Bjartur og frú Emilía: tímarit um bókmenntir og leiklist - 01.04.1995, Blaðsíða 59

En þar sem hún hafði einu sinni fengið þá hugmynd að verða vinnukona,
undirtylla og hlýðinn þræll var hún alsæl og hugsunin um að geta þóknast
húsbónda sínum og verið honum að liði í einu og öllu, fyllti hjarta hennar
fögnuði. Var herra Mortimer ekki nema í meðallagi vel gefinn? Það lítur
helst út fyrir það. Hann var fallegur og hégómlegur. Jafnvel þeim sem virti
hann aðeins snögglega fyrir sér gat ekki dulist að hann var ákaflega eigin-
gjarn, hann ilmaði af eigingimi. Við viljum samt reyna að forðast að dæma
hann allt of hart því þá gerðum við honum rangt til. Eigi að síður virtist
hann tilheyra þeirri tegund manna sem eru sannfærðir um óviðjafnanlegt
mikilvægi sitt. Hér er reyndar um að ræða löst eða þverbrest sem hinir ást-
föngnu elska kannski framar öllu í fari hinna elskuðu. Hafi almúgastúlkan
fagra ekki borið sérlega mikla virðingu fyrir auðugum, stoltum og voldug-
um verslunareigandanum þá er ekki annað um það að segja en að hún
elskaði hann því meir. Ástin kemur áliti og virðingu sáralítið eða ekki
nokkurn skapaðan hlut við. Ástin rannsakar ekki hvort hið elskaða sé eitt-
hvað sem hægt sé að bera lotningu fyrir. Skjátlist mér ekki var herra Morti-
mer frímúrari eða eitthvað í þá áttina. Dag nokkurn kynnti Lúísa okkur, eft-
ir því sem ég best man skiptumst við á fáum og í þokkabót afar þurrum og
innantómum orðum. Ekki virtist mér hann vera neitt sérlega skarpur og því
síður hörkutól. Mér fannst hann vera gunga og gjálífisseggur um leið og ég
sá hann. Léttúðugur lífsnautnamaður sem þarf að hremma, gleypa og rífa í
sig allt kvenlegt og þokkafullt sem hann kemur nálægt. Kannski finnst ein-
hverjum að ég fari of hörðum orðum um herra Mortimer og ég játa fúslega
að svo kann að vera, því miður. Eg skaða aðeins sjálfan mig með svona tali.
Sumum mönnum er skapað að vera miklir í augum kvenna; aftur á móti
þykir meðbræðrum þeirra og samborgurum lítið eða ekkert til þeirra koma.
Það er eins og guðleg forsjón vilji skipta náðargjöfum sínum réttlátlega nið-
ur. Að ástarmálunum undanskildum eru þessir menn marklausir, þeir eru
ekki hæfir til að leggja neitt af mörkum fyrir þjóðfélagið eða til að vinna
öllu mannkyninu gagn. Nú er nóg komið! Lúfsa, hin göfuga, var, hvað sem
öllu líður, auðmjúk ástmær þessa stórmennis, þessa mikilfenglega fulltrúa
sjálfumgleðinnar og sjálfsdýrkunarinnar. Mortimer var giftur. Eftir því sem
57