Þjóðmál - 01.06.2011, Blaðsíða 98

96 Þjóðmál SUmAR 2011
breyta um stefnu, eða réttara sagt, taka upp
stefnuna sem hann var kosinn til að fylgja“ .
Vinur sé sá sem til vamms segi .
Þetta er flokkspólitískasta yfirlýsingin í
bók inni . Hlýtur sú spurning að vakna í huga
les andans hvort Einar Már gerist ekki með
þessum orðum ber að tvískinnungi þegar
hann lætur hollustu við flokk Steingríms
J . villa sér sýn . Hvernig getur
nokkur sem fylgst hefur með
ráðherrastörfum Steingríms J .
talið að framganga hans snúi
ekki að Steingrími J . „sem
slík um“? Sé annað í spilunum
verða menn að draga þá ályktun
að annaðhvort sé Steingrími J .
ekki sjálfrátt eða náttúrulögmál
knýi hann til að framkvæma
annað en hann boðar .
Þessi stutti kafli úr bókinni
sem hér er nefndur gefur ekki
rétta mynd af efnistökum Einars Más, hins
mikla sögumanns, sem tekur alkunn atvik
og fellir þau inn í myndina sem hann dregur
á sinn einstaka þátt . Meðal slíkra atvika er
frá sögnin af breska gamanleikaranum John
Cleese sem neyddist til að taka leigubíl frá
Ósló til Brussel fyrir 650 þúsund krónur
vegna ösku frá Eyjafjallajökulsgosinu með
þessari skýringu: „Íslendingar geta hvorki
stjórnað bönkum né eldfjöllum .“ Eins og
kunn ugt er réð Kaupþing Cleese til að koma
fram í auglýsingum fyrir sig og tengir Einar
Már hann á þann hátt inn í hugleiðingar
sínar um örlög íslenska bankakerfisins og
hrunsins .
John Cleese er aðeins einn erlendra
manna sem Einar Már nefnir til sögunnar
því að bók hans er öðrum þræði til minn­
ingar um kynni hans á innlendum og
erlend um mönnum auk þess sem þar er að
finna fróðleik tengda Bítlunum og áhrifum
þeirra . Að þessu leyti hefur bókin að geyma
brot af ævisögu Einars Más sjálfs og lýsingu
á því sem hefur mótað líf hans og haft áhrif
á hann sem rithöfund .
Bókin er í litlu kiljubroti og á kápu
hennar er ritaður mikill texti til kynningar
á efni bók arinnar og viðbrögðum við Hvítu
bókinni sem kom út vorið 2009 og var vel
tekið hér á landi en ekki síður erlendis . Mér
þótti kápan frekar fráhrindandi í fyrstu en
hún venst og fer bókin vel í
hendi . Textinn er 185 blaðsíður
og skiptist í 25 kafla sem eru
að nokkru sjálfstæðir en þó
tengdir . Af efnis tökunum má
ráða að Einar Már glími við
nýtt form . Hann hefur betur
í þeirri glímu, bókin myndar
skemmtilega heild .
Undirtóninn er skörp þjóð­
félags ádeila og krafa um að
fjár mála menn og bankar beri
sjálfir ábyrgð á skuldbinding­
um sínum en þeim sé ekki velt á herðar
almennings:
„Okkur er sagt að breyta einka skuldum
í opinberar skuld bindingar og endurgreiða
þær lánar drottnum með vel ferð samfélagsins .
Við höfum aldrei séð þessa lánardottna,
aldrei átt nein sam skipti við þá og vitum
ekki hverjir þeir eru eða hvað þeir heita, en
þeir kallast líka kröfu hafar, vogunarsjóðir
og mynda fjár mála markaðinn sem teygir
sig í allar áttir, um allan heim . Í fjölmiðlum
er alltaf talað um fjár málamarkaðinn einsog
lif andi veru .“
Þetta sjónarmið höfðar ekki síður til hægri ­
manna, sem vilja að fyrirtæki standi og falli
án ríkisaðstoðar, en skoðanabræðra Ein ars
Más . Bók hans hefur því víðtæka hug mynda­
fræðilega skírskotun auk þess sem meg in ­
sjónarmiðið um að almenningur eigi ekki
taka á sig skuldbindingar einkafyrirtækja
höfð ar til æ fleiri þjóða, ekki síst innan
Evrópu sam bandsins þar sem ágreiningur um
þetta skapar vaxandi pólitíska spennu .