Þjóðmál - 01.03.2010, Blaðsíða 91

Þjóðmál - 01.03.2010, Blaðsíða 91
 Þjóðmál VOR 2010 89 að rannsaka það en gætum vitað meira í framtíðinni – eða er það vegna þess að nú höfum við svo óljós hugtök og hugmyndir um það sem gera okkur ekki kleift að skilja það en hugtökin gætu skýrst í framtíðinni? Eða eigum við að líta þannig á að það sé röklega ómögulegt að vita neitt um þetta tiltekna svið og hugsanlega önnur sambærileg og það sé þá bara blekking að við vitum lítið um það, í reynd vitum við ekki neitt og munum aldrei geta vitað neitt um það? Ef við teljum að við verðum að halda þessu síðasta fram um mörg svið veruleikans þá verður hin takmarkaða efahyggja ekki takmörkuð heldur almenn þótt hún verði kannski ekki altæk . Annað atriði sem Atli beinir athygli sinni að er tilhneiging í samtímanum til að leggja mörk veruleikans að jöfnu við það sem sannanlegt er eða segjanlegt . Í reynd er hér um viðleitni að ræða til að svara efa- hyggju um þekkingu á veruleikanum og veruleikinn er þrengdur við þau mörk sem málið setur eða sönnunarmöguleikinn . Þennan þátt má finna í hughyggju og verkhyggju samtímans svo að dæmi séu tekin . En Atli skoðar líka vel eina frægustu rökfærslu í heimspeki tuttugustu aldar, einka málsrökfærslu Ludwig Wittgensteins . Hún gengur út á að sýna fram á að tungumál hljóti að vera félagsleg og hún leitast við að sýna fram á það með því að sanna að þau geti ekki verið einkaleg . Það hefur mikið verið skrifað um þessa rökfærslu og það eru ýmis vand kvæði við hana . Fyrstu vandkvæðin eru þau nákvæmlega hver rökfærslan er . Þau næstu eru hvernig við eigum að skilja hana þegar tekist hefur að setja hana fram með sóma samlegum hætti . Grunnhugmyndin er í raun sú að það sé ómögulegt, röklega ómögulegt, að tala tungumál sem einungis fjallar um og vísar til hluta í einkaheimi eins málnotanda af því að ekki sé hægt að skilja á milli málnotkunar sem er rétt og málnotkunar sem virðist vera rétt . Fyrsta spurningin um þessa hugmynd er hvort verið sé að tala um málnotkun Robinsons Krúsó, sem er einn á eyðieyju og talar enda laust við sjálfan sig um allt sem í kringum hann er, eða gengur hugmyndin út á mál notanda sem vísar einungis til skynj ana sinna . Ef síðari möguleikinn er valinn verður einkamálsrökfærslan tilbrigði við sjálfs- veruhyggju Wittgensteins sem Atli ræðir; ef sá síðari er valinn þá verður einka máls - rök færslan ósennileg . Í síðasta hluta bókarinnar veltir Atli fyrir sér þeim vanda sem fylgir framþróun vísindanna . Ef það er svo að vísindin leiði fram sífellt nýja þekkingu og afsanni það sem við teljum okkur vita á hverjum tíma hvernig getum við þá sagt með réttu að við vitum eitthvað? Ef kenning Platons var og Atli Harðarson er einn af ötulustu greina höfund- um Þjóðmála . Auk þess að vera afkasta mikill heimspekingur gegnir hann stöðu aðstoðar- skólameistara við Fjölbrautaskóla Akraness .
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Þjóðmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.