Jökull


Jökull - 01.01.2013, Blaðsíða 53

Jökull - 01.01.2013, Blaðsíða 53
Stratigraphy, 40Ar–39Ar dating and erosional history of Svínafell, SE–Iceland flows. The oldest erosion surface in Svínafell is be- tween R-lava sequences of Upper-Gilbert and Lower- Matuyama age and coincides with a considerable hia- tus, based on the absence of normally magnetized rocks of Gauss age in Svínafell. A major erosion phase dominated the area dur- ing Lower-Matuyama time (ca. 1.95 Ma) that resulted in complete removal of at least 230 m of strata. At this time a ridge-valley system had already devel- oped that was amplified from then until the present. A small hill-shaped remnant of some 13 lavas, ex- posed in Skjólgil, includes rocks correlated with the Olduvai normal chron (1.78–1.95 Ma). The upper- most lavas in Skjólgil are inferred to be of Upper- Matuyama age. Glaciers now carved a depression into which the Svínafell sediments were deposited dur- ing an interglacial period. Stratigraphic dip then in- creased, especially within sedimentary units and on erosion surfaces, up to 30◦ toward SW and SE (forma- tion SV11). At this stage deposition of sediments was intensive and followed by volcanism in the Öræfa- jökull volcano where onset of volcanism occurred af- ter 0.78 Ma. This timing is based on the fact that all units above the Svínafell sediments are normally mag- netized from the Brunhes magnetic chron, consistent with three 40Ar–39Ar total fusion age determinations from Svínafell’s upper strata. During Upper Brunhes time the thick volcanic se- quence from Öræfajökull, here defined as group S4, was deeply eroded and now stands out as an isolated mountain only to be further carved down and have, from time to time, additions in the form of volcanic strata (groups S5 to S7) that reach to the lowland, as low as 100 m above the present sea level. Group S4 forms the upper half of Svínafell and was deposited during Upper-Brunhes time. After its deposition se- vere erosion set in that led to the carving out of the Svínafell mountain. Subsequently erupted volcanic groups, i.e., S5 to S7, were therefore deposited at lower levels and added to the mountain sides, as low as 100 m above the present sea level. At this stage the present day "valley network" was fully developed. Acknowledgements We extend special thanks to Dr. Leó Kristjánsson, University of Iceland, for use of his paleomagnetic laboratory and assistance in the field with core sam- pling. We thank the people at Skaftafell, Freysnes and Svínafell for their invaluable help during field- work in Öræfi. JH expresses gratitude to Friends of Vatnajökull for financial aid. An early phase of this research was funded by the Science Fund in Iceland through a grant to JH. We thank Dr. John Stevenson and an anonymous reviewer for their constructive crit- icism. ÁGRIP Jarðlagafræði, 40Ar–39Ar aldursgreiningar og rof- saga Svínafells, Suð-Austurlandi. Þrátt fyrir öra upphleðslu hraunlaga í Öræfasveit hef- ur rof þar af völdum jökla verið gríðarlegt og orsak- að mislægi og mótað mjög landslag. Rakið er sam- spil eldvirkni og rofs við mótun Svínafells í Öræf- um með kortlagningu jarðlaga, seguljarðlagafræði og 40Ar–39Ar aldursgreiningum á bergi. Aðallega er lýst skiptingu gosbergs frá Kvarter, þ.e. frá segulmund- um á neðri-Matuyama og efri-Brunhes. Um 1832 m þykkur stafli í Svínafelli er gerður af 37 myndunum jarðlaga (Helgason, 2007), sem við höfum deilt í 7 yfirmyndanir (e. groups). Í Svínafelli sést að upp- haf eldvirkni frá megineldstöðinni í Öræfajökli varð á neðri-Brunhes (C1n < 781 k ár), en skömmu áð- ur höfðu Svínafellssetlögin safnast fyrir í lægð á hlý- skeiði. Á myndunartíma jarðlaga í Svínafelli urðu að minnsta kosti 8 jökulskeið og hlýskeið. Tólf roffletir marka rofsögu Svínafells og landslagsþróun. Niður- staða okkar er að aldur Svínafellssetlaganna sé á bil- inu 0.70 til 1.78 M ár. Við rof á Brunhes segultíma hefur rof sífellt aukist með áberandi dýpkun dala. Af- leiðing eldgosa undir jökli og rofs af völdum jökla er veruleg landlyfting í Öræfum umfram aðra landshluta. REFERENCES Albertsson, K. J. 1976. K/Ar-ages of Pliocene-Pleistocene Glaciations in Iceland. PhD-dissertation, Cambridge University, England, 268 pp. Einarsson, Þ. 1968. Saga bergs og lands (in Icelandic). Mál og Menning, Reykjavík, 335 pp. Einarsson, Þ. 1977. Um gróður á ísöld á Íslandi (On veg- etation during the ice age in Iceland, in Icelandic). Skógarmál, 56–72. JÖKULL No. 63, 2013 53
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.