Félagsbréf - 01.07.1960, Blaðsíða 8

6
FÉLAGSBKÉF
petta hefur sett svip sinn á málfarið, fólk hefur orðið fljótmceltara
og um leið óskýrmœltara en áður. Og við pað bcetist, að heimilin
hafa að miklu leyti misst áhrifavald yfir málfari barnanna, timinn
til að sinna peim er skorinn við nögl, ef hann er pá einhver, en
pau dveljast miklu meira i hópi jafnaldra en fullorðinna og lcera
pá málið mjög hvert af öðru.
Afleiðingarnar virðast koma all-greinilega i Ijós i orðaforða, orða-
vali og framburði barna og unglinga urn pcssar mundir. Er eigi
annað sýnna en pessu fari öllu lieldur hrakandi, og er pað i litlu
samrœmi við aukna skólagöngu og ceðri menntun.
Skólastjóri kveður ser liljóðs.
Sveinbjörn Sigurjónsson skólastjóri rœðir petla efni i rnerkri
grein í tímaritinu Menntamálum, mai-ágúst liefti pessa árs. Nefnisl
hún Meðferð talaðs orðs í íslenzkum skólum. Lýsir höfundur skyldu
á hendur skólunum i pessu rnikilvcega rnáli, skyldu, sern hann telur
pá fullfcera um að rcckja, en sinni e. t. v. ekki sem skyldi, og bendir
pó á, að reykviskir skólar hafi nú pegar unnið prekvirki i fram-
burðarmálum, pegar peim tókst á 15—20 árurn að ráða að mestu
leyti niðurlögum flárncelis (hljóðvillu) i höfuðstaðnum.
Fyrir pvi að Menntamál eru í fárra höndurn annarra en kenn-
ara, leyfum vér oss að birta kafla úr grein Sveinbjarnar Sigurjöns-
sonar:
„En hvað er pá að, fyrst sigrazt hefur verið á flámcelinu? Eftir
er tafsið, óskýrleikinn, flumburmælið, málletin.
Þegar reynt er að gera sér grein fyrir, i hverju óskýrleiki flurnbm-
mcelis felst, ber mest á tvennu: a) niðurfellingu samhljóða, sem
heyrast eiga i réttum framburði, b) of litlum greinarmun stuttra
og langra sérhljóða. Dœmi hins fyrra eru t. d.: maður verður ma’ur,
kaupa miðann verður kauba mi’an, auðvitað verður auvida o.s.frv.
Einkum virðist tS-hljóðið i hcettu.
Þegar löng sérhljóð styttast, getur svo farið, að óskyld orð verði
ncestum samhljóða eða fram korni hreinar málfirrur t. d. grunm'
verður grunnur, stynur verður stinnur, orðið tekjur verður teggjuv
o.fl. pess konar. Greinarmunur á einu og tveimur n-um milli ser-