Félagsbréf - 01.07.1960, Blaðsíða 47

BÆKUR
Jón Dan og bandingjar hans*
Jón Dan lætur að þessu sinni frá sér
fara tvær langar smásögur, sem hann
hefur valið samheitið Tvær Bandingja-
sögur, enda fjalla j>ær um mannleg ör-
lög og ástríður, sem eru náskyldar í eðli
sinu, þótt þau beri ólikt að í hvorri sög-
unni um sig og sögurnar séu ólikar, bæði
' byggingu og efnismeðferð, jafnvel í
stil,
Fyrri sagan ber heitið Nótt í Blæug
og cr aðalpersóna hennar ungur, gjörvi-
legur sveitamaður, Hrafn Ketilsson að
nafni, hálfþrítugur að aldri. Á auðsjáan-
Irga að vera samband millum hans og
þess heitis, sem höfundur hefur valið sög-
unni, þvi blængur mun þýða það sama
og hrafn. Ætlast höfundurinn' sjálfsagt
til að þessar nafngiftir gefi sögunni enn
•nyrkari og drungalegri blæ.
Hrafn Ketilsson er yngstur þriggja
bræðra frá Hofdal. Móðir hans lézt við
fæðingu drengsins, en faðir hans, Ketill,
hafði orðið bráðkvaddur, er hann var
hominn nálægt fimmtugu. Þótti það í
rjálfu sér ekkert sérlega voveiflegt. Fimm
arum siðar deyr svo elzti bróðirinn, Ás-
takur, og líklegast varð hann einnig
Jón Dan: Tvær bandingjasögur, 301 bls.
mánaöarbók Almenna bókaíélagsins i
febrúar 1960.
bráðkvaddur, þótt liann hafi dottið af
hestbaki. Skömmu eftir að sagan hefst
fellur svo miðbróðirinn, Björn, einnig
frá á ungum aldri og fer úr slagi, að þvi
er virðist. Hrafn er því einn eftir. Þessi
miklu dauðsföll í fjölskyldu hans hafa
að sjálfsögðu mjög djúp áhrif á hann,
og það sem verra er, fólk litur á hann
sem feigan mann. Bætir þetta ekki úr
biturleika hans gagnvart lífinu og örlög-
um sínum. Ifann er í eðli sínu ákaflega
örgeðja og tilfinningaríkur, þannig að
jaðrar við ofsalegan blóðhita, og þessi
þungi skuggi dauðans, sem grúfir yfir
honum og virðist eitra allt líf hans og
ástir, verður ekki til þess að stilla skap-
ofsa hans og athafnir, því nú er ráða-
hagur hans við Þrúði á Melsöndum, sem
hann hafði tekið frá Vilhjálmi á Mýri,
runninn út í sandinn. Þe(g.ar sannað
þykir að Hrafn verði skammlífur og
gangi með „byggingargalla“, snýst Har-
aldur, faðir Þrúðar, öndverður við ráða-
hagnum. Þótt hún elski Hrafn eftir sem
áður, lætur hún samt að vilja föður
síns og ágengni Vilhjálms, sem aftur er
farinn að draga sig eftir henni. En áður
en endanlega verður af ráðahag hennar
og Vilhjálms, biður hún Hrafn að korria
til sín og dvelja þau saman heila nótt.
Tilkynnir hún þá Hrafni ásetning sinn