Þjóðmál - 01.06.2009, Qupperneq 55

Þjóðmál SUmAR 2009 53
Hermann Guðmundsson
Öll í einum báti
Sá vandi sem þjóðin glímir við um þessar mundir er að hluta til heimatilbúinn og
að hluta til heims kreppa .
Það liggur nú í augum uppi að það var
frá leitt að reyna að byggja upp alþjóðlega
banka í landi sem ekki réð yfir lánveitanda
til þrautavara .
nú sitjum við Íslendingar í rústum fjár-
málakerfisins . Ráðleysi stjórnvalda gefur til
kynna að langt er síðan stjórnmála menn í
þessu landi hafa tekist á við bráða vanda –
kjarkurinn og kunnáttan eru ekki til staðar .
Það virðist ekki hafa komist al mennilega
til skila að bankarnir hrundu yfir þjóðina en
það var ekki atvinnulífið eða heimilin sem
hrundu yfir bankana . Það var með vitund og
vilja stjórnvalda sem bankarnir fengu að vaxa
og síðan að heyja sitt dauða stríð á kostnað
gjaldmið ilsins okkar með hörmulegum
afleiðingum .
Í þröngri stöðu verður að vinna með skýr
markmið að leiðarljósi . Mark mið stjórnvalda
hljóta að vera þau fyrst og fremst að lágmarka
tjón þegnanna þegar horft er til lengri tíma .
Ríkisstjórnin er í raun eins og hópur fram-
kvæmdastjóra í fyrirtæki sem glímir við
risavaxinn vanda . tekjur fyrirtækisins hafa
hrunið um 20–25% og munu ef ekkert
verður að gert minnka talsvert meira .
Þetta tekjutap er nógu slæmt í sjálfu sér
en höfuðvandinn sem þessir fram kvæmda-
s tjórar standa frammi fyrir er að stór hluti
viðskiptavinanna á líka í gríðar legum fjár-
hagsvanda og sumir þeirra ætla ekki að versla
áfram í heimabyggð heldur flytja sig í annað
hagkerfi . Fyrirtæki sem á fjárhagslega veika
viðskiptavini verður aldrei sterkt fyrirtæki .
Það er því úr vöndu að ráða .
Það gerir vandann enn erfiðari viðfangs
að því eru takmörk sett hvað þetta fyrir tæki
(ríkið) getur sparað og dregið úr um svifum
sínum með uppsögnum á starfs fólki . nauð-
synlegt er að gera sér grein fyrir þessu strax .
Versta úrræðið við þessar aðstæður væri
að taka lán í stórum stíl . Sú aðferð er ekki
ósvipuð því að fá sér yfirdráttarheimild
í von um að ekki verði gripið til hennar .
Kostnaðurinn getur orðið gríðarlegur og er
ekki á bætandi . Hver einasta króna sem við
sköpum í gjaldeyri er okkur ómetan leg, þær
krónur sem stjórnvöld þurfa til að greiða
vexti erlendis verða ekki notaðar í annað .
Ekki er síður varhugavert við þær aðstæð ur
sem nú ríkja að hækka skatta . Allir Íslendingar
hafa þegar tekið á sig yfir 20% kaupmátt ar-
skerðingu og sumir margfalt það í greiðslu-
byrði lána . Samt telja stjórnvöld að það sé enn
rými til að leggja meira á bak þegn anna .
Það má auðveldlega sýna fram á að af
100 .000 krónum í nýjum tekjuskatti frá ein-
staklingo fái ríkið nú þegar um 30 .000 kr .
í formi virðisaukaskatts og aðflutn ings gjalda
af þeim vörukaupum sem þessir peningar
annars yrðu notaðir til . Þær 70 .000 krónur
sem vantar upp á nýtast sem framlegð og
virðisauki í atvinnu lífinu . Hækkun skatta