er.
líka.misjafnt. eftir. námsbrautum ..Kennsla. í.
sumum. starfsgreinum. (t .d .. bifvélavirkjun).
er. aðeins. í. boði. við. einn. skóla ..Nemendur.
í.iðnnámi.þurfa.að.gangast.undir.samræmd.
lokapróf.(þ .e ..sveinspróf).og.einstakir.skólar.
ráða. hvorki. hvernig. þau. eru. né. hvernig.
úrlausnir. nemenda. eru. metnar .. Í. öðru.
starfsnámi. en. löggiltum. iðngreinum. (t .d ..
í. sjúkraliðanámi). er. námsmat. algerlega. á.
ábyrgð. einstakra. skóla. og. sama. má. segja.
um. bóknám. til. stúdentsprófs. nú. eftir. að.
horfið.hefur.verið.frá.því.að.hafa.samræmd.
stúdentspróf.í.ensku,.íslensku.og.stærðfræði ..
Vegna.þess.hvað.fjölbreytnin.er.mikil. er.
erfitt. að. alhæfa. um. samkeppnisumhverfi.
framhaldsskólanna ..Þó.má.segja.að.reglurn-
ar.sem.ráða.því.hvað.skólar.fá.mikla.peninga.
frá.ríkinu.hvetji.þá.til.að.hámarka.afköst.í.
einingum. talið .. Ef. nemendur. í. skóla. eru.
með.færra.móti.borgar.sig.því.fyrir.skólann.
að. láta. hvern. þeirra. klára. fleiri. einingar.
svo. reiknaður. ársnemendafjöldi. verði.
sem.mestur ..Þetta.þrýstir. á. skóla.að.keyra.
nemendur.í.gegnum.sem.flestar.einingar.og.
gerir.hagkvæmt.fyrir.þá.að.minnka.fremur.
en.auka.þá.vinnu.sem.nemendur.þurfa.að.
leggja.á.sig.til.að.klára.hverja.einingu ..Sé.full.
vinna.að.ljúka.35.einingum.á.ári.munu.fáir.
teljast. vera. meira. en. einn. ársnemandi,. en.
sé.vandalaust.að.klára.meira.en.40.einingar.
á.ári.þrátt.fyrir.vinnu.með.skóla,.þá.munu.
margir. teljast. sem. 1,2. eða. jafnvel. 1,3.
ársnemendur. og. þannig. hækka. framlagið.