Þjóðmál - 01.06.2014, Blaðsíða 88

Þjóðmál SUmAR 2014 87
því að afnema gjaldeyrishöft og beita sér fyrir
hinum svokallaða „stóra hvelli“ sem varð til
þess að fjármálaþjónustufyrirtæki í London
urðu gjaldgeng í alþjóðlegri samkeppni .
Árangur þessara aðgerða varð meiri en
nokkur þorði að vona . Vegna þeirra gátu
menn í City of London, fjármálahverfinu,
barist við fésýslumenn við Wall Street í New
York um fyrsta sætið í heimskeppninni um
fjármálamiðstöð . Enginn vill nú að snúið
verði til baka — sem sýnir svart á hvítu
að stigin voru rétt skref . Að kenna þessum
umbótum um fjármálahneyksli er álíka
gáfulegt og að kenna vegakerfinu um að
bankaræningjar komist undan .
Segjum sem svo að áformin hafi mis-
heppnast, það sannar ekki að Thatcher hafi
verið markaðsbókstafstrúarmaður, þræll
kröfunnar um sjálfseftirlit markaðanna, af
þeirri einföldu en nægu ástæðu sem Nigel
Lawson [fyrrv . fjármálaráðherra] bendir á í
tímaritinu Standpoint að í „stóra hvelli“ fólst
regluverk um fjármálahverfið sem var hert
með lögum frá 1987 til að auka eftirlit með
bankastarfsemi . Ekki er heldur unnt að
kenna eftirlitskerfinu sem mótað var með
þessum lögum um hrunið því að Blair og
Brown beittu sér fyrir setningu nýrra laga
um annars konar kerfi til fjármálaeftirlits .
Með þessu er ekki sagt að stjórn Thatcher
hafi ekki orðið á nein mistök í efna hags-
málum eða að innan ríkisstjórnar hennar
hafi allir alltaf verið sammála um lykil þætti
efnahagsstefnunnar . Málum var ekki þannig
háttað — við ríkisstjórnarborðið var stöð ugt
rætt og án þess að allir væru alltaf sam mála
um mál eins og peningamagn í umferð,
stefnu í gengismálum, skattaívilnanir o .s .frv .
Eftir umræðurnar gripu Thatcher og helstu
ráðherrar hennar til þeirra ráðstafana sem
taldar voru nauðsynlegar til að hafa stjórn
á fjármálastarfsemi í ljósi breyttra aðstæðna
og margreyndra almennra sjónar miða í
stað þess að halda fast í einhverjar óljósar
frjáls hyggju kenningar reistar á stærðfræði-
formúlum; þau misstu þó aldrei sjónar á
gildi frjálsra markaðsafla .
Hitt er síðan eftirtektarvert að það er í raun George Soros sjálfur sem
hreinsar Thatcher best af ásökuninni um
markaðsbókstafstrú .
Hér er lýsing hans sjálfs á því hvernig
kaupin gerast á eyrinni:
Í hvert sinn sem kreppa ógnaði efnahag
Bandaríkjanna — til dæmis í sparifjár-
og lánsfjárkreppunni seint á níunda ára-
tugnum eða við fall vogunarsjóðsins Long
Term Capital Management árið 1998 —
gripu yfirvöldin til aðgerða í leit að leiðum
til að gera vandræðafyrirtækjunum kleift
að sameinast öðrum og til að finna hvata
á sviði peningamála og ríkisfjármála
þegar talin var hætta á efnahagslegum
V ið ríkisstjórnarborðið var stöðugt rætt og án þess að allir
væru alltaf sam mála um mál eins
og peningamagn í umferð, stefnu í
gengismálum, skattaívilnanir o .s .frv .
Eftir umræðurnar gripu Thatcher
og helstu ráðherrar hennar til
þeirra ráðstafana sem taldar voru
nauðsynlegar til að hafa stjórn á
fjármálastarfsemi í ljósi breyttra
aðstæðna og margreyndra almennra
sjónar miða í stað þess að halda fast
í einhverjar óljósar frjáls hyggju-
kenningar reistar á stærðfræði-
formúlum; þau misstu þó aldrei
sjónar á gildi frjálsra markaðsafla .