Þjóðmál - 01.09.2010, Síða 84

82 Þjóðmál HAUST 2010
ég kemst í illt skap yfir að hugsa um ástand
þjóðar vorrar og úrræða- og kjarkleysi flokks
vors . Flokkurinn má ekki lognast út af en ef
svo á ekki að fara verður að myndast í honum
radicalari armur . Og það erum við ungu
mennirnir sem eigum að tryggja framtíð
einstaklingsframtaksins, séreignarskipulagsins,
í þessu landi með slíkri myndun . Gangi þér því
stúd eringarnar sem best en komdu sem fyrst .
Nokkrum vikum síðar endurtók Jóhann
frýjunarorð sín: „Nei, Gunnar, hér þarf
sannarlegt eldgos að gjósa . Ég vona að
við getum framkallað það gos .“ . . . Á
landsfundi í júní 1936 voru samþykktar
nýjar skipulagsreglur sem áttu að koma
festu á flokkstarfið: Stofnað var flokksráð
allra þingmanna, miðstjórnar og fulltrúa úr
kjördæmum . Í miðstjórn skyldu tíu manns
sitja og landsfundur haldinn annað hvert ár .
Þessar breytingar dugðu Jóhanni G . Möller
þó ekki . „Mér þætti gott ef þú vildir senda
mér ódýra útgáfu af Mein Kampf,“ skrifaði
hann Gunnari: „ . . . Mig langar til að stúdera
propagandakaflann í bókinni .“ / . . . /
Hvað fannst Gunnari Thoroddsen um stefnu og stjórnarhætti í Þriðja
ríkinu? . . . Hann hafði rétt komið sér fyrir
í Berlín þegar heimsmót Hitlersæskunnar
var haldið þar . Áróðursmálaráðherrann
Joseph Goebbels flutti ræðu á Wilhelmplatz
í miðborginni og Gunnar fylgdist með .
Sjónarspilið var magnað, Goebbels fór
mikinn og ungliðarnir hrifust með: „Hann
talaði um svik og svínarí marxista og júða,
ofsóknir og álygar heimspressunnar gegn
hinu nýja Þýskalandi og hlutverk hinna
ungu manna . Og fólkið hrópaði Heil, Heil
og rétti út höndina .“
Nokkru síðar barði Gunnar augum sjálfan
Adolf Hitler . Der Führer ók þá í vagni
sínum eftir Karlstrasse en Gunnar stóð við
glugga sinn og fylgdist með . Aldrei tala-
ði hann af mikilli virð ingu um forystusveit
Þriðja ríkisins – Hjalta, Geira og Gubba
eins og hann kallaði þá Hitler, Gör ing
og Goebbels . For ing inn væri ógiftur og
„vita-kvenmannslaus“ og þótt Hermann
Göring hefði kvænst „getur [hann] ekkert
því að í stríðinu kváðu Fransmennirnir
hafa skotið undan honum“ . Og ekki hafði
Gunnar meira álit á Benito Mussolini,
einræðisherra á Ítalíu . Haustið 1935
brutu herir fasista undir sig Afríkuríkið
Abbessiníu (sem nefndist síðar Eþíópía),
beittu loftárásum og eiturgasi og létu
mótmæli Þjóðabandalagsins sem vind um
eyru þjóta . Rétt áður, þegar innrásin vofði
yfir, hélt Gunnar þrumuræðu yfir Bruno
Kress, Ögmundi Jónssyni og nokkrum
öðrum félögum sem sátu yfir ölkollu á
einni Berlínarknæpunni . Stórveldin og
þar á meðal Þýskaland „stæðu aftarlega í
menningunni,“ sagði Gunnar, „þau vildu
láta hnefaréttinn ráða en smáþjóðirnar væru
fyrst og fremst merkis berar menningarinnar
því að þær vildu láta réttinn ráða en ekki
valdið og hnefann“ .
Gunnar Thoroddsen á yngri árum .