Morgunblaðið - 15.09.2016, Blaðsíða 66

66
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. SEPTEMBER 2016
HAUSTFATNAÐUR
KLASSÍSK ÍSLENSK ÚR
FYRIR HANN OG HANA
Ekki eru allar lopapeysur skap-
aðar jafnar og segir Þuríður að
íslenskir framleiðendur eigi í
harðri samkeppni við peysur
sem prjónaðar eru erlendis.
„Það má oft sjá mun á hand-
bragðinu þegar að er gáð. Er-
lendu peysurnar eru oft þynnri
og virka klesstar, eins og búið
sé að pressa þær. Verst er þó að
þessar peysur eru prjónaðar í
löndum þar sem fólk býr við af-
skapalega ömurleg kjör og er
næsta víst að lítið er borgað fyr-
ir framleiðsluna. Eru þó þessar
peysur seldar á jafnháu, ef ekki
hærra verði en íslensku peys-
urnar.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Er peysan
örugglega ekta?
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Ef einhver kann að meta íslensku
sauðkindina er það Þuríður Ein-
arsdóttir. „Ég hef sagt að sauðkind-
in hafi haldið Íslendingum á lífi í
gegnum aldirnar: við notuðum ullina
og skinnið af henni til að halda á
okkur hita og svo átum við restina,“
segir hún.
Eins og lesendur vita er íslensk
ull alveg sér á parti, með mjúkt þelið
og gróft togið sem gefur ullarfatn-
aðinum einstaka eiginleika. Í versl-
unum Handprjónasambands Íslands
má bæði kaupa tilbúinn ullarfatnað
og eins garn til að prjóna heima eftir
eigin höfði.
Handprjónasambandið starfrækir
í dag verslun á Laugavegi 53b, á
Skólavörðustíg 19 og í Hótel Sögu,
en síðastnefndu versluninni verður
fljótlega lokað vegna breytinga á
húsnæðinu.
Drýgja heimilistekjurnar
Uppistaðan í vöruúrvalinu er
prjónafatnaður sem meðlimir Hand-
prjónasambandsins hafa skapað.
„Þessi félagsskapur er samvinnu-
félag á milli 500 og 600 prjóna-
kvenna og -karla og tökum við ein-
göngu við handunnum vörum frá
félagsmönnum. Fá félagsmennirnir
lopann á innkaupsverði og tiltekna
greiðslu fyrir hverja flík,“ útskýrir
Þuríður. „Enginn gæti fengið mig til
að segja að þetta sé vel borgað en
margir nota prjónaskapinn til að
drýgja heimilistekjurnar og getur
það þá verið ágætis búbót. Með því
að grípa í prjónana yfir sjónvarpinu
eða þegar laus stund gefst má
kannski eftir árið eiga sem nemur
jólagjafainnkaupunum eða einu
góðu ferðalagi til útlanda.“
Gaman er að sjá hvað lopapeysan
virðist lifa af allar tískusveiflur, og
jafnvel hafa komið tímabil þar sem
hefðbundnu mynstrin og sauðalit-
irnir þykja beinlínis í tísku. „Fyrir
um 10-15 árum mátti sjá að byrjað
var að gera lopapeysuna að meiri
tískuvöru; urðu peysurnar léttari og
þynnri og sumar með rennilás frek-
ar en tölum. Gamla góða þykka lopa-
peysan selst samt alltaf best,“ segir
Þuríður. „Eftir hrunið kom svo ann-
ar kippur í vinsældum lopapeys-
unnar og virtist á tímabili sem önnur
hver manneskja væri að prjóna á sig
lopaflík. Við þetta bætist svo fjölgun
ferðamanna, en þeir sækja mjög í
lopafatnaðinn.“
Flíspeysan á útleið?
Nú síðast er svo farið að koma í
ljós að lopapeysan kann að vera um-
hverfisvænni valkostur en flíspeysan
sem margir hafa valið til að halda á
sér hita. „Hefur komið í ljós að þeg-
ar flíspeysa er þvegin skolast mikið
af örsmáum plastögnum í fráveitu-
kerfið og út í sjó. Lopapeysan er
hins vegar gerð úr náttúrulegu efni
og plastmengun er ekki vandamál.“
Auk þess að vera umhverfisvæn
hefur lopapeysan eiginleika sem
jafnvel fullkomnustu útivistarflíkur
geta ekki keppt við. „Ég bendi út-
lendingunum oft á að það má nota
peysuna til að halda á sér hita í fjall-
göngunni, nota hana svo sem kodda
á nóttunni, og næsta morgun sér
ekki á peysunni. Ullin virðist líka
hrinda frá sér óhreinindum og þarf
ekki að þvo hana nema sárasjaldan.
Þetta eru eiginleikar sem finnast
ekki í gerviefnunum.“
Sjaldan þarf að þvo
Þó verður að fara rétt með ullina
þegar hún er þvegin. „Best er að
handþvo hana upp úr volgu vatni
með lopasápu. Ég set mínar ull-
arflíkur í þeytivindu en ullin má ekki
fara í þurrkara. Svo má ekki hengja
flíkina til þerris heldur láta hana
þorna liggjandi,“ segir Þuríður og
gefur dæmi um hversu sjaldan þarf
að þvo lopapeysu: „Ég á eina peysu
sem ég nota mjög mikið og ég held
ég hafi ekki þvegið hana oftar en
þrisvar sinnum síðastliðið ár, og er
þó um ljósa peysu að ræða.“
Ekkert jafnast á við íslenska lopapeysu
 Sauðalitirnir virðast seint ætla að fara úr
tísku  Íslenska ullin virðist hrinda frá sér
óhreinindum og sjaldan þarf að þvo peysurnar
Morgunblaðið/Ófeigur
Þræðir Þuríður segir auðvelt að hugsa um lopapeysuna, en verði þó að gera það rétt. Hún má ekki fara í þurrkara.
Klassík Náttúrulegu lopalitirnir eru klæðilegir. Þægindi Góð og hlý lopaflík gerir veturinn bærilegri.