Tímarit Máls og menningar - 05.06.2001, Blaðsíða 28

10–15 árum. Menn þurfa ekki lengur að þræta um það hvort náttúruverðmætin séu einhvers virði eða ekki,
þessi verðmæti eru núna viðurkennd. En mér finnst þó of snemmt að segja til um það hvort deilan um
Eyjabakka, sem oft er talin marka upphaf þessarar vitundarvakningar, hafi haft viðvarandi viðhorfsbreytingu
í för með sér úti í samfélaginu. það sem mér fannst vera mest sláandi við þá umræðu var allt þetta fólk sem
skrifaði í blöðin og tjáði sig þar um málið, margir eflaust að skrifa slíka grein í fyrsta sinn. Þessu fólki virtist
virkilega misboðið, eins og því fyndist að verið væri að gera atlögu að einhverju sem skipti það mjög miklu
máli. Mér fannst hins vegar vera svolítið miður að flestir þeir sem tjáðu sig voru fólk á mínum aldri – það ber
alltof lítið á ungu fólki í umræðunni, þar virðist vera sama deyfðin eða áhugaleysið á ferðinni og varðandi
stjórnmálin.
Pétur: Almennt held ég að hér hafi orðið viðhorfsbreyting að því leytinu að í dag myndi enginn stjórnmála-
maður þora að tala opinskátt gegn umhverfinu – efndirnar eru svo annað mál. Hér virðast stjórnmálamenn
komast upp með að fara í
kringum sjálfar leikreglurnar og
það hlýtur svo aftur að koma
niður á áhuga almennings.
Þessu má líkja við kappleik. Ef
dómarinn dæmir ekki á brotin, þá
leysist leikurinn upp í slagsmál.
En ef dómarinn breytir reglunum
í miðjum leik öðrum aðilanum í
hag, þá missa allir áhuga á
leiknum og yfirgefa völlinn. Mér
kemur líka í hug nýleg
sjónvarpsfrétt. Verið var að sýna
myndir af Keili og nágrenni,
veðrið var gott og fólk að ganga
á fjallið, en allt í kring um það
sáust hjólför eftir ökutæki.
Fréttamaðurinn komst einhvern
veginn þannig að orði að þarna
toguðust á tvenns konar
sjónarmið: annars vegar þeirra
sem vildu „keyra á kraftmiklum
bílum í fallegu umhverfi“ og hins
vegar „þeirra sem vildu njóta
kyrrðar í fjallgöngu.“ Það hitti
mig einkennilega að hann skyldi
geta horft á þetta með svona
„hlutlausu“ hugarfari. Skyldi
þessi afstaða bera vott um
umhverfisvitund okkar Íslend-
inga í dag?
Halldór: Ég er sammála því að fólk sé farið
að tjá sig miklu meira um þessi mál og að þau
skipti fólk greinilega einhverju máli, fyrir
fimmtán árum voru þau einfaldlega ekki á
dagskrá. Mér finnst þó meginbreytingin vera
sú að Íslendingar eru farnir að tjá skoðanir
sínar um náttúruna út frá tilfinningum, ekki
bara út frá praktísku sjónarhorni. Áður fyrr
fannst mönnum sjálfsagt að ráðist yrði í
framkvæmdir ef þær væru í þágu þjóðar-
búsins, vatnsbúskaparins, landsbyggðarinnar
eða þvíumlíkt. Fyrir nokkrum árum, þegar ég
átti leið um Eyjabakka með mína ferðamenn,
þá kom það fyrir að ég rakst þar á ágæta
náttúrufræðinga sem voru þá að mæla fyrir
virkjuninni. Ég spurði þá hvort þeir gerðu sér
grein fyrir því sem þeir væru að undirbúa og
þeir svöruðu: „Við erum bara að vinna hérna
fyrir Orkustofnun.“ Ég sagði að þeir væru að
undirbúa mikinn glæp og þá kom mjög á þá –
þeim fannst ég vera alltof hryssingslegur. En
ef ég gengi á slíka menn með sama hætti í
dag, þá held ég að viðbrögðin yrðu önnur,
viðhorfsbreytingin nær ekki bara til venjulegs
fólks heldur líka til þeirra sem eru að vinna við
þetta. Hins vegar er umræðan um umhverfis-
mál stutt komin hér á landi – hún einkennist of
mikið af skítkasti milli ólíkra aðila, málin eru
ekki krufin til mergjar. En umhverfismálin eru
samt örugglega mál málanna í dag.
Guðmundur: Ég held að það sé hollt fyrir
okkur að hafa alltaf í huga þessa löngu sögu
búsetunnar í landinu og átta okkur á því hvers
konar náttúrusýn Íslendingar hafa raunveru-
lega haft, fyrr og nú. Ég staðhæfi að þessi
náttúrusýn hafi ekki breyst ýkja mikið.
Frumbyggjarnir komu hingað upphaflega
vegna þess að þeim fannst eitthvað betra hér
heldur en þar sem þau voru áður. Þeir komu
með búfénað og slepptu honum á landið, þeir
hjuggu skógana og fyrr en varði var landið
gjörbreytt. Með þessari nýtingu skópu þeir
Þóra Ellen Þórhallsdóttir, grasafræðingur.
tmm júní 22x27 Ó 5.6.2001 19:57 Page 28