Jökull


Jökull - 01.01.2013, Blaðsíða 57

Jökull - 01.01.2013, Blaðsíða 57
Surface deterioration of glacially abraded basaltic boulders by Fláajökull scales, ranging from 1 mm to 40 m, is lower along profiles parallel to the direction of glacial flow when compared to that measured perpendicular to ice flow. They also proved that postglacial weathering homog- enizes bedrock roughness. None of the above stud- ies employed electronic micro-roughness profilome- ters such as Handysurf which works with a vertical resolution of 0.01 µm, allowing the very first stages of weathering to be detected. Initial results of the use of Handysurf E 35-B on Fláajökull moraines and in a limestone foreland of Biferten glacier in Switzerland are presented in a recent papers by Da̧bski (2012a,b), showing that the electronic profilometer can be used to detect initial stages of weathering micro-relief de- velopment on basaltic and limestone boulders. This issue is discussed further below. Weathering rinds have been used to date glacial landforms at least several thousand years old (Carroll, 1974; Porter, 1975; Chinn, 1981; Nicholson, 2009). There are very few studies on weathering rinds devel- oped over much younger time-scales. A rare example of such a study is the work of Etienne (2002) who noticed gradual development of weathering rinds due to iron oxidation, action of micro-organisms and me- chanical fracturing on basaltic boulders deposited by Sólheimajökull (S Iceland) since the LIA maximum. On the oldest moraines, deposited at the turn of the 19th and 20th centuries, according to Etienne (2002), the rind thickness is 1.3 mm and this value gradu- ally decreases in the direction of the glacier snout. He also noticed that gradual development of weath- ering rind is accompanied by an increase in micro- roughness, but did not measure this. According to Etienne’s (2002) findings, the rinds start to undergo flaking (exfoliation) after c. 150 years of weathering, limiting further growth of the rinds. Schmidt hammer techniques in glacial geomor- phology proved to be useful in distinguishing between landforms created during the LIA and those devel- oped over longer timescales (Matthew and Shakesby, 1984; McCarroll, 1989, 1991; McCarroll and Nesje, 1993, 1996; Aa and Sjåstad, 2000; Kotarba et al., 2002; Winkler, 2005; Shakesby et al., 2006; Owen et al., 2007; Nicholson, 2009). According to Da̧bski (2009), rebound values (R-values) can also indicate different weathering duration of limestone surfaces abraded by Biferten glacier in Swiss Alps after LIA maximum. Evans et al. (1999) proved that R-values reasonably correlate with mean sizes of Rhizocarpon thalli on basaltic boulders at Heinabergsjökull, which is a neighboring glacier to Fláajökull. According to Matthews and Owen (2008), en- dolithic lichens growing on recently deposited gneiss boulders by Storbreen glacier in Norway cause rapid decrease in R-values, but this trend is not visible on lichen-free surfaces. Assessments of weathering degree of glacial land- forms by micro-roughness, weathering rind thickness and Schmidt hammer R-values indicate that these methods are robust. However, limited number of stud- ies performed within glacier forelands created after the LIA maximum (i.e. short time-scales) call for fur- ther research. MARGINAL ZONE OF FLÁAJÖKULL The marginal zone of the Fláajökull glacier lies at 50– 80 m a.s.l. (Figure 1). The eastern lobe of the glacier has formed a clear series of arcuate moraines. The western lobe is separated from the eastern one by a mega roche moutonnée. Remnants of moraines de- posited by the western lobe of Fláajökull connect with the marginal zones of Heinabergsjökull and Skálafell- sjökull. According to Evans et al., (1999), the glaciers formed, together with Fláajökull, a single piedmont lobe in AD 1860–1870. Figure 1 shows the situa- tion after the opening of a new subglacial tunnel in the spring of 2001, causing inundation of large parts of the marginal zone. Previous lichenometrical dating of the moraines (Da̧bski 2002, 2007) was carried out along the Hólms- árgarður profile, located along the Hólmsá river and used by the Icelandic Glaciological Society for regu- lar measuring of glacier front fluctuations since 1934 (Sigurðsson, 1998). Lichenometric dates obtained by Da̧bski (2007), who used the size-frequency ap- proach elaborated by Bradwell (2004) for SE Iceland, correlate relatively well with glaciological measure- ments (Sigurðsson, 1998), an American map based on aerial photographs taken in 1946 (US Army Map Service, 1949), historical data published by Ahlmann JÖKULL No. 63, 2013 57
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.