Morgunblaðið - 03.12.2015, Side 24

Morgunblaðið - 03.12.2015, Side 24
24 FRÉTTIRInnlent MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 2015 Sími 555 2992 og 698 7999 Hátt hlutfall Omega 3 fitusýra Meiri virkni Gott fyrir: Maga- og þarmastarfsemi Hjarta og æðar Ónæmiskerfið Kolesterol Liðina Læknar mæla með selaolíunni Selaolían fæst í: apótekum, Þín verslun Seljabraut, heilsuhúsum, Fjarðarkaupum, Fiskbúðinni Trönuhrauni, Hafrúnu og Melabúð Selaolía Óblönduð – meiri virkni fólkinu, láta það vinna, jafnvel börn- in, og greiða háa leigu, allt upp í 200 dollara eða tæplega 30 þúsund krón- ur á mánuði. Almennt fer leiguverð- ið hækkandi og fólkið safnar miklum skuldum. Flestir Sýrlendinganna í Líbanon búa svo við annan kost, s.s. í hálf- byggðum húsum, bílskúrum, vöru- skemmum eða fá að halla höfði á gólfi verslana sem þeir vinna í til að sjá sér og fjölskyldu sinni farborða. Flóttamennirnir mega hins vegar ekki vinna, það er ólöglegt. Skulda- fen margra er orðið svo djúpt að ör- vænting hefur gripið um sig síðustu mánuði. Þá er flótti til Evrópu oft eina leiðin. „Við viljum fara til Evrópu þar sem við getum átt von um betra líf. Hér höfum við ekki efni á brauði. Við viljum fá að lifa, geta borðað og notið þess að vera til,“ segir Haya sem býr ásamt 10 ættingjum sínum í litlu tjaldi sem veggfóðrað er með auglýsingaplakötum. Þau hafa ekki lengur efni á leigunni, 90 dollurum á mánuði. „Ég vinn á hvítlauksakr- inum,“ segir gamla konan á meðan ömmubarnið hennar, Sabeen, skott- ast í kringum hana. „Hvernig ann- ars gæti ég lifað ef ég hefði enga vinnu?“ 70% undir fátæktarmörkum Um 90% allra sýrlenskra flótta- manna í Líbanon eru nú komnir í töluverðar eða miklar skuldir og hafa þær aukist að meðaltali um 22% það sem af er ári. Þeir skulda m.a. leigu, verslunareigendum fyrir mat- vörur og hafa þurft að fá lánaða pen- inga hjá nágrönnum og ættingjum fyrir helstu nauðsynjum. 70% þeirra eru nú undir fátæktarmörkum. Þeir hafa engan veginn í sig og á. „Satt best að segja fer ástandið sí- fellt versnandi,“ segir Violet War- nery, aðgerðastjóri UNICEF á vett- vangi í Líbanon. „Þetta er lífsbar- átta, sá hæfasti lifir af. Þegar þau komu hingað fyrst þá áttu þau mörg sparifé. Voru með von í hjarta. Gátu unnið. Þau höfðu tækifæri. Það er búið að taka þetta allt frá þeim.“ Nú er spariféð á þrotum. Þeim er nær öllum stranglega bannað að vinna og styrkir frá hjálparstofn- unum hafa lækkað. Aðeins þeir sem eru í sárri neyð fá nú vasapening mánaðarlega frá World Food Pro- gram. Í fyrstu fengu 900 þúsund flóttamenn þá aðstoð, nú aðeins 600 þúsund. Og upphæðin hefur lækkað úr 30 dollurum í 21 á hvern fjöl- skyldumeðlim. En það lifir enginn á 2.700 krónum á mánuði í landi þar sem brauð kostar 130 krónur að meðaltali á mörkuðum og mjólk- urlítrinn um 260 kr. Barnaþrælkun að aukast Því hafa margir orðið að grípa til þess örþrifaráðs að láta börnin sín vinna, vægar er tekið á slíku ef upp kemst en fullorðnum sem stunda svarta vinnu. Dæmi eru um að 5 ára börn vinni fyrir fjölskyldunni og að þeim séu greiddir 3-4 dollarar, 400- 500 krónur, fyrir fullan vinnudag. Börnin vinna á ökrum, á veitinga- húsum í borgunum eða selja blóm og fleira á götunum. Sum neyðast til að betla. Og börnin sem þurfa að vinna ganga ekki skóla. Nú hafa dyr al- menningsskóla í Líbanon verið opn- aðar fyrir börnunum frá Sýrlandi og um 200 þúsund þeirra eru skráð í nám í vetur af um 400 þúsund sem eru í landinu og á skólaaldri. „En þar sem börnin þurfa mörg að vinna höfum við fundið fyrir ákveðnu bak- slagi,“ segir Violet en eitt meg- inverkefni UNICEF og Flótta- mannastofnunar hefur verið að ná samkomulagi við stjórnvöld um að opna skólana fyrir flóttabörnunum. Í fyrra þurftu um 6.000 sýrlenskar fjölskyldur að taka börnin sín úr skóla vegna vinnu. Munu aldrei fara í skóla „Það er ákveðinn hópur þessara barna sem mun aldrei aftur snúa í skóla,“ segir Tanya Chapuisat, yf- irmaður UNICEF í Líbanon. „Ástandið hér hefur breyst mikið á stuttum tíma. Þau eru föst í grimmi- legum vítahring skulda. Þetta veldur þeim áhyggjum og það er lítil von til staðar. Þau eru viðkvæmari nú en fyrir ári og þau eru svartsýnni.“ Eitt af því sem UNICEF er að gera til að bregðast við skertri skólagöngu barna er að bjóða upp á fjölbreyttara nám, m.a. starfsnám í landbúnaði og byggingariðnaði. Þá hefur verið rætt um að styrkja fjöl- skyldur fjárhagslega og láta þær skuldbinda sig til að láta börnin ganga í skóla. Einnig er vonast til þess að líbönsk stjórnvöld fari að veita Sýrlendingunum atvinnuleyfi, líkt og þau tyrknesku og jórdönsku hafa þegar gert. Missti föður sinn í sprengjuárás „Þegar ég verð stór langar mig að verða píanóleikari,“ segir Rola, tíu ára, sem hefur búið í tjaldi í Bekaa- dalnum í 9 mánuði og byrjaði í skóla fyrir skömmu. Hún flúði Sýrland með móður sinni og bræðrum eftir að húsið þeirra var sprengt í loft upp. Faðir hennar lést í sprengju- árás. Áður en hún kom til Líbanons hafði skólagangan verið stopul vegna stríðsins. Hún saknar skólans í heimalandinu líkt og annarra hversdagslegra þátta. „Ég sakna þess hvernig lífið var, þegar við hitt- umst öll og gerðum eitthvað skemmtilegt. Fórum í sparifötin og nutum lífsins.“ Jamal Al Hassani, 12 ára, saknar einnig skólans síns í Sýrlandi. Það er eitt og hálft ár síðan hann flúði með fjölskyldunni undan stríðinu. Nú er hann í skóla í Líbanon þar sem flest er framandi, meira að segja stunda- skráin. Hann langar að verða barna- læknir. „Mér fannst ég búa í himna- ríki,“ segir hann um heimalandið og andlitið bókstaflega lýsist upp við minninguna sem kviknar. „Ég sakna vina minna og skólans míns. Og ég vona að ég komist aftur til Sýr- lands.“ Eiga hvergi heima Jamal og Rola eiga það sameig- inlegt að eiga minningar frá Sýr- landi. Flestar flóttafjölskyldurnar hafa verið í Líbanon í 3-5 ár. Mörg barnanna voru þá kornung og þekkja því ekkert annað en líf á flótta. Þúsundir barna hafa svo fæðst í Líbanon og í raun hefur orðið sprenging í fæðingum síðustu miss- eri. Aðstæður þessara barna eru sérstaklega viðkvæmar því þau fá yfirleitt ekki fæðingarvottorð og eru því ríkisfangslaus. Slíkt getur haft mikil áhrif á framtíð þeirra. „Flóttafólkið hér í Líbanon á hvergi heima,“ segir Violet hjá UNI- CEF. „Í því felst vandinn. Þau vilja fara aftur til Sýrlands, en það er auðvitað ekki hægt. Þau vilja fara til Evrópu, en hafa ekki efni á því. Þau eru því í mikilli klemmu.“ En það er ekki öll von úti. Tugir hjálparsamtaka starfa með flótta- fólkinu í Líbanon og Rauði krossinn, UNICEF og Flóttamannastofnun leggja þeim m.a. lið í sinni erfiðu lífs- baráttu, veita þeim sálrænan og fjárhagslegan stuðning, þó að styrktarfé sé engan veginn nægj- anlegt. Í ár hafa 19.165 sýrlenskir flóttamenn í Líbanon fengið hæli í öðrum löndum. 55 þeirra munu koma til Íslands rétt fyrir jól. Þar með verður flótta þeirra loks lokið. Dreymir um Evrópu Haya býr ásamt 10 ættingjum í litlu tjaldi. Þau eiga ekki fyrir leigunni. Í góðum höndum Lítill drengur með flensu fær skoðun hjá lækni á heilsugæslu í tjaldi. „Ég sakna reiðhjólsins míns,“ segir Jamal, 12 ára feim- inn strákur. Bróðir hans kenndi honum að hjóla í Sýr- landi. En hjólið varð eftir heima þegar þeir flúðu til Líbanons. Jamal er í hópi þeirra 100 barna sem koma nær daglega í barnvænar tjaldbúðir UNICEF í Bekaa- dalnum, eina af 47 sambærilegum búðum í landinu. Þar leikur hann sér í fótbolta en hann stundar einnig nám, m.a. í ritlist. Í síðasta ritlistartíma skrifaði hann þessa ljóðrænu ritgerð: Ég er númer Einn daginn hringdi frændi minn og spurði hvort við værum örugg. Síðan versnaði ástandið sífellt. Við urð- um að fara til Líbanons. Og nú búum við í tjaldi. Ég er númer. Búðirnar mínar hafa númer. Tjaldið mitt er með númer. Bekkurinn minn er með númer. Skilríkin mín eru með númer. Ég er ekki lengur mann- eskja, ég er númer. Ég er orðinn mjög leiður á núm- erum. Ég vil fara héðan, aftur til Sýrlands. Og takist mér það gef ég fús hverjum sem er númerið mitt. „Ég er ekki lengur manneskja, ég er númer“ Söknuður Jamal þráir að fara aftur til Sýrlands. ’ Ég átti heima í stóru húsi með fallegum garði. Ég átti allt sem ég þarfnaðist, ég var prinsessa. Ég átti mitt hverfi, mína götu, mitt heimilisfang. Nú bý ég í tjaldi og er bara númer hjá Sameinuðu þjóðunum.“ – Rasha, 11 ára. ’ Ég hef misst húsið mitt. Ég hef misst skólann minn. Núna er það umsjónarmaður tjaldbúð- anna sem stjórnar lífi okkar.“ – Elyas, 13 ára. ’ Það er munur á húsi og tjaldi. Húsið verndar mann fyrir kulda. Tjaldið er úr segldúk og veitir enga vernd. En þó að það sé kalt þá vernda foreldrarnir mig og ylja mér með ást sinni. Svona er saga mín því ég get ekki verið í heimalandinu mínu.“ – Sayid, 12 ára. ’ Ég hugsa oft um Sýrland. Og ég vildi óska þess að ég gæti farið þangað aftur.“ – Walid, 8 ára. ’ Húsið okkar var eyðilagt, það var sprengt.“ – Rola, 10 ára. ’ Ég sakna reiðhjólsins míns. Hér á ég ekkert reiðhjól.“ – Jamal, 12 ára. ’ Mér fannst ég búa í himnaríki. Ég sakna vina minna og skól- ans míns. Og ég vona að ég kom- ist aftur til Sýrlands.“ – Jamal Al Hassani, 12 ára. Með orðum barnanna

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.