Náttúrufræðingurinn - 2017, Side 48

Náttúrufræðingurinn
48
40 þús. tonnum minna en árið áður
(1997 var metafli, 160 þús. tonn).
Því var skoðað með ólínulegu prófi,
atburðagreiningu, hvort þessi fjög-
ur ár hefðu (bæði saman og ein
sér) áhrif á stofnvísitölu æðarfugls.
Með þessu prófi var eingöngu horft
til mögulegra neikvæðra áhrifa af
þessum stöku árum á stofnvísitölu
æðarfugls.
Niðurstöður
Engin fylgni var á milli loðnuvísi-
talna og fjölda æðarhreiðra 1985–
2008 á talningasvæðunum fjórum,
Suðvesturlandi (R2=0,010; F=0,21;
P=0,65), Breiðafirði (R2=0,022;
F=0,47; P=0,50), Vestfjörðum
(R2=0,028; F=0,45; P=0,51) og Norð-
urlandi (R2=0,029; F=1,62; P=0,22).
Leifagreining á aðhvarfsprófunum
fjórum benti til þess að leifarnar
uppfylltu forsendur um normal-
dreifingu (Kolmogorov-Smírnov-
-próf: D < 0,17; P > 0,09). Engin
fylgni fannst á milli loðnuvísi-
talna og stofnvísitalna æðarfugls (3.
mynd). Sömu niðurstöður fengust
um fylgni milli loðnuvísitalna og
fjölda æðarhreiðra ári síðar (y+1) og
fyrir æðarvísitölurnar fjórar lagðar
saman í eina vísitölu.
Ráðlagður hámarksloðnuafli
var í lágmarki 1991, 1995, 1998 og
2006 (4. mynd). Fjöldi æðarhreiðra á
Suðvesturlandi breyttist ekki í slík-
um lágmarksárum (3. mynd A). Það
var helst í Breiðafirði (3. mynd B) að
æðarhreiðrum fækkaði í lágmarks-
árum, þ.e. 1992 (ári seinna), 1995
(sama ár), 1999 (ári seinna) og 2006
(sama ár). Fjöldi æðarhreiðra náði
sér á strik (náði svipuðu gildi og
tveimur árum fyrr) strax næsta ár
í öll skiptin að 2006 undanskildu.
Á Vestfjörðum hækkaði æðarvísi-
talan árið 2002 og loðnuvísitalan
sömuleiðis en báðar vísitölurnar
lækkuðu eftir það (4. mynd C). Á
Norðurlandi virtust 2002–2007 slök
ár bæði hjá loðnu og æðarfugli,
einkum 2006 og 2007 (4. mynd D).
Áðurnefnd lágmarksár í loðnu-
vísitölu (1991, 1995, 1998 og 2006)
voru prófuð saman eða ein sér
sem skýribreytur á fjölda hreiðra.
Þegar lágmarksárin voru saman
í einni breytu (lágmarksárin fjög-
ur=1, önnur ár=0) fannst neikvætt
samband í Breiðafirði (t=-3,42,
P=0,002) en ekkert samband fannst
annars staðar, þ.e. á Suðvesturlandi
(t=1,37, P=0,18), Vestfjörðum (t=2,01,
P=0,06) og Norðurlandi (t=1,11,
P=0,28). Þegar lágmarksárin voru
prófuð ein sér sem skýringarbreytur
á stofnvísitölu æðarfugls fannst ekk-
ert samband (P>0,05) nema 1998 í
Breiðafirði (t=-2,38, P=0,02) og 2006
á Norðurlandi (t=-2,40, P=0,02).
Umræður
Engin línuleg fylgni var milli loðnu-
vísitalna og hreiðurvísitalna æðar-
fugls. Hins vegar voru tengslin nei-
kvæð 1998 og 2006, þegar umtals-
vert minna mátti veiða af loðnu
en árið áður. Líklega skiptir magn
loðnunnar litlu máli fyrir æðar-
fugl, komi loðnan til hrygningar á
annað borð. Það virðist óhagstætt
að loðnan sé í lágmarki (sbr. 1991,
1995 og 2006) og þá má vera að
snögg breyting loðnuframboðs frá
fyrra ári (sbr. 1998) komi æðarvarpi
3. mynd. Tengsl umbreyttrar loðnuvísitölu og umbreytts fjölda æðarhreiðra eftir landshlutum: Suðvesturland (A), Breiðafjörður (B), Vest-
firðir (C) og Norðurland (D). Engin marktæk fylgni var milli breytnanna tveggja. Takið eftir mismunandi skala á y-ás. – There was no
linear relationship between the Icelandic Marine Research Institute’s capelin fishing advisory (x-axis) and number of eider nests (y-axis)
in Southwest Iceland (A), Breiðafjörður (B), Westfjords (C) and North Iceland (D). Note differing scales on y-axis.