Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 2016, Síða 53

Náttúrufræðingurinn - 2016, Síða 53
125 Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags Um höfunda Tilgangurinn með erindi okkar um Surtshelli á ráðstefnunni á Hawaii í upphafi ársins 20161 var að kynna mikilvægar upplýsingar, sársaukafullt eins og það nú reyndar var, ítreka mikilvægi verndar og varðveislu þeirra fögru, áhrifamiklu og viðkvæmu náttúruminja sem okkur Íslendingum hefur verið trúað fyrir, og fá viðbrögð frá alþjóðasamfélagi hellamanna. Niðurstöður höfunda voru í takt við hugsun ráðstefnuhaldara, hellamanna á Hawaii og meginlandi Banda- ríkjanna. Í aðfaraorðum sögðu skipuleggjendur ráðstefnunnar m.a.: „Okkar á milli – hellaskoðun á Hawaii er oft misskilin, þannig að okkur finnst einfaldara að halda okkur á lágum nótum. Okkur þætti vænt um að þið dreifðuð ekki upplýsingum um hellana okkar, sérstaklega ekki á samskiptamiðlum á borð við Fésbók. Okkur þætti vænt um að þið settuð staðsetningarhnit hellisopa ekki í gagnagrunna. Ekki nota heiti hellanna, stað þeirra né neinar þær upplýsingar sem gætu leitt til frekari vitneskju um aðgang að þeim í gögnum sem hægt er að gúggla ... “ Surtshelliserindið vakti almenna samúð. Allir þekktu vandann, misvel reyndar. Örfáir í afneitun. Fyrir þeim fór lítið. Skipuleggjendur ráðstefnunnar og nokkrir ráðstefnugestir buðu fram aðstoð sína. Með þátttöku okkar á 17. alþjóðlegu hraunhellaráðstefnunni (UIS Commission on Volcanic Caves) á Hawaii í febrúar 2016 lokuðum við hringnum, ef svo má segja. Við höfum nú kynnt okkur af eigin raun helstu hraunhella og hraunhellasvæði veraldar, gaumgæft ástand hellanna, umgengni við þá og regluverk. Á ferðum okkar höfum við þingað með helstu sérfræðingum heims á sviði hraun- og kalkhella, haft við þá samráð og verið í nánum samskiptum við þá. Margir þeirra hafa komið að náttúruvernd, uppbyggingu þjóðgarða, jarðvanga, unnið grunnrannsóknir og forsenduskýrslur fyrir töku jarðminja og hella á heimsminjaskrá UNESCO og unnið að gerð sýningarhella. Engin leið er að gera nákvæma grein fyrir stöðu mála á hverjum stað. Við ætlum engu að síður að stikla á stóru. 1. Hraunhellar Asóreyja, yfir 270 talsins, njóta friðhelgi. Umferð almennings og ferðamanna er takmörkuð við valda og sérútbúna hella. Vegna jarðfræðilegrar og líffræðilegrar fjölbreytni hraunhella Asóreyja ákvað landsstjórn eyjanna að stofna sérstakan vinnuhóp (GESPEA) árið 1998. Hópurinn hefur að markmiði að rannsaka hina náttúrulegu, menningarlegu, vísindalegu og fagurfræðilegu arfleifð sem hellum Asóreyja fylgir. Vinnuhópurinn þróaði sérstakt flokkunarkerfi fyrir hellana (IPEA) og vinnur náið með hellakönnunarfélagi eyjanna, Os Montanheiros, og rannsakendum á háskólastigi á Kanaríeyjum, Madeira og víðar. 2. Jejueyja við Suður-Kóreu. Eyjan er eldbrunnin 1950 m há dyngja á stærð við Reykjanesskagann, á flekaskilum suður af Kóreuskaga. Eyjan er þjóðargersemi, Þingvellir þeirra Kóreumanna. Menn gerðu sér grein fyrir möguleikum eyjunnar fyrir ferðaþjónustu snemma á sjöunda áratugnum og hafa byggt hana markvisst upp síðan. Að uppbyggingunni koma suðurkóresk stjórnvöld, héraðsstjórn Jejueyjar, hellarannsóknafélög á Jeju og víðar í ríkinu, háskólar, innlendir og alþjóðlegir fræðimenn, skólasamfélagið og öflug sjálfboðasamtök. Viðurkenning á menningarlegu og náttúrufarslegu mikilvægi Jeju fékkst þegar hlutar eyjunnar urðu hluti af Mann- og lífhvolfsverndarsvæði UNESCO árið 2002. Eftirmáli Frh. Póst- og netfang höfunda/Authors’ addresses Árni B. Stefánsson / Gunnhildur Stefánsdóttir Kambsvegur 10 104 Reykjavík, Ísland abstef@simnet.is Höfundar eru hjónin Árni B. Stefáns son, f 1949, augnlæknir í Reykjavík og Gunnhildur Stefáns dóttir f. 1952, sjúkraliði, lyfjatæknir og aðstoðar maður augn læknis. Höfundar hafa beitt sér fyrir verndun hraunhella á innlendum og erlendum vettvangi frá 1982. Árni er stofnfélagi Hella rann sóknafélags Íslands, 1989, for maður verndunar nefndar félagins frá upphafi og starfaði einn meðan almennt félagsstarf lá niðri 2007–2011/2012. Árni hefur tekið þátt í störfum hraunhellanefndar Alþjóða-hellasamtakanna (UIS Commission on Volcanic Caves) frá 1991, er félagi í NSS, hellafélagi Bandaríkjanna (National Speleological Society) frá 1992 og CCH, Hella verndar félagi Hawaii (Cave Conservancy of Hawaii) frá 2009. Höfundar hafa kynnt sér hraunhella, kalkhella og fleiri náttúruminjar á heimsminjaskrá UNESCO víða um heim og tekið virkan þátt í hraunhellaráðstefnum Alþjóða-hellasamtakanna (UIS, Union internationale de spéléologie/International Union of Speleology) ) frá 1991. Á ferðum sínum hafa þau sigið í helstu gíghella veraldar eða skoðað með öðrum hætti, farið um vel á annað hundrað kílómetra af hraunhellisgöngum og komið á helstu dyngjur veraldar. Þau hafa lagt sig sérstaklega eftir að kynna sér ástand hraunhella, viðhorf hellamanna, verndaraðgerðir, rekstur og lagaramma á hverjum stað.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.