Morgunblaðið - 27.09.2018, Page 69

MENNING 69
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. SEPTEMBER 2018
Valgerður Þ. Jónsdóttir
vjon@mbl.is
Olíumálverkin á sýningunni Minnig
um lit, sem Erla S. Haraldsdóttir
myndlistarmaður opnar kl. 17 í dag í
Galleríi Gróttu eru öll abstrakt og af
allt öðrum toga en hún hefur áður
sýnt opinberlega hér á landi. Og hef-
ur hún þó á umliðnum árum haldið
hér nokkrar sýningar sem og víða í
útlöndum, til dæmis í Berlín þar sem
hún býr og er með vinnustofu.
„Sýningin samanstendur af tutt-
ugu verkum, sem ég hef verið að
vinna að undanfarin ár. Ég er svolítið
að leika mér með olíulitinn, sem er
mjög efniskenndur, eða físískur, ef
svo má segja,“ segir Erla og lýsir
nánar: „Olíumálning er hvort tveggja
þung og þykk, tekur langan tíma að
þorna og oft er ómögulegt að segja
hvernig niðurstaðan verður á strig-
anum. Maður hefur ekki fullkomna
stjórn og er eiginlega í stöðugum
„díalók“ við efnið á sama tíma og ég
leitast við að nýta eiginleika málning-
arinnar til að skapa rými, ljós og
skugga.“
Að sögn Erlu eru aðferðafræðin og
ferlið sjálft lykilþættirnir í verkunum
á sýningunni. Málverkin eru misstór,
þau minnstu 20 x 20 og stærstu 50 x
30. Erla lauk við sjö þeirra í hitti-
fyrra og sýndi í Dómkirkjunni í
Lundi og Galleríi Konstepidemin í
Gautaborg ásamt stórum, fígúratíf-
um verkum. Hin hafa ekki áður kom-
ið fyrir almenningssjónir.
„Ekki mynd af neinu“
„Sum verkanna hef ég verið að
byggja upp í tvö ár. Ég mála kannski
smávegis á hverjum degi, leyfi máln-
ingunni að þorna, mála aftur og end-
urtek leikinn þar til ég er orðin
ánægð. Fyrir vikið verða verkin
marglaga, þykk og þung, og þegar
þau eru komin í volduga blindramma
líkjast þau jafnvel frekar skúlptúrum
en málverkum.“
Aðferðin er ný af nálinni hvað Erlu
varðar að minnsta kosti og í rauninni
eru málverkin „ekki mynd af neinu“
eins og hún segir brosandi. „Alls kon-
Marglaga minningar
 Erla S. Haraldsdóttir myndlistarmaður sýnir abstraktmálverk í Galleríi Gróttu
 Nýtir eiginleika olíumálningarinnar til að skapa rými, ljós og skugga í verkum sínum
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
ar litir á striga, sem áhorfandinn
túlkar á sinn hátt. Fyrir mér fólst
ákveðið frelsi í að vinna þessi verk,
þau eiga sér engar fyrirmyndir því
ég var ekki að reyna að herma eftir
einhverju öðru. Stundum leik ég mér
að því að mála með litum sem mér
finnast ljótir. Ég er ekki endilega að
reyna að mála alveg ofboðslega flotta
mynd, heldur gera tilraunir – og þær
mega líka vera mistök.“
Að þessu sögðu er Erla spurð
hvort sjálfri finnist henni málverkin
sín ekki flott. „Jú, jú, þau verða ein-
hvern veginn alveg óvart flott,“ svar-
ar hún hlæjandi. Tilraunir með liti
hafa verið henni sérstaklega hug-
leiknar allar götur frá því hún tók
aftur að fást við málverkið fyrir tæp-
um áratug eftir margra ára hvíld.
„Stundum þegar ég er búin að
blanda lit til að mála lauf, svo dæmi
sé tekið, eða annað smáatriði í hlut-
bundnu málverki, sé ég að akkúrat
sama blanda hentar í abstrakt-
málverkið.“
Þannig bregða litirnir sér á milli
hlutbundinna og óhlutbundinna
verka Erlu, en bæði listformin segir
hún innblásin af dramatíkinni í veðr-
inu og náttúrunni og tilfinningum í
bland.
Grunnurinn í málverkinu
Málverkið er bakgrunnur Erlu,
sem nam myndlist á sínum tíma við
Konunglega listaháskólann í Stokk-
hólmi, Listaháskólann í Valand í
Gautaborg og San Francisco Art
Institute. Þegar henni var boðið að
taka þátt í vinnustofu í Künstlerhaus
Bethanien í Berlín fyrir allmörgum
árum hreifst hún svo af borginni að
hún ílentist þar. „Í Berlín er af-
skaplega skapandi og frjálslegt um-
hverfi fyrir listamenn, ódýrt og nóg
pláss fyrir alla og list þeirra líka,“
segir Erla.
Á tímabilinu þegar hún sagði að
mestu skilið við málverkið áttu
hreyfimyndir, myndbands- og ljós-
myndaverk mest upp á pallborðið hjá
henni. „Ég var orðin leið á að sitja
alltaf við tölvuna, vildi fara að nota
hendurnar aftur og mála myndir.
Hins vegar tek ég ennþá mikið af
ljósmyndum og hef gaman af.“
Spurð hvað sé helst á döfinni nefn-
ir hún sýningu í Listasafni Reykja-
ness næsta vor þar sem uppistaðan
verður mannamyndir með suðurafr-
ísku mynstri í bakgrunni. „Undan-
farið hef ég verið að mála eftir göml-
um myndum af ömmu minni og
konum í fjölskyldunni upp úr alda-
mótunum 1900. Þar sem þær voru yf-
irleitt í peysufötum fór ég að velta
fyrir mér hugtakinu sjálfsvitund
þjóðar og um leið mynstrum sem til-
heyra ákveðnum ættbálkum í Suður-
Afríku. Hugmyndin að tefla þessu
saman kviknaði vegna þess að eigin-
maður minn er í doktorsnámi í
suðurafrískri listasögu og við erum
einmitt að fara þangað til þriggja
mánaða dvalar eftir jólin,“ segir
Erla. Tilraunir hennar halda áfram
að taka á sig ýmsar myndir.
Samspil Verk Erlu S. Har-
aldsdóttur á sýningunni
spegla samspil minninga,
tilfinninga og skynjunar.
Sverrir Jakobsson, prófessor í mið-
aldasögu við Háskóla Íslands, held-
ur fyrirlestur hjá Miðaldastofu Há-
skóla Íslands í dag kl. 16.30 í stofu
101 í Lögbergi. Fyrirlesturinn ber
yfirskriftina Hvernig skal Krist
kenna? Nútímasagnaritun um forna
sögu. Fyrir fáeinum vikum kom út
bók Sverris, Kristur – Saga hug-
myndar, en í henni fjallar hann um
upphaf rótgróinna hugmynda um
Krist, hvernig þær mótuðust og af
hverju þær eru svo eðlisólíkar.
Um fyrirlesturinn segir m.a. í til-
kynningu: „Saga Jesú er mikil-
vægur hluti af menningu kristinna
manna og hefur verið það í tæplega
2.000 ár. Samfélag nútímans hvílir
hins vegar í æ ríkari mæli á öðrum
gildum og hugmyndum en hinum
kristnu. Hvernig er hægt að segja
þessa fornu sögu með nýjum hætti í
upphafi 21. aldar? Er hægt að fjalla
um sögu kristni á öðrum forsendum
en trúarlegum? Hvernig getur
sagnfræðingur nálgast á hlutlausan
hátt persónu sem margir líta á sem
guð og hefur mótað líf flestra sem
kennivald og fyrirmynd?“
Prófessor Sverrir Jakobsson.
Spyr hvernig skuli Krist kenna
Arnar Eggert Thoroddsen, að-
júnkt við Háskóla Íslands og
dægurtónlistarfræðingur, flytur
tölu um samfélag dægurtónlistar-
manna á Íslandi í Hljóðbergi í
Hannesarholti sem byggð er á
doktorsritgerð hans um sama
efni. Arnar mun fjalla um ein-
staka virkni hins íslenska dægur-
tónlistarsamfélags. Ritgerðin
byggist á tugum viðtala Arnars
sem og reynslu af skrifum um
tónlist sem blaðamaður á Morg-
unblaðinu.
Arnar er með BA gráðu í fé-
lagsfræði frá Háskóla Íslands,
meistaragráðu frá Edinborgarhá-
skóla þar sem
hann mun verja
doktorsritgerð
sína í haust.
Arnar hefur um-
sjón með fjöl-
miðlafræðinámi
við HÍ á BA
stigi og hefur
staðið fyrir ýms-
um viðburðum
tengdum dægur-
tónlistarfræðum á þeim vett-
vangi. Hann er höfundur þriggja
bóka um dægurtónlist og er að
skrifa þá fjórðu fyrir erlent for-
lag.
Af samfélagi dægurtónlistarmanna
Arnar Eggert
Thoroddsen
Enska leikkonan
Judi Dench er
ósátt við að vini
hennar, leikar-
anum Kevin Spa-
cey, hafi verið
skipt út fyrir
annan leikara í
kvikmyndinni All
the Money in the
World. Sagði hún
það óverjandi, burtséð frá því hvað
Spacey hefði gert af sér. Spacey
hefur verið sakaður um kynferðis-
lega áreitni af fjölda manns en
hann hefur neitað allri sök. Ridley
Scott, leikstjóri kvikmyndarinnar,
fékk Christopher Plummer til að
taka að sér hlutverk Spaceys.
Kemur vini sínum
Spacey til varnar
Judi Dench
Nýjasta verk hins margfræga
myndlistarmanns Davids Hockneys
var afhjúpað í gær en það er kirkju-
gluggi sem hann hannaði í iPad-
spjaldtölvu sinni fyrir Westminster
Abbey í Lundúnum. Eins og við
mátti búast er glugginn litríkur og
sýnir m.a. bláan himin, rauðleitan
göngustíg og rósarunna. Verkið
var pantað hjá Hockney til að fagna
langri valdasetu Elísabetar II. Eng-
landsdrottningar.
Hockney hannaði
kirkjuglugga í iPad
AFP
Sáttur Hockney við gluggann góða.
ICQC 2018-20
ÚSI UTH N
Opið virka daga kl. 11-18, lokað laugardaga í sumarListhúsinu við Engjateig, 105 Reykjavík, sími 551 2050
Vinsælu vörurnar frá Klippan