Félagsbréf - 01.07.1960, Blaðsíða 53

FÉLAGSBRÉF
51
Trumban og lútan,
ljóðaþýðingar eftir
Halldóru B. Björnsson.
77 bls.
að er jafnan ánægjulegt að fá að kynn-
ast ljóðgerð framandi þjóða og þáð ínun
ekki fráleit hugmynd að fátt sýni betur
sálarlíf einnar þjóðar en Ijóðin sem skáld
hennar yrkja. Þessi litla bók hlýtur því
að vera þakksatnlega þegin af íslenzkum
ljóðaunnendum, ekki sízt af því að hún
hefur að geynia Ijóðfornt og Ijóðhugsun
sem við íslendingar höfum lítil kynni af.
Bókinni er skipt í þrjá kafla: ljóð frá
lieimskautalöndum, ljóð Afríkusvertingja
■og kínversk Ijóð.
Eskimóar eiga sér ekkert ritmál og Ijóð-
in hafa því varðveitzt í munnlegri geymi
tettlið fram af ættlið, fersk og sílifandi,
og hefðu verið dæntd til dattða ef ekki
hefði til komið ást fólksins og virðing
gagnvart kvæðunum. Hér um hil ekkert af
kvæðnnum her höfundarnafn. .4 eftirfar-
andi veg lýsir eitt skáldið viðhorfum sín-
ttm gagnvart ljóðinu:
Söngvar
eru Imgsanir
sungnar fram
með andardrættinuin
þegar menn
lála hrífast
af voldugu afli
og nægir ekki lengur
venjuleg ræða.
(Innblóstur, 22. bls.)
l.jóðform Eskimóanna lýtur vitaskuld
allt öðrum reglunt en þeim sent við iþekkj-
»nt. Enda er Ijóðið sjálft aðeins þriðjung-
,lr listarinnar, en hún samanstendur af
l.ióði, söng og dansi. í ágætum eftirmála
Hannesar Péturssonar er vitnað til eftir-
farandi orða Knuds Rasmussens: „Hvert
Ijóð skal vera ort með tilliti til eigins
lags.... Rím þekkist vitaskuld ekki, en
þrátt fyrir það er margs að gæta. Orðin
verða að falla að regluhundnum slögum
trumhunnar, og dansinn skal stiginn sam-
kvæmt reglum, sem stranglega er fylgt.
Allt þetta ber að hafa í huga, þegar
söngurinn er úr garði gerður." Ljóðin eru
flest frumstæð og sterk og meðal jurt-
anna eiga þau meira skylt við mosann en
fjóluna.
Ljóð svertingjanna eru mörg beiskju
hlandin, þau eru óstýrilát og máttug og
hera vitni hinni ört vaxandi sjálfstæðis-
og frelsiskennd sem nú fer sem eldur í
sinu meðal svörtu þjóðanna. Ljóðin eru
stundum þunglyndisleg og ádeilukennd í
garð hvítra manna:
Sá hvíti drap hann föður minn,
því faðir minn var stoltur,
sá hvíti nauðgaði móður minni,
því móðir mín var fögur,
sá hvíti bugaði bróður minn
á göngu í sól,
því bróðir minn var hraustur;
svo benti hann mér sá hvíti
með hlóði stokknum höndum,
með negrablóð á höndum
og hrópaði með valdsmannsrödd:
Strákur, viskí, vatn og þurrku.
(David Diop: Pislarvætti, 34. bls.)
Kinversk ljóð eru okkur ekki eins ókunn
og hinir tveir flokkarnir í þessari bók.
Upp á siðkastið hefur töluvert verið þýtt
af kínverskum Ijóðum. ÖIl eru þau keim-
lik, lýsa hinni kyrrlátu fegurðarskynjun
austurlandahúans, eða þá að þau eru
heimspekilegs eðlis. Austurlenzk ljóð eru
ætíð mjög stutt, þau byggjast fyrst og
fremst á því að ná sem stærstum hugsun-
um í sem allra fæstum orðum: