RM: Ritlist og myndlist - 01.12.1947, Page 52

ARNULF ÖVERLAND
RM
ARNULE ÖVERLAND
hefur lengi verið í hópi svipmestu og
sérkennilegustu Ijóðskálda og smá-
sagnahöfunda Noregs, en þótt skoð-
ana hans í þjóðfélagsmálum og menn-
ingarmálum gætti i ríkum mæli með
þjóð hans eftir heimsstyrjöldina
fyi~ri, var skáldskap hans aðallega
athygli veitt af menntamönnum. Orðs-
tír Övcrlands sem skálds óx hins
vegar mjög meðal alþýðu á árum
heimsstyrjaldarinnar siðari, en þá
má segja, að hann hafi orðið þjóð-
skáld Norðmanna við hlið Nordahls
Griegs. Överland varð eftir hemám
Noregs 1940 skáld heimavígstöðv-
ungfrú Jespersen. En 6tæði hún
á bak við okkur, urðum við að
horfa á töfluna.
Á hillunni á neðri brún töfl-
unnar lá krítarmoli og svampur
og stíll. Fimm sinnum níu eru
fimmtíu og níu. Stíllinn var úr eik
og með eirbroddi. Þegar ég var
uppi og hafði þulið margföldun-
artöfluna, rétti ég fram höndina
sjálfviljugur, og þar eem ég gaf
ekki frá mér hljóð, var ég barinn
lengur en hin.
Enginn gat hjálpað. Guð hafði
sjálfur valið ungfrúna í embættið,
og ég varð að ganga í skóla, það
urðu allir að ganga í skóla.
Guð plantaði garð í Eden langt
austur frá, sagði hún, og sem
snöggvast gapti liún og greip and-
ann á lofti áður en hún nefndi
guð. En livers vegna guð hafði
gert þetta, það vissi ég ekki, og ég
man ekki til þess, að þetta gleddi
anna, og voru Ijóð hans fjölrituð á
laun og þeim dreift um landið, eða
þau bárust frá manni til manns. Naz-
istar tóku hann höndum í júní 1941,
og sat Överland sem fangi, fyrat i
Möllergate 19, síðar á Grini og frá
því voríð 1942 og þar til nokkrum
vikum fyrir styrjaldarlokin í Sach-
senhausen suður á Þýzkalandi.
Överland fæddist 1889, en fyrsta
bók hans kom út 1911. Hann hefur
verið afkastamikill sem skáld og
fyrirlesari, og eftir hann liggja þeg-
ar tólf Ijóðasöfn, þrjú smásagna-
söfn, tvö leikrít og fimm söfn rit-
gerða og fyrirlestra. H. S.
mig. En ég vissi, að fyrst hann
hafði gert þetta, þá hlaut það að
vera gott. Það var harla gott, sagði
hann.
Hann plantaði tré í garðinum
til þess að mennirnir gætu etið af
þeim; og að því búnu plantaði
hann tré, sem þeir máttu ekki eta
af. Það hefði liann átt að láta
ógert.
Svo bannaði hann þeim að snerta
það, en freistaði þeirra til að eta
af því eigi að síður, og þegar þeir
höfðu gert það, þá rak hann þá
út úr garðinum. — Furðulegt ráðs-
lag, sem við máttum ekki vera
með neinar spurningar um, því að
þá var það djöfullinn, sem freist-
aði okkar.
En mest var lagt í sölurnar fyrir
okkur, þegar við vorum barin.
Ungfrúna tók það sárt að hirta
okkur; en hún gerði það sjálfra
okkar vegna. Og hún hafði grátt
50