Þjóðmál - 01.09.2006, Page 59

Þjóðmál HAUST 2006 57
voru. einnig. æfðir. í. vopnaburði. og. fengu.
tilsögn. í. launráðum. . („konspirasjón“). og.
hernaðarlist .. Nokkrir. þessara. manna. voru.
teknir. inn.í.sovéska.Kommúnistaflokkinn,.
á. meðan. dvöl. þeirra. stóð .. Sanntrúaðir.
kommúnistar. töldu. sig. eiga.og. áttu.þegn-
rétt. í. „ríki.verkalýðsins“,.þó.að.Stalín. færi.
hörðum. höndum. um. þá. marga. hverja .*.
Þá. gengu. þrír. íslenskir. kommúnistar. í. al-
þjóðahersveitina. svonefndu,. sem. barðist.
í. borgarastríðinu. á. Spáni,. en. Komintern.
ætlaði. sveitinni. að. þjálfa. kjarna. byltingar-
liðs.innan.kommúnistaflokkanna.á.Vestur-
löndum .7
Á.kreppuárunum.gripu.kommúnistar.hér.
iðulega. til.ofbeldis. í. stjórnmála-.og.verka-
lýðsbaráttu. sinni. og. tókst. oftar. en. einu.
sinni.að.bera.yfirvöld.ofurliði ...Sérstaklega.
varð. bæjarstjórn. Reykjavíkur. og. bæjarlög-
reglan. fyrir. barðinu. á. þeim .**. Árið. 1930.
reyndu.þeir.í.fyrsta.sinn.að.taka.bæjarstjórn-
ina.í.eins.konar.gíslingu.og.slösuðust.fjórir.
lögregluþjónar. í. þeirri. viðureign .. Nokkrir.
óeirðarseggir. voru. fangelsaðir,. . en. komm-
únistar. íhuguðu. alvarlega. að. „frelsa“. þá.
úr.haldi.og.áfram.var.órói. í.kringum.bæj-
arstjórnarfundi .8
Í.júlí.1932.var.enn.boðað.til.fundar.í.Góð-
templarahúsinu. við. Templarasund. and-
spænis. húsinu. Þórshamri .. Alþýðuflokkur-
inn. og. Kommúnistaflokkurinn. kröfðust.
stóraukinnar. „atvinnu-bótavinnu“. og. alls.
kyns.neyðarhjálpar.bæjarstjórnarinnar.með.
stuðningi.ríkisins,.en.sjálfstæðismenn,.sem.
þar. voru. í. meirihluta,. bentu. á,. að. bæj-
arsjóður.væri.að.komast.á.heljarþröm.vegna.
kreppunnar ..Auknar. álögur. á.bæjarbúa.og.
fyrirtæki,.sem.ættu.erfitt.með.að.standa.skil.
á. gjöldum. sínum,. drægju. aðeins. úr. getu.
þeirra.til.að.veita.mönnum.atvinnu .
Kommúnistar. boðuðu. til. útifundar. við.
Góðtemplarahúsið.og.þar.söfnuðust.saman.
nokkur.hundruð.manns ..Þessi.„bæjarstjórn.
götunnar“,. eins. og. kommúnistar. nefndu.
mannsöfnuðinn,.átti.að.knýja.löglega.kjör-
inn.meirihluta.bæjarstjórnar.til.að.láta.und-
an.kröfum.vinstri. flokkanna,. en. lögreglan.
gætti. þess. að. hleypa. kommúnistum. ekki.
inn.í.fundarhúsið ..Einar.Olgeirsson.og.fleiri.
æstu.mannsöfnuðinn.þá.upp.með.ræðum.og.
nefnd.flutti.bæjarstjórn.árangurslaust.kröfur.
kommúnista .. Þá. heyrðust. kröfur. um. það.
frá.foringjum.þeirra.„að.það.þyrfti.að.reka.
bæjarstjórnina. út,. sérstaklega. borgarstjór-
ann“. til. að. láta. hann. standa. reikningsskil.
gjörða.sinna ..Jens.Figved,.sem.var.útlærður.
í.byltingarfræðum.í.Moskvu,.hélt.ræðu:
Sagði. hann. að. þar. [í. Sovétríkjunum].
væri.ekkert.atvinnuleysi. . . ..Þar.væru.eng-
ir.ríkir.borgarar,.því.sumir.væru.reknir.í.
útlegð.og. sumir.drepnir.og. lagði.hann.
sérstaklega.áherslu.á.niðurlagið ..
Þá. talaði. ungur. verkamaður. . . .. Tók.
hann.söguna.af.Fáfni.og.benti.á,.að.ekki.
hefði.tekist.að.ná.gullinu,.nema.með.því.
að.drepa.orminn .. . . ..Við.megum.ekki.láta.
þá. (ormana). njóta. friðar. á. gullinu ..Við.
verðum.að.flæma.þá.af.því.eða.drepa.þá ..
Á.meðan.þessu.fór.fram,.reyndi.æstur.mann-
fjöldi. árangurslaust. að.brjótast. inn. í.Góð-
templarahúsið,.en.síðan.hófst.atlaga.að.lög-
regluþjónunum. og. gluggar. voru. brotnir.
með. grjóthríð .. Loks. gerði. lögreglan. útrás.
vopnuð. léttum.gúmmíkylfum.og. tókst. að.
____________________
*.Annað.skýrt.dæmi.um.þegnlegt.viðhorf.íslenskra..kommúnista.til.Sovétríkjanna,.er.að.Kristinn.E ..Andrés-
son,.forstjóri.bókmenntafélagsins.Máls.og.menningar.(sem.sovétstjórnin.hélt.fjárhagslega.uppi.í.áratugi),.
alþingismaður.og.ritstjóri.Þjóðviljans,.fór.fram.á.og.hlaut.lífeyrisgreiðslu.frá.sovéska.Kommúnistaflokknum.
1972 ..(Arnór.Hannibalsson:.Moskvulínan,.bls ..183–184 .).
**.Af.öðrum.dæmum.um.valdbeitingu.kommúnista.gegn.yfirvöldum.eða.andstæðingum.sínum.mætti.nefna..
Saltslaginn..(1930).og.Gullfossdeiluna.(1931).í.Vestmannaeyjum,.Krossanesverkfallið.(1930),..Diönuslaginn.
(1933),.Nóvudeiluna.(1933).og.Borðeyrardeiluna.(1934) ..Þá.laust.kommúnistum.saman.við.nasista.á.þessum.
árum ..(Jón.Rafnsson:.Vor í verum (Rvík.1957) .)