Stjórnartíðindi fyrir Ísland: B-deild - 01.12.1878, Qupperneq 89

79
1878
í frumvarpinu er gjört ráð fyrir, að einkarjettur sjo veittur án þcss, að neinn
sem vit kefir á, hafi rannsakað áður, hvort uppgötvanin sje ný. En sú regla er mjög
óheppileg. I>ví að af henni leiðir Jiau miklu vankvæði, að vel getur svo farið, að veittur
verði einkarjettur að uppgötvunum, sem búið er að fœra sjer í nyt áður; við J)að mundu
þeir, sem áður hefðu fundið hið sama, verða til neyddir að fara í málaferli til að verja
rjett sinn til að nota uppgötvun sína, og mundi einkum á íslandi bresta þekkingu til að
dœma rjettlátlega í slíkum málum. Enn fremur er í frumvarpi þessu eigi látið J)ar við
lenda að lögtaka einkarjett fyrir nýjum uppgötvunum, heldur á einnig eptir því að vcita
einokunarrjett til að stunda iðnað eða atvinnu grein, er eigi hefir verið stunduð á sama
hátt á íslandi áður, hvort svo sem því fylgir nokkur ný uppgötvan eða cigi, og þótt
iðjan eða hin sjerstaklega aðferð við liana liafi verið alkunn annarstaðar en á íslandi. En
slík ákvörðun, er eigi á sjer neitt líkt í lögum í Danmörku, verður eigi hagfelld kölluð,
moð því að naumast er ástœða til að efast um, að sje þörf á þess konar iðju, muni hún
koma upp af sjálfri sjer án allrar verndar, enda verður og liins vegareigi sagt, að sá, cr
stundar slíka iðju, eigi að rjottu lagi neina hcimtingu á vernd fyrir hana. Auk þess hofir
lagafrumvarpið inni að kalda þá takmörkun, að cinkarjettur verður eigi veittur öðrum
cn þeim, er lögheimili hafa á íslandi, en hins vegar veitir það kost á (2. gr., sbr. 13. gr.)
að fá einkarjett fyrir uppgötvan, er orðin er heyrum kunn á íslandi og farið að nota
hana þar fyrir hjer um bil ári, og vorður að álíta þá ákvörðun öldungis gagnstœða
rjottum reglum og eigi ráðandi til að hafa kana.
Ofan á þessar aðalmótbárur gegn lagafrumvarpinu, er nú hafa nefndar verið, má
cnn fremur geta þess, að þar sem J)að leggur hegningu við (6. gr.), ef nokkur skerði eða
brjóti einkarjett annars manns, þá lendir sök sú einnig á þeim, er gjörir nýja uppgötvan,
þannig vaxua, að hún verður eigi álitin umbót á hinni eldri, cn hin fyrri uppgötvan
verður þó fyrir það minna virði en áður, að reglurnar (í 8. gr.) um það, hvaða skýrslur
sá, er einkarjettar beiðist, á að leggja fram fyrir landsköfðingja, erulangt of ófullkomnar,
og að sú ákvörðun (14. gr. 3. tölul.), að til þess að varðveita einkarjott sinn eigi hlut-
aðeigandi að sýna árlega viðleitni til að útbreiða uppgötvan sína á Islandi, mun gofa tilefni
til vafa um, hvað skilja eigi við slíka viðleitni.
Eptir framangreindu hefir ráðgjafinnjcigi þótzt geta mælt fram með því við hans
hátign konunginn, að hann staðfesti lagafrumvarp þotta, og verður að vera á því, að
haldist ósk manna á íslandi um að fá einkarjettarlög, þurfi að íkuga og rœða mál þetta
af nýju. Enda virðist og eigi sem stendur vera nein sjerleg þörf á einkarjettarlögum
fyrir ísland, þar sem svo lítið kveður að iðnaðarstörfum, og er engin ástœða til að
ímynda sjer, að lögin ein mundu valda neinni verulegri breytingu í því efni, með því að
hin eðlilegu skilyrði fyrir henni vantar.
En kæmi það fram, að gjörð væri einkver ný uppgötvan á íslandi, er höfundur
hennar óskaði einkarjettar fyrir, virðist eðlilogast, að þá yrði höfð sama aðferð sem fylgt
er hjer í Danmörku.
í>ess skal þá getið í því efni, að fyrir nokkrum árum var lagt fyrir ríkisþingið
frumvarp, cr stjórnin hafði samið, til laga um einkarjett fyrir uppgötvunum í iðnaði, en
frumvarp þetta komst eigi áfram, og er því enn som fyrr veittur einkarjettur fyrir nýjum
uppgötvunum hjer á landi með konunglegum leyfisbrjefum, er út eru gefin samkvæmt þeim
reglum, er myndazt hafa í þeirri grein við venju lijá umboðsstjórninni. Eeglur þær, er
hafðar eru að undirstöðu fyrir veitingu einkarjettar-leyfisbrjefa, eru þessar kinar helztu:
Einkarjettur er cigi veittur noma fyrir uppgötvunum, og því að oins, að upp-
0»
21. maí.