Jökull - 01.01.2013, Blaðsíða 88

P. Crochet
The results support the view that substantial hydrolog-
ical changes are to be expected in the coming decades
in response to projected climate change.
Acknowledgements
This study was carried out within the framework
of the Nordic Climate and Energy System research
project (CES) and the corresponding Icelandic na-
tional project (LOKS), whose main objectives were to
make an assessment of the impact of climate change
on renewable energy resources in the Nordic coun-
tries. The CES project was funded by Nordic En-
ergy Research and the Nordic energy sector while
the LOKS project was funded by Landsvirkjun (the
National Power Company of Iceland), the Icelandic
Road Administration and the National Energy Au-
thority. The author is grateful to Bergur Einarsson,
Tómas Jóhannesson and Trausti Jónsson for the in-
teresting discussions regarding this study and to Bogi
Brynjar Björnsson and Tinna Þórarinsdóttir for pro-
viding GIS information for the studied watersheds.
The comments of two anonymous reviewers are ap-
preciated and contributed to an improvement of the
manuscript.
ÁGRIP
Breytingar í 22 mismunandi vatnafræðilegum þátt-
um fyrir 8 vatnasvið í mismunandi landshlutum á Ís-
landi voru kannaðar til að rannsaka afleiðingar veður-
farsbreytinga á rennsli vatnsfalla á tímabilinu 1971–
2006. Meðal þessara þátta voru ýmsar breytur sem
lýsa rennsliseinkennum vatnasviðanna svo og upplýs-
ingar um snjósöfnun og bráðnun snjós og jökla, sem
reiknaðar voru út frá gögnum um hita og úrkomu.
Áhrif breytinga í hita og úrkomu voru könnuð með
því að bera saman 25% köldustu og heitustu og 25%
votustu og þurrustu ár hverrar tímaraðar.
Árstíðasveifla rennslis og tímasetning flóða eru
næmar fyrir breytingum í hita sem koma fram í
breytingum á snjósöfnun, leysingu snjós og jökla og
breyttu hlutfalli snjókomu af heildarúrkomu. Eins og
vænta mátti leiddi því 1.1–1.4 ◦C hærri hiti í hlýjasta
árafjórðungnum til minni snjósöfnunar, snjóbráðnun
færðist fram um nokkrar vikur og jökulleysing jókst
um 20–40% samanborið við kaldasta fjórðunginn.
Þetta hafði þau áhrif að rennsli jókst yfir vetrar- og
vormánuði en minnkaði yfir sumartímann, nema fyrir
jökulár þar sem bráðnun jökla viðhélt sumarrennslinu.
Hitamunurinn hafði í flestum tilvikum ekki merkjan-
leg áhrif á meðalársrennsli, nema þar sem hærri hiti
leiddi til aukningar í jökulleysingu, eða þar sem úr-
koma var meiri í hlýjum árum. Ársrennslið jókst af
þessum sökum um 10–20% fyrir nokkur vatnasvið
sem könnuð voru á sunnan- og vestanverðu landinu.
Meiri úrkoma í hlýjum árum leiddi til aukinna flóða í
vatnasviðum á sunnanverðu landinu. Ársúrkoma var
40–58% meiri í þeim fjórðungi gagnasafnsins þar sem
úrkoma var mest samanborðið við þurrasta fjórðung-
inn. Þetta leiddi til mikillar aukningar í úrkomu á öll-
um tímum árs, þáttur snjósöfnunar og snjóbráðnunar
í rennslinu jókst, og flóðum fjölgaði. Lítil sem engin
áhrif voru hins vegar á árstíðasveiflu rennslis sökum
þess að hiti breyttist ekki marktækt á milli votra og
þurra ára. Vatnasvið á Íslandi eru næm fyrir veðurfars-
breytingum vegna þess að snjósöfnun og jöklar hafa
mikil áhrif á rennsli þeirra. Þrátt fyrir þá skýru meg-
indrætti sem greiningin dregur fram eru áhrif hita- og
úrkomubreytinga á rennslishætti vatnsfalla ekki eins-
leit heldur háð staðháttum, m.a. hæð og tegund vatna-
sviðsins.
REFERENCES
Aðalgeirsdóttir, G., T. Jóhannesson, H. Björnsson, F. Pálsson and
O. Sigurðsson 2006. Response of Hofsjökull and southern
Vatnajökull, Iceland, to climate change. J. Geophys. Res. 111,
F03001, doi:10.1029/2005JF000388.
BACC author team 2008. Assessment of climate change for the
Baltic sea basin. Bolle, H. J., M. Menenti and I. Rasool
(eds.), Springer.
Bayliss, A. C. and R. C. Jones 1993. Peaks-over threshold flood
database: summary statistics and seasonality. Institute of
Hydrology, Wallingford, UK, Report 121, 61pp.
Beldring, S., J. Andréasson, S. Bergström, L. P. Graham, J. F.
Jónsdóttir, S. Rogozova, J. Rosberg, M. Suomalainen, T. Ton-
ning, B. Vehviläinen and N. Veijalainen 2006. Mapping wa-
ter resources in the Nordic region under a changing climate.
National Energy Authority, CE report No. 3.
Bergström, S., T. Jóhannesson, G. Aðalgeirsdóttir, A. Ahlström,
L. M. Andreassen, J. Andréasson, S. Beldring, H. Björnsson,
B. Carlsson, P. Crochet, M. de Woul, B. Einarsson, H. Elve-
høy, G. E. Flowers, P. Graham, G. O. Gröndal, S. Guðmunds-
son, S.-S. Hellström, R. Hock, P. Holmlund, J. F. Jónsdóttir,
88 JÖKULL No. 63, 2013