Heimsmynd - 01.07.1990, Blaðsíða 62

*• : ’ ; p
f • f i %;_ ■ ■$< ¥ p .í?VvS&„,~ ' . ■ ■ : V j H:
' 'V ‘ ,...
agbækurnar eru skrifaðar á árunum 1915 til
1923. Elka fæddist árið 1881 og fyrstu dag-
bókarskrifin eru því frá því að hún var 34
ára. Það er hugsanlegt að hún hafi byrjað
fyrr að skrifa en það eru engar dagbækur
varðveittar eftir hana fyrr en frá 1915. Hún
fæddist að Reykjum í Lundareykjadal en
flutti til Reykjavíkur eins og svo margar
sveitastelpur í byrjun aldarinnar og byrjaði
á að ráðast í vist eins og algengt var. Þá
var hún 25 ára. Síðan vann hún við ýmis
störf, eins og saltfiskverkun, en saltfiskur
var mikilvægasta útflutningsvara þjóðar-
innar og verkakonur gegndu lykilhlutverki
í saltfiskframleiðslunni. Eins vann hún við móttöku og þvotta,
en heimilisþvotta á þessum tímum má hiklaust telja til erfiðis-
vinnu, þegar það þurfti að arka með þvottinn inn í þvottalaug-
ar.
Það liggur í augum uppi að dagbók Elku hlýtur að vera
merkileg lýsing á þeim störfum sem hún vann. Hún segir frá
óhóflega löngum vinnutíma, matarhléin eru stutt og einu sinni
segir hún til dæmis frá því að nú sé hún búin að vinna þrjú
dægur samfleytt í fiski. I dagbók hennar má sækja upplýsingar
um vinnubrögð þessara tíma, eins segir hún frá aðbúnaði á
vinnustöðunum og samskiptum vinnufélaga, jafnvel um hvað
verkakonurnar töluðu yfir fiskþvottakörunum. En kemur eitt-
hvað fram um viðhorf hennar til vinnunnar?
Hún er fyrst og fremst mótuð af viðhorfum bændasamfé-
lagsins sem hún elst upp við. Hún hefur því jákvætt viðhorf til
vinnunnar. Vissulega er hún að vinna til þess að geta fengið
að borða en fyrir henni hefur vinnan gildi í sjálfri sér og hún
þakkar oft guði fyrir vinnuna. Jafnframt því er hún mjög stétt-
vís, hún tekur meðvitaða afstöðu með sinni stétt. Það kemur
meðal annars fram í því að henni finnst menn úr efri stéttum
ekki sýna erfiðisvinnunni skilning.
Elka hefur greinilega verið góðum gáfum gædd. Þegar hún
fermdist árið 1896 fékk hún um leið „einkunnir“ fyrir helstu
námsgreinar, kristinfræði, skrift og lestur. Hún fékk besta
vitnisburðinn af öllum fermingarsystkinunum. Á þessum ár-
um voru möguleikar kvenna til menntunar afar litlir. Kvenna-
62 HEIMSMYND