Þjóðmál - 01.03.2010, Blaðsíða 95

Þjóðmál VOR 2010 93
Auðvitað má hnýta í eitt og annað í
bókinni, til að mynda er látið í það skína
að annað stríðið í Tsjetsjeníu, sem kallað
hefur verið stríð Pútíns, hafi verið alfarið
á ábyrgð Rússa . Hið rétta er að eftir fyrra
stríðið var Aslan Maskadov kosinn forseti
í Tsjetsjeníu í harðri baráttu við Shamil
Basajev . Í sárabætur var Basajev gerður að
forsætisráðherra, en reyndist ófær um að
gegna því hlutverki og hrökklaðist úr valda-
stóli, hélt til fjalla og
safnaði um sig víga-
mönnum sem réðust
á Dagestan þann 7 .
ágúst 1999 . Þá var
Pútín orðinn for-
sæt isráðherra og
fyrirskipaði hann
harða stefnum gegn
uppreisnarmönnum .
Þó svo frásagnir
Önnu Politkovskaju séu sannleikanum
samkvæmar í öllum megin atriðum, þá er
ekki þar með sagt að álykt anir hennar séu
réttar . Meg inkenning Önnu er að allt illt í
Rúss landi sé þeim skugga lega KGB-manni
Vladimir Pútín að kenna, hann beri ábyrgð
á óréttlætinu, eftir höfðinu dansi limirnir,
þess vegna heitir bókin um þessa hroðalegu
atburði Rússland Pútins . Þessi kenning geng-
ur svo langt að henni ofbýður sjálfri og sér
sig tilknúna að helga heilan kafla þessari
spurningu (bls . 244): „Ég hef mikið velt því
fyrir mér hvers vegna ég hef svo illan bifur
á Pútín“ . Hvergi í bókinni og ekki heldur í
þessum kafla tilfærir hún stafkrók um stefnu
eða hug myndir Pútíns, sem hafði nýlega
unnið kosningar með 70% fylgi þegar bókin
kom út .
Staðreyndin er hins vegar sú, að Pútín var
nemandi Anatolií Sobtsjak í lagadeild há-
skólans í Leningrad, en Sobtsjak var einn
af helstu baráttumönnum fyrir eflingu
réttarríkisins í Rússlandi og var aðal höf und-
ur þeirrar stjórnarskrár sem nú gildir, samin í
nánu samstarfi við Éltsín og Andrei Sakharov .
Nokkrum árum síðar var Dmitrí Medvédev
núverandi forseti einnig nemandi Sobtsjak .
Þessir tveir, Pútín og ekki síður Medvédev,
eru hörðustu baráttumenn fyrir réttarríkinu
og gegn spillingunni, sem er ærin í ríki þeirra .
Hugsanlega hafa þessir nemendur Sobtsjak
lagt meiri áherslu á réttarríkið og baráttu
gegn spillingu en lýðræði og mannréttindi .
Vel mátti Anna Politkovskaja gagnrýna það,
en sú kenning að allt illt sé frá Pútín komið
er einfaldlega ekki rétt .
Á kápusíðu segir að enn hafi engir verið
dæmdir vegna morðsins á Önnu Polit kov-
skaju . Þetta er ekki rétt, þrír Tsjetsjen ar voru
dæmdir fyrir morðið, sennilega liðsmenn
Ramsan Kadirov forseta Tsjetsjeníu, en þeir
voru sýknaðir af hæstarétti Rússlands vegna
skorts á sönnunum . Málið hefur verið
tekið upp aftur . Á heimasíðu „Committee
to Protect Journalists“ er ágætt yfirlit um
blaða menn sem hafa látið lífið vegna starfa
sinna á tímabilinu 1992–2010 . Er Rúss-
land þar í fjórða sæti hvað fjölda snertir, en
þessi manndráp má yfirleitt rekja til hryðju-
verkamanna, glæpahópa, glæpahópa innan
hersins eða spilltra héraðsstjóra á borð við
Ramsan Kadirov .
Sannkallað stórvirki
Niall Ferguson: Peningarnir sigra
heiminn. Fjármálasaga veraldarinnar. Elín
Guðmundsdóttir þýddi . Bókafélagið Ugla,
Reykjavík 2009, 361 bls .
Eftir Heiðar Guðjónsson
Nú, þegar hagfræði hefur gjaldfallið í takt við fjármálamarkaði er frískandi
að heyra ný sjónarmið . Sagnfræðingar verða