Þjóðmál - 01.03.2010, Blaðsíða 69

Þjóðmál - 01.03.2010, Blaðsíða 69
 Þjóðmál VOR 2010 67 fyrir myndir . Ef fleiri viðfangsefni væru tek- in svipuðum tökum yrði bókin öll önnur og áhugaverðari . Rit Óskars er ekki fræðirit heldur ævi saga fyrir almenna lesendur, helst þá sem ekki hafa lesið Sturlungu, og verður að njóta sannmælis á þeim forsendum . Ævi Snorra í endursögn með almennum skýring um segir fræðimönnum og vönum Sturlungu- lesendum fátt nýtt, hvorki um atburði né túlkun . Engu að síður liggur í hlutarins eðli að sérhver umfjöllun krefst sjónarhorns og túlkunar, óháð markhópi viðtakenda, og þannig felast fræðilegar kröfur til almennra rita ekki einungis í því að rétt sé haft eftir heimildum um atburði heldur og einnig að túlkanir og sjónarhorn beri þekkingu höfundar á stefnum og straumum í fræð- unum vitni . Það er því ekki hægt að létta á fræðilegum kröfum með vísan til almenns leshóps, eins og stundum vill brenna við . Fræðilegar kröfur rísa jafnt af viðfangsefni og viðtökuhópi . Ævisaga Snorra stenst fyrri kröfurnar vel, þótt Skafti Þóroddsson gangi óvænt aftur strax í 1 . þætti, en þær síðari verr . Formáli og aftanmálsskrár vísa til nýlegra rannsókna og gefa fyrirheit, en í textanum sjálfum sér áhrifa þeirra furðu lítinn stað . Þannig er nær öll um ræða um tengsl menningarstarfsemi og valda menn- ingar grunn og almenn, og snertir varla á einhverri dýpstu og frjóustu umræðu um Snorra á síðari árum . Dýnamísk umræða um höfuðþemu kremst undir fargi íhalds- samrar atburðarakningar . Auk gigtar er Snorri sárþjáður af heg- elskri díalektík . Meðal þekktari hneigða ævisagnaritara, misréttlætanlegra eftir at- vik um, er að túlka viðfangspersónuna sem díalektíska afurð tveggja andstæðra afla, sem brjótast um í henni jafnt í hugsjónum sem athöfnum . Þannig hefur Snorra gjarnan verið stillt upp á milli Sturlunga og Oddaverja, tveggja andstæðra afla í ásýnd, gerð og allri umgengni um völd og valdamenningu . Á aðra höndina séu óbilgjarnir og stríðlyndir stórbændur sem sækja til valda og höfðingdóms með harðri hendi, deilugjarnir, harðskeyttir, ófyrir- leitnir ef þarf, framagjarnir, óheflaðir . Á hina höndina séu virtir höfðingjar, fág- aðir heimsborgarar, frændur konungs og vinir erlendra stórmenna, sáttfúsir friðar- menn, traustir, víðsýnir í lærdómi og menntum, alþjóðlegir í hugsun, agaðir . Á tímum vaxandi upplausnar og ofbeldis hafi framgangur Sturlunga verið tímanna tákn en Oddaverjum hnignað, og upp úr ólgunni hafi risið tvískiptur Snorri, sem á aðra höndina sópaði til sín völdum og auði í veraldlegum hildarleik en sinnti á hina höndina æðri menntum og heims- borgaralegum metnaði . Þrátt fyrir um- fangs mikla valdabaráttu hafi hann verið friðgjarn umfram flesta samtíðarmenn sína og fráhneigður ofbeldi . Þessi gamalgróna söguskoðun gengur í endurnýjun lífdaga í meðförum Óskars, ýtir undir fremur skýra aðgreiningu höfðingjans og rithöfundar- ins, og gefur Snorra og uppeldisfjölskyldu hans rækilegan afslátt á ómjúkri valdbeit- ingu . Mörgum fræðimanninum mun þykja lítið koma fyrir sitt starf ef metsölubækur til almennra lesenda um efnið miðla sögu- skoðunum og sjónarhornum í texta sem allt eins gæti verið frá miðri síðustu öld . Ævisaga Snorra ber vitni um mikinn metnað höfundarins, mikla vinnu, og umfram allt ást á efninu . Hann leggur allt sitt í verkið og leggst flatur í þjónustu sinni við lesandann . Því miður er skenkt gömlu víni af nýjum belgjum . Fílabeinsturninn Fræðimenn skrifa að jafnaði fræðirit fyr ir fræðimenn en eftirláta öðrum að skrifa fyrir almenna lesendur . Síðan halda þeir
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Þjóðmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.