Morgunblaðið - 06.04.2017, Blaðsíða 44

44 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 2017
Verkfæratöskur
fyrir rafeindavirkja,
rafvirkja og aðra
tæknimenn.
Ármúla 17, 108 Reykjavík, sími 552 8636, mbr.is
Allt fyrir raftækni
Verkfæratöskur
LAUGAVEGI 24 - 101 REYKJAVÍK
SÍMI: 552 0800
SKIPAGÖTU 7 - 600 AKUREYRI
SÍMI: 462 4646
Pilot
síðan 1937
BAKSVIÐ
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Samkvæmt samkomulagi við Vega-
gerðina frá árinu 2007 tók Spölur
ehf. að sér það verkefni að annast
undirbúningsaðgerðir vegna nýrra
Hvalfjarðarganga, sem grafin yrðu
við hlið núverandi ganga, innar í
firðinum. Undirbúningsskýrslunni
var skilað í júlí 2008. Þetta var rétt
fyrir bankahrunið og öllum áformum
um ný göng var síðan slegið á frest.
Eins og fram hefur komið í fréttum
er umferðin um núverandi göng orð-
in svo mikil að göngin eru komin að
þolmörkum.
Í skýrslunni er ráðgert að í hinum
nýju göngum yrðu tvær akreinar.
Um þau myndi fara umferð í norður-
átt en umferð í suðurátt færi um nú-
verandi göng. Forsenda nýrra
ganga er tvöföldun Vesturlands-
vegar í báðar áttir frá göngunum.
Umfangsmiklar jarðfræðirann-
sóknir voru gerðar í febrúar-apríl
2008 með borunum upp úr neðsta
hluta ganganna. Þetta mun hafa ver-
ið í fyrsta skipti í heimum sem slík-
um aðferðum var beitt. Sýndu þau
gott og traust berg, sem nær allt að
8 metrum hærra upp en áætlað hafði
verið við undirbúning og gerð Hval-
fjarðarganga 1993-1995. Berglög
reyndust sambærileg við berglög
sem núverandi göng liggja í. Berg
við Hvalfjörð er almennt talið þétt-
ara en gengur og gerist í berggrunni
Íslands.
Í ljósi niðurstaðna borana og
hversu vel gekk að grafa göng I er af
bergtæknilegum ástæðum talið unnt
að botn nýrra ganga verði 15 metr-
um hærri en botn núverandi ganga,
sem er 160 metrum undir sjávarmáli
þar sem hann er dýpstur.
Bergveggur milli eldri og nýrri
ganga verður að jafnaði 25 metrar.
Það er heldur meira en haft er er-
lendis þegar grafin eru tvenn sam-
hliða göng. Nú stendur hins vegar til
að grafa göng samhliða öðrum sem
eru í rekstri og því er bilið haft
meira.
Þá leggja sérfræðingar til að
bergþekja verði að lágmarki 30
metra þykk yfir lofti ganga. Í núver-
andi göngum er bergþekja 43 metr-
ar og því gefur þessi breyting mögu-
leika á að hækka botn ganganna.
Ný göng verða aðeins lengri en
núverandi göng, eða 5.995 metrar á
móti 5.762 metrum.
Þvergöng verða með 250 metra
millibili og munu þjóna sem flótta-
leiðir og brunahólf fyrir þá sem yfir-
gefa ökutæki í göngunum í neyð-
artilfellum. Þvergöng flóttaleiða
verður ekki unnt að sprengja að
fullu í gegn með núverandi göng í
rekstri, svo skila verður eftir haft
sem sprengja verður eftir að umferð
hefur verið sett á nýju göngin. Hins
vegar munu tvenn tengigöng tengj-
ast útskotum í núverandi göngum og
verður unnt að sprengja þau sam-
hliða gerð ganga II.
Það var niðurstaða Skipulags-
stofnunar sem dagsett var 4. desem-
ber 2007 að framkvæmdir við ný
gögn væru ekki háð mati á
umhverfisáhrifum.
Hvalsgin að forminu til
Fram kemur í skýrslunni að
Magnús Ólafsson arkitekt hafi
hannað form núverandi vegskála
eftir tillögu og hugmynd Anders
Beitnes. Ætlun þeirra var að opið
líktist að forminu til hvalsgini sem
stingur sér upp úr sjónum. Þetta
útlit þykir vel heppnað og verður
útlit nýrra vegskála með sama
formi og hinna fyrri.
Gera þarf ráð fyrir því að grípa
verði til bergþéttinga á köflum í nýj-
um göngum, samfara gangagreftri,
til að takmarka innrennsli vatns í
göngin. Í göngum I varð að stöðva
gangagerðina 33 sinnum meðan
berg var þétt. Alls var dælt um 365
tonnum af sementi í bergþéttingar-
holur eða að meðaltali 66 kílóum fyr-
ir hvern metra ganga. Fyrir göng II
er gert ráð fyrir sambærilegum
fjölda aðgerða.
Skýrsluna unnu Hnit verkfræði-
stofa, Jarðfræðistofan, Mannvit
verkfræðistofa og RTS verk-
fræðistofa.
Nýju göngin
verða innar
í Hvalfirði
 Botn nýrra ganga verði 15 metrum
hærri í jörðu en botn núverandi ganga
Ljósmynd/Spölur
Núverandi göng Ætlun hönnuðanna var að op ganganna líktist að forminu
til hvalsgini sem stingur sér upp úr sjónum. Op nýju ganganna verða eins.
Göng á milli Þessi mynd sýnir neyðargöng milli tveggja ganga í Södra
Länken í Stokkhólmi. Hún gefur mynd af því hvernig göngin hér geta orðið.
Árið 2008 unnu íslenskir verkfræðingar undirbúningsskýrslu fyrir Spöl ehf. um ný göng undir Hvalfjörð
Eins og fram hefur komið í Morg-
unblaðinu hefur fyrsta skrefið að
nýjum jarðgöngum verið stigið með
því að Vegagerðin samdi við verk-
fræðistofuna Mannvit um úttektir
og undirbúning vegna ganganna.
Að sögn Matthíasar Loftssonar,
verkfræðings hjá Mannviti, þarf að
endurskoða hönnunina frá 2008.
„Breytingar hafa verið gerðar á
norska veggangastaðlinum, sem við
notum til hliðsjónar við hönnun ís-
lenskra vegganga, m.a. vegna stífari
krafna um halla ganga og aukinna
öryggiskrafna,“ segir Matthías.
Mannvit sé nú með í vinnslu end-
urskoðun á hönnun nýrra ganga í
samvinnu við Vegagerðina, en hefur
einnig á fyrri stigum lagt til nokkr-
ar breytingar á hönnuninni frá 2008
og uppfært kostnað fyrir Spöl.
Byggingarkostnaður nýrra ganga
ásamt tengingu við eldri göng er
áætlaður rúmlega 13,5 milljarðar
króna m/vsk.
Eitt af því sem verið er að skoða,
að sögn Matthíasar, er hvernig best
sé að útfæra tengingar milli gang-
anna, sem þá yrðu einnig flótta- og
neyðargöng í alvarlegum slysa-
tilfellum.
Skoða ýmsa möguleika
„Það er ekki ákveðið hvaða breyt-
ingar verða lagðar til fyrir möguleg
ný göng, það er það sem verið er að
skoða,“ segir Gísli Eiríksson, verk-
fræðingur hjá Vegagerðinni, sem
leiðir vinnuna fyrir hönd stofnunar-
innar.
Í núverandi göngum er hallinn
upp að norðan 8% og 7% að sunnan.
Þegar athugunin var gerð 2008 voru
hönnunarviðmið (norskur staðall)
þannig að hámarkshalli væri ekki
meiri en 7%.
„Nú er búið að breyta þessari við-
miðun í norska staðlinum í 5%. Verið
er að skoða hvernig hægt sé að fara
eftir þeirri viðmiðun.“
Endur-
skoða þarf
hönnunina
Göngin Kröfur hafa verið hertar.
 Öryggiskröfur
hafa verið hertar
Á vegum ráðu-
neytisins er að
störfum starfs-
hópur undir for-
ystu Eyjólfs Árna
Rafnssonar um
fjármögnum
stórframkvæmda
í samgöngu-
málum, segir
Ólafur E. Jó-
hannsson, að-
stoðarmaður Jóns Gunnarssonar
samgönguráðherra. Þar er verið að
skoða þrjár leiðir út frá Reykjavík.
Í því plani er m.a. verið að skoða
Sundabraut og ný Hvalfjarðargöng
ásamt breikkun Vesturlandsvegar
upp í Borgarfjörð, að sögn Ólafs.
Niðurstaða starfshópsins verður
væntanlega kynnt eftir tvo mánuði.
Hópnum var m.a. falið að setja
fram tillögur um fjármögnun, til
dæmis með veggjaldi.
Fjármögnun stór-
framkvæmda í sam-
göngumálum skoðuð
Ólafur E.
Jóhannsson