Morgunblaðið - 06.04.2017, Blaðsíða 42

42 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 2017
Garðs Apótek Sogavegi við Réttarholtsveg
Opið kl. 9-18 virka daga | Sími 568 0990 | www.gardsapotek.is
Appótek: www.appotek.is
Vefverslun með lyf
Lyfseðlar Lyfjaverð ofl.
Opnið 8-17 virka daga.
Vetrartilboð á kuldagöllum
aðeins 14.500,-Litir: Gulur og blár – grár – dökkblár – rauður
Dvergshöfða 27 , 110 Reykjavík | www.blossi.is | blossi@blossi.is
landinu, Tryggvaskála, með rjúk-
andi, ja, allt að því spriklandi laxinn á
borðum, ilmandi kaffi og þægileg
legurúm. Fyrir hina uppgefnu lang-
göngumenn létti þessi tilhugsun mik-
ið gönguna.
En fyrr en okkur varði rættist
nokkuð úr fyrir okkur, því um það bil
miðja vegu voru vegagerðarmenn að
vinnu og voru þeir með nokkra hest-
vagna, er unglingspiltar voru að
flytja á ofaníburð í veginn. Var nú fal-
azt eftir að fá léða vagnana fvrir góð
orð og „betaling“, til þess að flytja
okkur það sem eftir var leiðarinnar,
því flestir voru að þrotum komnir á
göngunni. En piltarnir þorðu ekki að
lána okkur vagnana án leyfis verk-
stjóra eða hinna fullorðnu verka-
manna, er voru nú komnir langt aftur
fyrir okkur, og vildi enginn leggja á
sig það erfiði að ganga til baka, til
þess að lá leyfi þeirra fyrir vögn-
unum, enda alveg óvíst um leyfið eða
jafnvel sennilegra að það fengist
ekki. Þeir öldruðu teldu það senni-
lega ekki ofraun þessum angur-
göpum, að labba það sem eftir væri
vegarins.
Gylliloforð 12 stæltra stráka
Þegar útséð þótti að vagnarnir
fengjust með góðu, þótt við reyndum
að múta piltunum, eða reyndum með
ýmsu móti að „væla þá“. Þeir héldu
fast við sína fyrri ákvörðun, að við
yrðum að fá leyfi verkstjóra fyrir
vögnunum. Fannst okkur flestum
þetta bara vera stirðbusaháttur og
óliðlegheit af strákunum að láta ekki
undan okkur og lána okkur vagnana
– en þeir héldu fast við sitt, hefur mig
síðan oft langað til að vita deili á
þessum piltum, sem þrátt fyrir ógn-
anir og alls konar gylliloforð 12
stæltra stráka úr Vestmannaeyjum,
og það „íþróttastráka“, er allir voru
stærri en þeir og allmikið þóttust
eiga undir sér – létu ekki tælast en
reyndust húsbændum sínum trúir.
Ég dáist nú að þeim, þótt sár væri ég
þá sem fleiri mínir félagar. En eng-
inn má við margnum, voru nú vagn-
arnir teknir, sem nú mundi sennilega
vera kallað hernámi, og piltarnir
með.“
Miðaði nú vel það sem eftir var
leiðar, hestarnir voru ekki mjög lúnir
og piltarnir hinir beztu ökumenn.
Brátt fóru Eyjamenn að fá smásam-
vizkubit gagnvart piltunum og skildu
þeir við vegavinnustráka, er áfanga-
staðurinn nálgaðist. Greiddu Eyja-
menn eina eða tvær krónur að skiln-
aði fyrir hvern vagn og hesta.
Reyndar kemur fram hjá Árna að
trúlega hafi mestu um ráðið að þeim
hafi heldur þótt það fyrir neðan sína
virðingu að koma að Tryggvaskála í
óhreinum vegavinnuvögnum.
Ríflega af laxi úr Ölfusá og synt
í straumhörðu jökulvatninu
Gönguerfiðið var gleymt þegar
loks var komið að Tryggvaskála, en
pósturinn, sem átti að sækja Eyjalið-
ið til Stokkseyrar var að spretta af
hestunum, og ætlaði ekki að sækja
það til Stokkseyrar fyrr en daginn
eftir. Loforð fékkst fyrir mat og gist-
ingu og var þá beðið um handklæði
fyrir alla, „en upplitið á fólkinu varð
dálítið skrítið, er það komst að raun
um að við ætluðum allir með tölu að
kasta okkur til sunds í ána. Það var
alveg nýlunda að fá slíka gesti, er
ekki víluðu fyrir sér að kasta sér í hið
nístandi kalda, straumharða jökul-
vatn. En það gekk allt ágætlega þótt
nístandi kalt væri vatnið og straum-
hart mjög, en ekki er ég viss um, að
nútíma sundmenn, sem þjálfaðir eru í
20-25 stiga heitum sundlaugum, yrðu
sérstaklega hrifnir af slíkri laug.“
Um kvöldið var glænýr, soðinn lax
úr ánni á boðstólum og tóku Eyja-
menn vel til matar síns. „Er óhætt að
fullyrða, að ríflega var á borð borið
og rausnarlega, en matarlystin orðin
svo gífurleg eftir hina löngu göngu og
sundíþróttirnar að það sem fram var
borið, þótt ríflegt væri, náði ekki út,
og urðu því einir 3 eða 4 að bíða með-
an soðin var viðbót. Var talið, að sum-
ir hefðu tæpast kunnað sér magamál
enda búnir að vera algerlega mat-
arlausir frá því við fórum í land úr
„Perví“, og lax þar auki eitt hið mesta
lostæti er við gátum hugsað okkur og
mátti heita óþekktur á matborði í
Eyjum þá. Það var ekki von að bless-
að fólkið reiknaði með slíkum hámum
er það lét í pottinn.“
Um kvöldið var gengið frekar
snemma til náða, tveir og tveir í
rúmi, en flest af rúmunum voru í
upphafi ætluð aðeins einum. „Þegar
allir voru komnir til „kojs“, hófst hið
einkennilegasta baðstofuhjal, sem ég
hef heyrt. Því svo var nefnilega mál
með vexti, að þarna voru aðeins þunn
panilþil milli herbergja svo hvert orð
heyrðist greinilega á milli herbergj-
anna, jafnvel þótt ekki væri talað
mjög hátt. Var því samræðum með
gamni og glensi haldið óspart áfram
nokkuð fram eftir nóttu, enda margir
vel orðheppnir og fyndnir.“
Eitthvað sterkara í kaffið
Daginn eftir var lagt snemma af
stað í póstvagninum, og segir ekki af
ferðum fyrr en komið var að Kot-
strönd. „Þar var drukkið kaffi og
ekki er mér grunlaust um að sumir
hafi náð í eitthvað sterkara,“ skrifar
Árni. Í öðrum heimildum kemur
fram að brytinn á s.s. Perví hafi verið
aflögufær með veigar og einhverju
sterkara frá honum hafi verið hellt út
í kaffið.
Bæði Árni J. Johnsen og annar
leikmaður FV, Ársæll Sveinsson, síð-
ar skipstjóri, útgerðarmaður og
kaupmaður á Fögrubrekku í Vest-
mannaeyjum, leggja mikla áherslu á
að ekki hafi verið mikil brögð að
þessu enda blátt hann við slíku í ferð-
inni, að minnsta kosti þar til keppnin
hefði farið fram. Þeir voru sammála
um að íþróttamennska og áfengi
færu ekki saman. Ársæll segist þó
ekki útiloka að þetta hafi haft einhver
áhrif á úrslit kappleiksins næsta dag,
en viðtal við Ársæl um ferðina birtist
árið 1963 í 50 ára afmælisriti Þórs.
Í lýsingu Árna kemur fram að frá
Kotströnd hafi ferðin gengið greið-
lega að Kömbum. Þar urðu íþrótta-
mennirnir að fara úr vögnunum,
leggja land undir fót og ganga upp
alla Kambana í sterkju hita. Var
margur móður er upp kom. Næsti
áfangi var að Kolviðarhóli og var þar
matazt og kaffi drukkið.
Til Reykjavíkur var komið um
kvöldið og fengu flestir gistingu á
Hótel Reykjavík, „hjá hinni gagn-
merku frú Margréti Zoëga, er lét
okkur í té bæði gistingu og mat fyrir
ekki neitt og máttum við vera þar al-
gerlega eins og heima. Hef ég sjald-
an orðið slíks viðmóts aðnjótandi hjá
óvandabundnu fólki eins og við urð-
um hjá þeirri heiðurskonu, blessuð sé
minning hennar. Til stóð að senda
eitthvað af svartfuglseggjum upp í
greiðsluna, jafnvel megnið af fram-
leiðslunni heima, en því miður varð
minna úr en til stóð, en eitthvað var
þó sent.“
Grófir mótherjar,
Eyjamenn grandalausir
Var þá komið daginn eftir að
fyrsta kappleik Eyjamanna á Ís-
landsmóti. Við ofurefli var að etja því
Fótboltafélag Reykjavíkur vann
Knattspyrnufélag Vestmannaeyja
3:0 og í lýsingu sinni segir Árni J.
Johnsen það enga furðu þegar tekið
er tillit til ástæðna. „Tveir okkar
langbeztu manna, Árni Gíslason og
Jóhann [Antonsson Bjarnasen] voru
báðir slasaðir og langt frá því að vera
í fullu fjöri, völlurinn var malarvöllur
en við hinsvegar vanir grasvelli að
heiman og síðast en ekki sízt spiluðu
mótherjarnir vægast sagt mjög „brú-
talt“, en við grandalausir og hinir
prúðustu, að minnsta kosti framan af.
T.d. um hrottaskap þeirra verð ég
að geta þess, þótt leitt sé, að við Ár-
sæll vorum báðir bókstaflega spark-
aðir niður og vorum við hvorugur þá
neinar veimiltítur. Vorum við báðir
bornir út af vellinum og lagðir þar til
að jafna okkur, er tók sem betur fór
ekki mjög langan tíma. Þegar á allt
þetta var litið má furðu gegna að þeir
skyldu ekki „bursta“ okkur eftir-
minnilegar en raun varð á.“
Ársæll Sveinsson segir m.a. svo
frá: „Harkan var mikil á báða bóga;
þeir heimamennirnir léku svo harka-
lega að við sem vorum slíkum aðför-
um óvanir, stóðum ekki klárir að í
fyrstu, en svo sáum við að prúð-
mennska dugði lítt gegn víkingum og
létum ekki okkar eftir liggja.“
Georg Gíslason, kaupmaður í Eyj-
um, sagði þannig frá í samtali við
Þjóðviljann 1942. „Næsta kvöld er
svo keppt þrátt fyrir erfiða ferð.
Gekk sá leikur nokkuð hart fyrir sig,
því daginn eftir þegar farið var að
kanna liðið, kom á daginn, að aðeins
sjö voru leikhæfir, „hinir voru allir
meira og minna bláir, bólgnir, brák-
aðir og hrumlaðir, bæði á höndum og
fótum og bol, en þar sem ekki var
farið með nema einn varamann, en
það var álitið nóg, var ekki til í lið, svo
leikir okkar urðu ekki fleiri það mót-
ið.“
Frítt far á fyrsta farrými
Blóðtaka Eyjaliðsins var mikil og
þar sem aðeins sjö menn voru leik-
færir urðu þeir að gefa leikinn við
Fram. Á sunnudeginum 30. júní
héldu þeir því aftur heim til Eyja.
Árni J. Johnsen skrifar: „Til Eyja
fórum við með „Ceres“, og fengum
allir frítt far á 1. farrými. Skipstjóri
var hið góðkunna lipurmenni, Bro-
bjerg, er sérstakur var í sinni röð
gagnvart lágum sem háum, er hann
flutti bæði með ströndum fram og í
millilandasiglingum.“
Þar sem Fram og FV höfðu gert
jafntefli í fyrsta leik mótsins og
Framarar ekki fengið tækifæri til að
leika gegn Vestmannaeyingum var
ákveðið að úrslitaleikur mótsins færi
fram strax þriðjudaginn 2. júlí og var
því um sannkallað hraðmót að ræða.
Svo fóru leikar að Fótboltafélag
Reykjavíkur vann lið Fram 3:2 og
hömpuðu Vesturbæingar því Ís-
landsbikarnum í fyrsta skipti.
Við samantekt þessa var byggt á efni úr
Sjómanninum, blaði Sjómannadagsráðs
Vestmannaeyja 1953, Knattspyrnu í
heila öld eftir Víði Sigurðsson og Sigurð
Á. Friðþjófsson, 100 ára sögu Íslands-
mótsins í knattspyrnu eftir Sigmund Ó.
Steinarsson, Afmælisriti Íþróttafélags-
ins Þórs í Vestmannaeyjum 1913-2013,
Frambókinni eftir Stefán Pálsson og
grein eftir Leif Sveinsson í Morgun-
blaðinu 4. maí 1996.
Upphafið Leikmenn Fótboltafélags Reykjavíkur og Fram að loknum úrslitaleiknum á Íslandsmótinu 1912. Leik-
menn FV, í hvítum skyrtum með bindi, eru frá vinstri í fremstu röð: Nieljohníus Ólafsson, Jón Þorsteinsson, Bene-
dikt G. Waage með bikarinn, Geir Konráðsson með knöttinn, og Kristinn Pétursson. Í annarri röð eru Björn Þórð-
arson, Kjartan Konráðsson, Skúli Jónsson, Ludvig A. Einarsson, Davíð Ólafsson og Guðmundur Þorláksson.
Aftastur leikmanna FV er Sigurður Guðlaugsson. Í fremri röð Framara eru Magnús Björnsson, Karl G. Magnússon,
Sigurður Ó. Lárusson, Arreboe Clausen, Pétur Hoffmann Magnússon og Ágúst Ármann. Í aftari röð eru Helgi Jóns-
son standandi, Tryggvi Magnússon, Gunnar Halldórsson, Friðþjófur Thorsteinsson, Gunnar Hjörleifsson Kvaran og
Sigurður Ingimundarson. Dómari mótsins var Ólafur Rósinkranz og stendur hann aftast hægra megin.