Frón - 01.04.1943, Page 40

102
Hermann Einarsson
greina sjávarbotninn í belti, sem hvert fyrir sig einkenndist af
sérstökum dýrum. DýralífiS yrði fátæklegra eftir því sem neðar
drægi, en í 500 metra dýpi þryti allt líf.
Nokkru síSar (1850—1860) sýndu norskir dýrafræðingar,
feSgarnir Michael og Georg Ossian Sars, aS dýralíf er ennþá
harla fjölskrúðugt á 900 metra dýpi i fjörðum Noregs. ÞaS voru
þó hvorki uppgötvanir þeirra né annara vísindamanna, sem
hrundu djúpsævisrannsóknum áleiðis. þaS má næstum segja að
tilviljunin hafi tekiS í taumana.
ÁriS 1860 vildi þaS »óhapp« til aS símalína, sem lá á botni
MiSjarSarhafs á meira en 2000 metra dýpi, slitnaSi, og um 40
kvartmílur línunnar varð aS draga upp. Mönnum til mikillar
undrunar lifði fjöldi fastvaxinna dýra á línunni, kórallar,
svampar, ormar og mörg fleiri, sem höfSu aSIagazt hinum
sérstæðu lífskjörum djúpsævisins. l5essi viSburSur sýndi ótvírætt
aS Forbes hafSi á röngu aS standa; dýralifiS á sér, aS þvi er
virðist, engin neðri takmörk í hafinu. Upp úr jiessu hófst
undirbúningur »Challenger«-leiSangursins. En hér skal ekki aS
sinni fariS lengra út í þá sálma, þótt ástæða væri til aS nefna
marga merkismenn, sem komiS hafa viS sögu djúpsævisrann-
sókna á þessari öld. Pó ber þess aS geta aS NorSurlandaþjóSir
hafa unniS stórvirki á þessu sviði; NorSmenn meS »Michael
Sars«-leiSangrinum (1910) undir stjórn Johans Hjorts, og Danir
meS »Dana«-leiSöngrunum (1920—22 og 1928—30) undir stjórn
Johannesar Schmidts.
»Jiar er ekki hljómi líft né geisla af degi«
]Jrátt fyrir ötult rannsóknarstarf þessarar aldar er þekking
vor á lífverum og lífsskilyrSum djúpsævisins mjög í molum.
Almennt gera menn sér víst heldur ekki ljóst hvílík óraflæmi
um er aS ræða, þegar talaS er um djúphafiS. Af 1. mynd má
fá dálitla hugmynd um þetta. l}eir hlutar hafsins sem hafa meira
en 4000 metra dýpi eru svartlitaðir. l5að er um þaS bil helmingur
jarSaryfirborðs sem þakinn er milli þriggja og sex þúsund metra
djúpum sjó, og þar sem meðalhæS landa er aðeins 700 metrar,
er meSaldýpi hafanna 3680 metrar.
Mestur hluti sjávardjúpanna er alveg ókannaSur meS tilliti
til dýralífsins. Á því eru hinir mestu örðugleikar að draga