Morgunblaðið - 03.12.2015, Síða 74

74 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 2015
Okkur systkinin
langar til að minnast
föðurömmu okkar
með nokkrum orð-
um. Amma og afi bjuggu lengst af
á Skólabraut í Mosfellsbæ. Amma
var því ávallt kölluð „amma
Skóló“. Seinna eftir að amma og
afi fluttu í Spóahöfða reyndist erf-
itt að breyta út af vananum og
hætta að kenna þau við Skóla-
brautina. Við eigum margar
minningar þaðan sitjandi við eld-
húsborðið og horfa yfir Hlégarð
og íþróttasvæðið á Varmá. Afi er
inni í skúr undir húddinu á bíl
meðan við dýfum mjólkurkexi í
mjólkurglas og borðum kandís.
Jafnvel fáum við sodastream-
drykk að auki.
Þarna eigum við gott spjall við
ömmu. Hún er að prjóna vettlinga
eða ullarsokka. Við vitum ekki á
þessari stundu að við fáum þetta í
jólagjöf. En marga fallega hluti
höfum við öll fengið frá ömmu sem
Jóna Þorvaldsdóttir
✝ Jóna Þorvalds-dóttir fæddist
23. júlí 1935. Hún
lést 16. nóvember
2015.
Útför Jónu fór
fram 30. nóvember
2015.
ylja okkur að innan
sem utan. Amma
var mikill listamað-
ur í höndunum. Hún
var alltaf með eitt-
hvað á prjónunum
og hummandi upp-
hátt svo blítt. Hún
var mikil selskaps-
manneskja og lét
sig ýmsa hluti
varða. Sérlega gam-
an þótti okkur að
fara með ömmu, afa og stórfjöl-
skyldunni til Þýskalands sumarið
1992. Það var fyrsta utanlands-
ferð ömmu og þeim fjölgaði tölu-
vert í kjölfarið. Í þessari ferð fékk
amma stimpil í vegabréfið upp í
Zugspitze, þar sem Þýskaland,
Sviss og Austurríki mætast. Sá
stimpill vakti athygli, þar stóð 32.
maí. Amma hafði á orði þá að
þetta vegabréf gæti orðið verð-
mætt. Amma var alltaf glöð og
með góða nærveru. Stundum var
hún kölluð amma gráta.
Ekki vegna sorgar. Hún grét
við fallegan söng í boðum eða á há-
tíðlegri stundu svo sem við skírn
eða brúðkaup. Hún var falleg
manneskja. Við systkinin kveðj-
um nú góða konu sem við nutum
margra góðra stunda með. Hún
skilur eftir sig samheldna og
trygga fjölskyldu. Hvíl í friði,
elsku amma. Þín barnabörn,
Einar, Arnar og Kristrún.
Það er komið að kveðjustund.
Jóna frænka, föðursystir okk-
ar, er látin og við systkinin kom-
um saman til að minnast hennar.
Við eigum hvert um sig ljúfar
minningar og svo einnig sameig-
inlegar. Margar myndir skjóta
upp kollinum af samvistum okkar
við Jónu, Grétar og börnin þeirra
enda voru samskiptin náin. Jóna
og Fjóla móðir okkar voru kærar
vinkonur, þær dvöldu saman með
barnahópinn sinn í sumarbú-
staðnum okkar í Kjósinni, sumar
eftir sumar, við aðstæður sem
fæstir myndu sætta sig við í dag.
Við systkinin vorum fimm talsins
og frændsystkinin jafn mörg og
flest á svipuðum aldri. Þarna vor-
um við allur hópurinn á 25 fer-
metrum og væsti ekki um okkur.
Þar var rafmagn en ekkert vatn
og því þurfti að bera það til og frá
bústaðnum. Það gerðu þær
mamma og Jóna jafnvel oft á dag.
Myndir spretta fram af þeim
tveimur í kjólum eða Hagkaups-
sloppum, nælonsokkum, stígvél-
um og úlpum með bleiubalann á
milli sín á leið út að Skorá að þvo.
Þær fáklæddar í sólbaði og við að
leika okkur utan við bústaðinn eða
í könnunarleiðöngrum, öll fjöl-
skyldan sitjandi úti á hól að borða
hádegisverð í blíðunni og það er
sólskin í öllum minningunum frá
þessum tíma.
Svo fluttu Jóna og Grétar tíma-
bundið inn í Markholtið til okkar
meðan verið var að gera Skóla-
brautina klára. Þá var nú aldeilis
fjör í húsinu, mikið eldað, þvegið,
hlegið og bakað. Jóna var sérstak-
lega lagin við að baka og ógleym-
anlegar eru randalínurnar og
brúnterturnar hennar með hvíta
englakreminu. Þegar þau voru
flutt inn í Skólabrautina vorum
við systkinin heimagangar þar al-
veg eins og hennar börn voru á
heimili okkar. Í veikindum
mömmu var Jóna afar hjálpleg og
hlý við okkur þegar við þurftum
mest á því að halda. Við þekktum
hana svo vel og leituðum því oft til
hennar, sérstaklega eftir móður-
missinn. Svo uxum við úr grasi en
væntumþykjan hvarf ekki þótt við
sæjumst sjaldnar, því sterkar
taugar og vinátta ríkir enn á milli
okkar frændsystkinanna.
Jóna var ótrúlega glaðvær og
skemmtileg kona, hafði gaman af
fólki, var selskapskona og sögu-
kona. Hún gat verið svolítill
prakkari í sér og hafði glettni í
augunum sem hún pírði stundum
á sinn sérstaka hátt þegar henni
fannst gaman og það var oft. Hún
hafði gaman af hinu óvænta og var
til í nýjar upplifanir eins og að
fara í þyrluflug sem börnin henn-
ar gáfu henni á merkisafmæli fyr-
ir nokkrum árum. Eða lifa sig inn í
og leika hlutverk í vídeói þegar
Sigurjón átti afmæli. Svo ferðað-
ist hún um landið með Grétari og
börnunum líka, þau fóru um allt á
húsbílnum sínum og var Mel-
rakkasléttan árlegur viðkomu-
staður. Hún upplifði það líka fyrir
örfáum árum að komast upp á
Hornbjargsvita með nokkurs kon-
ar kláfi sem Una Lilja og Ævar
útbjuggu, þegar þau voru með
ferðaþjónustu þar.
Elsku Grétar, Sigurjón, Þor-
valdur, Una Lilja, Helgi Þór og
Sigrún, við vottum ykkur og fjöl-
skyldum ykkar innilega samúð.
Styrkur ykkar og samstaða sem
fjölskylda er aðdáunarverður og
lýsir í sorginni. Við kveðjum Jónu
með hlýjar minningar í hjarta.
Hrafnhildur, Ingvar, Þorri,
Jóhanna og fjölskyldur.
Þú hafðir verið lengi veik þegar
þú kvaddir en þrátt fyrir þjáning-
ar þá var alltaf stutt í húmorinn og
brosið þitt.
Daginn áður en þú kvaddir
gafstu mér hlýtt bjart bros sem
yljaði mér að hjartarótum og ég
geymi það vel í minningunni.
Minningarnar streyma fram
svo margar, T.d. Skólabrautin,
heimilið sem stóð alltaf opið fyrir
okkur, jólin, Spóahöfði, sumar-
húsaferðir og síðast en ekki síst öll
góðu ferðalögin okkar Þorvaldar
ásamt sonum okkur með ykkur
Grétari um okkar stórkostlega
land. Þú varst alltaf til í að ferðast.
Á þeim ferðum áttum við góða
samleið og samveru. Þegar ég
spurði syni mína hver væri fyrsta
minningin um ömmu sem kæmi
upp í huga þeirra þá stóð ekki á
svarinu; ferðalögin og blái húsbíll-
inn.
Það var hlýtt og notalegt að
koma inn í húsbílinn ykkar Grét-
ars. Þá sé ég fyrir mér morgunsól,
dásamlegt landslag, ilmur af ný-
löguðu kaffi, hveitikökur með
hangikjöti, fuglasöngur, kertaljós
og þú að gera fallegar hannyrðir.
Á ferðum okkar um landið var
sumar bjart og oftast sólskin. Þú
saknaðir þess að komast ekki í
ferðir og vera rólfær. Ég trúi að
nú ertu frjáls og getur ferðast inn
í fallega sumarlandið.
Við söknum þín öll hér á Ham-
arsteignum og ég kveð þig með
þakklæti og læt fylgja þetta ferða-
vísukorn sem minnir mig á þegar
við sátum úti og nutum sumars og
sólar.
Að morgni sólin sýnir sig
og sendir geisla sína,
þá streymir kraftur og D-vítamín,
við fyllum á sálina fína.
Ég kveð þig með þakklæti og
Guð veri með þér.
Sóleig Guðrún Garðarsdóttir.
Sólveig Guðrún
Garðarsdóttir.
Símtal um miðja
nótt gat bara
merkt eitt, amma í
Koti var dáin. Það
eru rétt tæp fimmtíu ár síðan
hún tók við mér nánast ný-
fæddri og hugsaði um mig eins
og sitt eigið barn.
Enda fannst mér ég alltaf til-
heyra henni. Í Koti, sem var
sannarlega ekkert kot, átti ég
minn stað og þar varði ég
stórum hluta barnæskunnar
með ömmu, afa, Unnsteini
frænda mínum og honum Palla
okkar. Amma sá um allt innan
dyra og gerði það með glæsi-
brag enda var heimilið frekar
eins og heimili í borg en í sveit.
Það eina sem ég man virki-
lega eftir að amma hafi gert ut-
an dyra var að þvo mjaltagræj-
urnar og ég gat ekki beðið eftir
að verða fullorðin og taka við
því starfi enda fá störf meira
spennandi að mínu mati. Hún
amma var mikil kvenréttinda-
kona og lagði áherslu á það við
okkur ömmustelpurnar að við
gætum allt sem við ætluðum
okkur og að við ættum að
stefna hátt.
Það ætti ekki að láta þessa
kalla sitja eina að kjötkötlun-
um.
Á baðherberginu hjá henni
hékk lengi vel veggspjald sem
sýndi kynjahlutföllin á Alþingi
og amma hafði um það mörg
orð að þetta væri ekki eðlileg
skipting.
Amma var líka borgardama
og oft flaug sú hugsun um huga
minn að hún hefði átt að búa í
borg.
Hún fór aldrei af bæ nema í
sínu fínasta pússi og var alltaf
klædd eins og drottning enda
vissi hún fátt skemmtilegra en
að fara í búðir og skoða og
helst að kaupa eitthvað fallegt.
Það er ógleymanlegt þegar við
fórum saman á sýningu á kjól-
um Ingiríðar drottningarmóður
í Kaupannahöfn.
Amma var eins og barn í
sælgætisbúð og fannst verst að
geta ekki komið við efnið í kjól-
Katrín Jónsdóttir
✝ Katrín Jóns-dóttir fæddist
8. október 1922.
Hún lést 23. nóv-
ember 2015.
Útför Katrínar
fór fram 1. desem-
ber 2015.
unum sem hún var
nú reyndar viss um
að væri vandað.
Símtöl seint að
kvöldi á meðan hún
beið eftir Jónasi á
Rás eitt voru fastur
punktur í tilverunni
og þá voru heims-
málin oft krufin
eða hlegið dátt en
oftast vildi hún fá
að vita hvað væri
að frétta af okkur og hvað
krakkarnir væru að gera enda
voru langömmubörnin hennar
líf og yndi.
Amma hafði mjög sterkar
skoðanir á flestu og var dauð-
inn og allt sem tengist honum
ekki undanskilinn.
Hún vildi fá að deyja þegar
þar að kæmi og vildi að ég gæfi
henni það loforð að láta ekki
sprauta hana við inflúensu ef
hún yrði rúmliggjandi gömul
kona, úr einhverju yrði hún að
deyja. Hún var líka búin að
fara yfir það með mér hvað ég
mætti ekki skrifa í minning-
argrein um hana og eitt af því
var að skrifa að hún hefði bak-
að góðar pönnukökur þannig að
ég ætla ekkert að minnast á
þær.
Ég sagði henni reyndar að
ég myndi þá bara nota pönnu-
kökupönnu sem legstein.
Án ömmu í Koti væri ég ekki
sú manneskja sem ég er í dag.
Hún kenndi mér að hláturinn
er allra meina bót og ég ætla
að minnast hennar skellihlæj-
andi með sjóðandi heitt kaffi í
bolla.
Arnbjörg.
Á hlaðinu í Koti blasa óra-
víddir himinsins við og fjalla-
hringurinn er fagur til allra
átta. Þar blakti jafnan drifhvít-
ur þvottur á snúru, rósir
blómstruðu í garðinum og inni í
bæ var skínandi hreint, hlýtt og
fallegt.
Þar átti ég griðastað sem ég
nýtti mér óspart þegar ég var
lítil. Ég sótti í fangið á ömmu
því hún þreyttist aldrei á að
telja mér trú um að ég gæti allt
og ætti allt gott skilið. Mann-
eskja sem gefur barni slíka trú
verður að njóta sannmælis.
Það var ekki sjálfgefið að
amma skyldi bjóða mér og vin-
konum mínum í heitt súkkulaði
og kökur um miðja nótt til að
fagna bílprófinu mínu. Þá
gladdist hún með okkur og hló
því hún kunni að njóta lífsins
og var húmoristi. Það var held-
ur ekki sjálfgefið að amma
skyldi hafa endalaust umburð-
arlyndi gagnvart ungæðislegum
hugmyndum mínum og áhuga-
málum á unglingsárunum. Og
það var ekki sjálfgefið að hún
skyldi fylgjast með mér af um-
hyggju og styðja mig í öllu sem
ég tók mér fyrir hendur. Amma
gat nefnilega verið sérlega for-
dómalaus gagnvart þeim sem
henni þótti vænt um og víðsýn
til margra átta.
Amma rataði sjaldan með-
alveginn enda bjuggu í henni
miklar andstæður. Hún var
veglynd og stórlynd í sömu
andránni.
Í miðju stórlyndinu reis
nefnilega fíngerður strengur
sem titraði við minnstu tilbrigði
tilverunnar.
Hún var ofurnæm á feg-
urðina og listina í öllum hlut-
um, hafði djúpan bókmennta-
skilning og fann samlíðan með
fólki. Hún gat grátið yfir órétt-
læti heimsins, hungruðum
börnum og vegalausum þó hún
sýndi litla miskunn því sem hún
skildi ekki. Í höndum hennar
léku allir hlutir enda hafði hún
knýjandi þörf til að vinna og
skapa.
Hún hafði óbilandi viljastyrk,
trú og lífsþrótt og varð langlíf
eins og hún átti kyn til. Síðustu
árin varð líkaminn hrumur en
andinn var síglöggur og kvikur.
Eftir langa ævi og marg-
slungna stendur manneskjan
sjálf upp úr og góðverkin henn-
ar.
Allt annað er lítilvægt. Ég sé
hana fyrir mér í dag á hlaðinu í
Koti. Landið falið drifhvítum
feldi. Þar opnar hún vænghaf
sitt og sameinast fegurð him-
insins. Þar á hún heima.
Elín Una Jónsdóttir.
Farðu í friði vinur minn kær
faðirinn mun þig geyma.
Um aldur og ævi þú verður mér nær
aldrei ég skal þér gleyma.
Svo vöknum við með sól að morgni.
(Bubbi Morthens)
Til hinstu hvílu hefur nú
lagst mikil sæmdarkona og það
er með mikilli virðingu og
þakklæti sem kveð ég Katrínu
Jónsdóttur frá Langholtskoti.
Ég átti því stóra láni að fagna
að komast í sveit á unglings-
árum mínum til Hermanns og
Katrínar.
Þegar ég lít til baka er mér
ljóst hversu mótandi það var
fyrir framtíð mína að kynnast
þeim hjónum og fjölskyldu
þeirra. Að komast frá götum
Reykjavíkurborgar heim í
sveitina góðu var ómetanlegt
fyrir mig.
Ég hafði tækifæri til að læra
um lífsins göngu á allt annan
hátt en ég hafði þekkti úr borg-
inni, lærði um lífið og dauðann í
sveitinni, hvernig landið er
ræktað, uppskeran og hvernig
á að nýta það sem landið gefur
af sér. Kyrrðin í sveitinni er
mér enn í fersku minni, að um-
gangast dýrin og að taka þátt í
bústörfum innanhúss sem utan
gerði mér gott líkamlega og
andlega, gerði mig að sterkum
einstaklingi og lagði grunn að
góðu og farsælu lífi fyrir mig.
Heima í Langholtskoti var gott
að vera.
Katrín í Koti var einstök
kona, tignarleg, glæsileg og
virðuleg á öllum stundum. Eftir
henni var tekið hvar sem hún
fór. Hún var einstök húsmóðir,
gestrisin, hæfileikarík og með
gott auga fyrir fegurð í öllu
formi. Katrín var mér einstök
fyrirmynd sem ég hef alltaf lit-
ið upp til og enn í dag uppsker
ég af því sem ég lærði hjá
henni.
Á þessari stundu er mér efst
í huga þakklæti. Þakklæti fyrir
áratuga vináttu og fyrir að taka
mér opnum örmum inn á heim-
ili sitt og kenna mér að vera
sjálfri mér trú, standa á eigin
fótum og vera ekki hrædd við
að prufa eða læra eitthvað nýtt.
Ég er þakklát fyrir að hafa haft
tækifæri til að eiga Katrínu
sem lærimeistara í lífsins
göngu, það hefur einungis kom-
ið mér að góðum notum og ég
lít á það sem mikil forréttindi.
Það er með miklum söknuði
að ég kveð elsku Katrínu mína í
Koti í hinsta sinn, Guð geymi
þig og allar góðu minningarnar.
Öllum heima í Langholtskoti
sendi ég innilegar samúðar-
kveðjur og bið Guð að gefa
ykkur styrk.
Hvíldu í friði, vina mín.
Legg ég nú bæði líf og önd,
ljúfi Jesús, í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(Hallgrímur Pétursson)
Hinsta kveðja,
Esther Sigurðardóttir,
Bandaríkjunum.
Dregist hefur
hjá mér að minnast
Jónu Gróu Sigurð-
ardóttur en ég var
á ferðalagi um það leyti sem
útför hennar var gerð. Í raun-
inni mega þessi orð mín heita
þakkarkveðja.
Svo er mál með vexti að
samskipti okkar Jónu Gróu
náðu hápunkti í markverðum
viðburði sem hún stóð fyrir
haustið 1987 og var mér mikið
ánægjuefni en jafnframt við-
urkenning á málefni sem ég
hafði undanfarin ár reynt að
vekja athygli á í ræðu og riti.
Jóna Gróa, sem var farsæll og
duglegur stjórnmálamaður,
var þá formaður atvinnumála-
nefndar Reykjavíkurborgar.
Ég hafði fyrir nokkru sann-
færst um að Íslandi biðu tæki-
færi með því að verða áfanga-
staður og umskipunarhöfn á
siglingaleið um Norður-Íshaf
milli Atlantshafs og Kyrrahafs.
Hugmyndin átti sér nokkurn
aðdraganda sem ekki skal rak-
in hér en stiklur þróunarsögu
hennar má heita að væru haf-
ísleiðangur með sovéskum ís-
brjóti árið 1982 norður með
Austur-Grænlandi, skýrsla um
leiðangurinn sem víða fór og
ábending japansks hagfræð-
ings og lesanda skýrslunnar
sem flaug oft yfir Norður-Ís-
haf á leið sinni milli Japans og
Þýskalands, en kona mannsins
var þýsk.
Hinn víðförli hagfræðingur
skrifaði í bréfi að Ísland gæti
orðið í þjóðleið siglingaleiðar
um Norður-Íshaf og orðið
Hong Kong norðursins. Eftir
eins árs hik frá því mér barst
ábending þessi og eftir tals-
verðan lestur og rannsóknir
hóf ég að boða fagnaðarerind-
ið.
Skemmst er frá að segja að
það var mér því hrein sjöunda-
himinsopinberun er Gestur
Ólafsson arkitekt og skipulags-
Jóna Gróa
Sigurðardóttir
✝ Jóna Gróa Sig-urðardóttir
fæddist 18. mars
1935. Hún lést 17.
september 2015.
Útför Jónu Gróu
var gerð 29. sept-
ember 2015.
fræðingur kom að
máli við mig og til-
kynnti mér ákvörð-
un þeirra Jónu
Gróu að halda mál-
þing um málefnið
með þátttöku
bandarísku og sov-
ésku sendiráðanna.
Gestur var þá í
forsvari fyrir
Skipulagsstofu höf-
uðborgarsvæðisins.
Málþingið 1987 um norðurslóð-
ir og siglingaleiðir um Norður-
Íshaf var fjölþætt og vakti
mikla athygli.
Skal hér ekki fjölyrt um
framhaldssögu málefnisins en
nokkuð þótti okkur samherjum
vera þungur róðurinn næstu
árin við að vekja ráðamenn af
dvalanum.
Nú er öldin önnur enda Sov-
étríkin fallin og hafísinn
snöggtum minni.
Jóna Gróa var dugnaðarfork-
ur og kom víða við. Auk setu í
atvinnumálanefnd Reykjavíkur-
borgar var hún m.a. í fræðslu-
ráði, í stjórn Veitustofnana
Reykjavíkurborgar og formað-
ur Ferðamálasamtaka höfuð-
borgarsvæðisins.
Hún var forystumaður í
Sjálfstæðisflokknum og gegndi
þar margvíslegum trúnaðar-
störfum.
Ærin starfa hafði Jóna Gróa
á öðrum sviðum vinnu, fé-
lagslífs og mannlífs og mætti
ætla að ákvörðun um eins dags
málþing hér um árið um sér-
kennilegt málefni, skipulagning
og þátttaka, mætti teljast
nokkuð léttvægt í afrekaskrá
afkastamanns.
En ég get borið um að hún
hafði ánægju af að rifja upp
stundirnar fyrir liðlega aldar-
fjórðungi þegar þau Gestur og
ég héldum ráðstefnu um fram-
tíðarmál sem þorri manna vissi
ekki hvernig ætti að dæma.
Með upprifjun þessari minn-
ist ég samstarfs sem ég verð
ævinlega þakklátur fyrir.
Svipaða sögu hafa vafalaust
margir að segja um Jónu Gróu.
Við fráfall hennar votta ég inni-
lega samúð eiginmanni hennar,
Guðmundi Jónssyni, og fjöl-
skyldu.
Þór Jakobsson.