Morgunblaðið - 13.01.2018, Blaðsíða 34

34 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 2018
Shea handáburðurinn er ríkur af shea
smjöri (20%) sem gengur fljótt inn í
húðina svo hún verður vel nærð og mjúk.
MÖGNUÐUSTU VERKFÆRIN OKKAR,
HENDURNAR.
Kringlan 4-12 | s. 577-7040
SHEA HANDKREM
NÆRIR OG MÝKIR
Það er kunnara en
frá þurfi að segja að ef
við reynum ekki á ein-
staka hluta líkamans
þá rýrna þeir. Þetta
gildir um alla vöðva,
meira að segja hjarta-
vöðvann og einnig
beinin. Nú hefur vís-
indamönnum tekist að
sýna fram á að heila-
stöðvar, sem fá tak-
markað áreiti, rýrna meira en þær
sem fá eðlilegt áreiti. Gráa efnið í
þeim hluta heilans, sem meðhöndlar
hljóð, rýrnar meira í heyrnarskertu
fólki en hjá þeim sem hafa eðlilega
heyrn. Vísindamenn við John Hopk-
ins og National Institute on Aging
hafa rannsakað áhrif heyrnartaps á
heilarýrnun og komist að þeirri nið-
urstöðu að þrátt fyrir að eðlilegt sé
að heilinn rýrni með aldrinum þá
rýrnar hann hraðar hjá fólki með
lélega heyrn. Í annarri rannsókn,
sem gerð var af prófessor í tauga-
vísindum, dr. Wingfield, við Bran-
deis University í BNA í samstarfi
hans með starfsbræðrum við há-
skólana í Pennsylvaníu og Wash-
ington, notuðu þeir segulómun og
könnuðu áhrif heyrnartaps bæði á
virkni og gerð heilans. Rannsóknin
sýndi að þeir sem eru
heyrnarskertir hafa
minna gráefni í heila-
berki í þeim hluta heil-
ans sem sér um tal-
skilning en þeir sem
eru með fulla heyrn.
Wingfield telur að
heyrnin sé megin-
orsökin. Þegar örvun
frá skynjun minnkar
vegna heyrnarskerð-
ingar þá minnkar
virkni samsvarandi
svæðis í heilanum.
Þetta þýðir einnig að einstaklingur
með skerta heyrn notar mikið meiri
orku við að vinna úr flóknum setn-
ingum. Þessar niðurstöður sýna
hversu mikilvægt er að vernda
heyrnina. Fólk verður að muna að
hávaði skemmir heyrnina og þegar
það gerist fer heilinn að rýrna.
Heyrnarskemmd er óafturkræf.
Fyrir þá, sem þurfa að vera í há-
vaða, er mikilvægt að nota hlífð-
arbúnað s.s. heyrnarsíur eða heyrn-
arhlífar. Heyrnartæki geta bjargað
miklu hjá þeim sem eru með skerta
heyrn því auk þess að bæta heyrn-
ina halda þau heilanum í þjálfun.
Taugasérfræðingurinn Jonathan
Peelle, Ph.d. segir (lausleg þýðing):
„Þegar heyrnin verður lélegri með
aldrinum er rétt að huga að heyrn-
artækjum ekki aðeins til að bæta
heyrnina heldur einnig til að við-
halda heilanum. Fólk heyrir mis-
munandi og jafnvel þeir sem hafa
væga heyrnarskerðingu verða að
leggja meira á sig til að skilja flókn-
ar setningar.“ Peelle segir einnig:
„Hæfileiki þinn til að heyra verkar
beint á hvernig heilinn meðhöndlar
hljóð og hvernig þú talar. Að við-
halda heyrninni verndar ekki aðeins
eyrun, það hjálpar einnig heilanum
að gera sitt besta.“ Hjá flestum
skerðist heyrnin smám saman á
nokkrum árum þannig að maður
tekur ekki eftir því, auk þess er al-
gengt að þeir, sem verða varir við
versnandi heyrn, fresti því í mörg
ár að láta athuga heyrnina. Ef
grunur er um heyrnarskerðingu
ætti ekki að slá því á frest að fara í
heyrnargreiningu. Samkvæmt fyrr-
nefndum rannsóknum fer heilinn
strax að rýrna þegar heyrnin byrjar
að skerðast. Hægt er að fá heyrn-
artæki til reynslu og heyra um-
skiptin.
Heilarýrnun og
heyrnarskerðing
Eftir Ellisif K.
Björnsdóttur
»Heyrnartæki geta
bjargað miklu hjá
þeim sem eru með
skerta heyrn því auk
þess að bæta heyrnina
halda þau heilanum
í þjálfun.
Ellisif K. Björnsdóttir
Höfundur er heyrnarfræðingur hjá
Heyrn í Kópavogi.
ellisif@heyrn.is
Góð viðbrögð voru við myndagátu
Morgunblaðsins og barst mikill
fjöldi lausna. Rétt lausn er:
„Vestur í kvikmyndaborginni féll
risi af stalli og í kjölfarið kom
metoo hreyfingin. Hér á landi
minntu stærstu eldstöðvar á sig.“
Dregið hefur verið úr réttum
lausnum.
Ólöf Kjaran
Sólvallagötu 1
101 Reykjavík
hlýtur bókina Kortlagning Ís-
lands – Íslandskort 1428-1850 eft-
ir Reyni Finndal Grétarsson.
Ólöf Kristín Ólafsdóttir
Logafold 33
112 Reykjavík
hlýtur bókina Landsýn eftir
Einar Fal Ingólfsson.
Andri Fannar Guðmundsson
Norðurbakka 9A
220 Hafnarfirði
hlýtur bókina Andlit norðursins
eftir Ragnar Axelsson.
Vinningshafar geta vitjað bók-
anna í móttöku Morgunblaðsins í
Hádegismóum 2 eða hringt í 569-
1100 og fengið þær sendar heim.
Morgunblaðið þakkar góða
þátttöku og óskar vinningshöf-
unum til hamingju.
Lausn á
jólamynda-
gátu
Atvinna