Þjóðmál - 01.09.2011, Blaðsíða 77

Þjóðmál HAUST 2011 75
þó ekki síður vegna þess að honum hafi lengi
þótt áhugi og þekking á sögu Bandaríkjanna
harla rýr í Evrópu . Sem dæmi um það nefnir
hann að þegar hann var sjálfur við nám í
Oxford hafi bandaríska sögu sjaldan borið
á góma . Þegar hann nefndi þetta við A .J .P .
Taylor svaraði prófess orinn: „Þú getur kynnt
þér sögu Banda ríkjanna eftir að þú lýkur
námi – ef þú getur afborið hana .“ Svo bætti
hann við: „Ein versta refsing sem fylgir því
að vera kosinn forseti Bandaríkjanna er að
þá verða menn að láta sér nægja Kaliforníu-
rauðvín í heil fjögur ár .“ Lengri urðu þessi
orðaskipti víst ekki .
Eftir að Ameríkusagan kom út breytti
Johnson nokkuð um stíl og síðasta hálfan
annan áratuginn hefur hann einkum fengist
við ritgerðasmíð og samningu styttri rita .
Frá árinu 2002 hefur hann gefið út tvö
ritgerðasöfn um frægt fólk og brautryðjendur
á ýmsum tímum sögunnar, Creators (2006),
um ýmsa skapandi listamenn og hugsuði, og
Heroes (2007), um ýmsa karla og konur sem
hann telur hafa sýnt mikinn persónulegan
hetjuskap í aldanna rás . Þá skrifaði hann
ævisögur Napóleons Bónaparte (2002),
George Washington (2005) og Winstons
Churchill (2009) . Þrjár síðastnefndu bækurnar
voru allar skrifaðar fyrir bandarísk forlög (eða
ensk forlög í Bandaríkjunum) . Þær eru allar
fremur stuttar, innan við 200 blaðsíður að
lengd í litlu broti, en það rýrir þó á engan hátt
gæði þeirra og í bókinni um Napóleon kemur
fram ný og athyglisverð sýn á keisarann og
áhrif hans á sögu Evrópu á 20 . öld . Árið 2010
kom út eftir Johnson ævisaga Jesú Krists og
þegar þetta er ritað er hann að skrifa ævisögu
gríska heimspekingsins Sókratesar .
Enn er margt ótalið af ritverkum Pauls
Johnson, en þessi stutta upptalning ætti að
gefa nokkra mynd af höfundarverki hans .
Hann hefur alls samið á sjötta tug bóka auk
ótölulegs fjölda blaða- og tímaritsgreina .
Margar bóka hans eru miklar að vöxtum og
allar eiga þær það sameiginlegt að vera mjög
læsilegar og fróðlegar . Johnson kryddar
frásögn sína tíðum með skemmtilegum
frásögnum og athugasemdum, hann dregur
upp skýrar myndir af atburðum og þeim
sem koma við sögu í hverju tilviki og
kemur tíðum jafnvel fróðustu lesendum oft
á óvart með nýju og óvæntu mati á frægum
atburðum og einstaklingum sem mótuðu
og settu svip á söguna . Stíll hans er jafnan
markviss og beittur og hann hikar aldrei við
að segja skoðanir sínar umbúðalaust . Fyrir
vikið hafa margar viðurkenndar hetjur og
þjóðmæringar oltið af stalli í bókum hans og
margur skúrkurinn fengið uppreisn æru .
Stjórnmál og einkalíf
Það gefur auga leið að maður, sem verið hefur viðriðinn blaðamennsku í nærri
sex áratugi og ritstýrt útbreiddu pólitísku
tímariti, getur varla verið skoðanalaus í
stjórnmálum . Og Paul Johnson hefur aldrei
verið borið á brýn skoðana- eða afskiptaleysi
í stjórnmálum þótt hann hafi aldrei sóst eftir
opinberum vegtyllum á því sviði . Eins og
áður sagði, var hann vinstrisinnaður á yngri
árum . Sem ritstjóri The New Statesman
var hann í hópi áhrifamanna á vinstri
væng breskra stjórnmála og eiginkona
hans var a .m .k . einu sinni frambjóðandi
Verkamannaflokksins í kosningum . Á
þessum árum ferðaðist Johnson mikið á
vegum tímaritsins, heimsótti allar byggðar
heimsálfur, tók viðtöl við þjóðhöfðingja
og aðra ráðamenn, skrifaði fréttir og
greinar sem birtust í tímaritinu . Hann
fékk þannig mörg og góð tækifæri til að
kynnast fjölmörgum áhrifamönnum víða
um heim og til að kynna sér ástand mála
í öðrum löndum og álfum og á ferðum
sínum notaði hann gjarnan tækifærið til að
afla sér þekkingar á sögu þeirra landa sem
hann heimsótti . Það kom að góðu gagni