Þjóðmál - 01.06.2013, Page 15

Þjóðmál - 01.06.2013, Page 15
14 Þjóðmál SUmAR 2013 Augu og eyru úti um allt Skömmu fyrir fall Þýska alþýðulýðveld-is ins 1989 voru starfsmenn Stasi orðnir 91 .015 talsins . Til viðbótar voru 174 .000 skráðir uppljóstrarar (Mitarbeiter), en þeir voru mikilvæg viðbót við hið alsjáandi auga Stasi . Meira að segja í Vestur-Þýskalandi var Stasi með ríflega 1 .500 uppljóstrara . Um 2,5% austur-þýsku þjóðarinnar, á aldrinum 18 ára til 60, störfuðu fyrir Stasi sem var stærsti atvinnurekandi landsins . Á 40 ára tímabili, frá 1950 til 1989, þáðu 274 .000 manns föst laun frá Stasi . Talið er að einn af hverjum 63 Austur-Þjóðverjum hafi unnið með Stasi sem náði slíkum völdum yfir þjóðinni að meira að segja Gestapo-menn hefðu orðið grænir af öfund . Á sumum sviðum eru tölur enn á reiki, talið er að allt að 500 .000 manns hafi með einhverjum hætti starfað fyrir Stasi en eyðilegging gagna eftir fall Berlínarmúrsins hefur torveldað upplýsingaöflun . Fyrrverandi stjórnendur leyniþjónustunnar eins og Rainer Wiegand, sem var ofursti innan Stasi, hafa áætlað að allt að tvær milljónir manna hafi með einum eða öðrum hætti unnið fyrir Stasi . Hlutverk uppljóstraranna var að hafa augu og eyru opin í hinu daglega lífi, reka erindi fyrir tengiliði sína og leggja íbúðir sínar undir eftirlit eða fundi ef ástæða var til . Um 10 .000 hinna svokölluðu uppljóstrara voru undir 18 ára aldri . Hvað eftir annað komu börn upp um „andbyltingarstarfsemi“ for eldra sinna sem að sjálfsögðu eitraði fjöl skyldu líf . Í hverjum stigagangi var að minnsta kosti einn uppljóstrari sem gaf reglu lega skýrslu um athafnir fólks og sagði sam stundis frá öllu óvenjulegu . Það að dveljast úti við um nótt gat verið hluti af því . Hótelherbergi og jafnvel heimili voru hlaðin upptökuvélum . Skráagataeftirlitið var algert . Á Stasi- safninu getur maður ekki annað en kímt yfir tæknistigi og búnaði Stasi sem oft einkenndist af kauðskri hugkvæmni en bar þess auðvitað vitni að landið hafði ekki efni á að tæknivæða uppljóstrarakerfið . Það sem skorti í tækni var bætt upp með fjölda . Eigi að síður var kerfið skilvirkt upp að vissu marki og gríðarlegum upplýsingum um nánast allt er varðaði einkalíf borgaranna var safnað saman . Starfsskyldur starfsmanna Stasi tóku mið af heraga . Því voru engin tækifæri til að efast um tilgang tilskipana eða hika við framkvæmd þeirra . Það varðaði ströngum agaviðurlögum, fangels unum og jafnvel dauða . Stasi rak 15 héraðs- skrifstofur (Bezirksverwaltungen) og 209 svæðaskrifstofur (Kreisdienstellen) í Austur-Þýskalandi . Net stofnunarinnar náði til hvers einasta kima þjóðfélagsins . Þegar hugsað er til þess að Sovétmenn ráku til viðbótar þessu ríflega þúsund manna njósnanet í Austur-Þýskalandi þá er ljóst að erfitt var að hreyfa sig án þess

x

Þjóðmál

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.