Þjóðmál - 01.09.2010, Qupperneq 87

Þjóðmál HAUST 2010 85
Hvað er nýfrjálshyggja?
Kolbeinn Stefánsson (ritstj .): Eilífðarvélin –
Uppgjör við nýfrjálshyggjuna, Háskólaútgáfan,
Reykjavík 2010, 268 bls .
Eftir Atla Harðarson
Þegar ég rakst á Eilífðarvélina á Bókasafni Akraness vakti undirtitillinn Uppgjör
við nýfrjálshyggjuna athygli mína . Það hafði
ekki farið fram hjá mér að í goðafræði þeirra
sem hæst predika pólitískan rétttrúnað um
þessar mundir gegnir nýfrjálshyggja nokk-
urn veginn sama hlutverki og Loki Lauf-
eyjarson í fornum átrúnaði . Hins vegar var
mér hvorki ljóst hvað nýfrjálshyggja er né
hvernig hún tengist eldri gerðum frjáls-
hyggju .
Nýfrjálshyggju er alloft lýst sem
ríkjandi hugmyndafræði . Samt eru engir
stjórnmálaflokkar eða fjöldahreyfingar sem
kenna sig við hana . Sé hún einhvers konar
fjölda hreyfing er hún mjög óvenjuleg að því
leyti að það kannast varla nokkur maður
við að tilheyra henni . Þeir sem kalla sjálfa
sig frjáls hyggjumenn eru fremur fámennur
hópur og ég held að þeir telji sig almennt
ekki aðhyllast neina nýfrjálshyggju heldur
bara gamal dags frjálshyggju .
Ég greip bókina með mér í þeirri von að
lestur hennar hjálpaði mér að skilja hvað
átt er við með öllu þessu tali um nýfrjáls-
hyggju .
Höfundar menntaðir
í félagsfræði og heimspeki
Í bókinni eru níu kaflar eftir átta höfunda .
Sá sem á tvær greinar er ritstjórinn Kolbeinn
Stefánsson félagsfræðingur og sérfræðingur
við Þjóðmálastofnun Háskóla Íslands . Hann
ritar bæði fyrsta kaflann og lokakaflann sem
er eins konar samantekt eða stutt yfirlit yfir
niðurstöður allra hinna . Aðrir höfundar
eru Sveinbjörn Þórðarson heimspekingur
og vísindasagnfræðingur, Pär Gustafsson
félagsfræðingur við Linnaeusháskóla í
Svíþjóð, Salvör Nordal heimspekingur og
forstöðumaður Siðfræðistofnunar Háskóla
Íslands, Mia Vabø félagsfræðingur við
Norsk institutt for forskning om oppvekst,
velferd og aldring, Stefán Ólafsson prófessor
í félagsfræði við Háskóla Íslands, Þorgerður
Einarsdóttir prófessor í kynjafræði við
Háskóla Íslands og Giorgio Baruchello
heimspekingur og prófessor við Hug- og
félagsvísindasvið Háskólans á Akureyri .
Kolbeinn segir í fyrsta kafla bókarinnar að
höfundar hafi fengið tvenn fyrirmæli:
Þau fyrri voru að fræðilegs hlutleysis væri gætt
í hvívetna, það er að umfjöllun þeirra lýsti
nýfrjálshyggjunni á raunsannan hátt . […] Seinni
fyrirmælin voru að textinn skyldi vera eins laus
við tæknimál og kostur er, enda ætlaður hinum
almenna lesanda sem eðlilega hefur lítinn áhuga
á að lesa texta þar sem sérfræðingar slá um sig
með óskiljanlegum orðum þegar hægt er að
segja hlutina á mannamáli (bls . 15) .
Bókadómar
_____________