Heimsmynd - 01.10.1992, Blaðsíða 72

vera mjög brengluð þann dag, en svo er það búið daginn eftir.
Ég held ég verði bara meira sjarmerandi með árunum," bætir hún við
í þá mund að djössuð útgáfa af laginu ‘Ain’t she sweet’ hljómar frá
hátölurunum í stofunni. „Ég hef aldrei logið um aldur, jafnvel þó að í
Bandaríkjunum væri mér sagt að ég yrði að skrökva um aldurinn þar sem
ég væri orðin of gömul! Framboðið af dönsurum er slíkt að það var verið
að losa sig við alla sem voru komnir yfir 25 ára aldurinn - hreint brjálæði
- en þetta er algjör æskudýrkun.
Ég neitaði að ljúga. Það er svo flókið því þá þarf maður að breyta allri
fortíðinni, ljúga liðlangan daginn. Það var reyndar ein ballerína í Berlín
sem var 25 ára öll þau níu ár sem ég var þar! Ég var eiginlega orðin svolítið
hissa á því.“
Erfiðu sporin
Meðan á samtali okkar stendur hefur María fengið sér hvern vindl-
inginn á fætur öðrum. Hún verður svolítið skömmustuleg er hún teygir
sig eftir einum enn. „Ég byrjaði 26 ára gömul... ég veit ekki... allur þessi
agi og ég hafði verið til fyrimyndar í öllu, drykkju og svoleiðis ..., ég gaf
eitthvað eftir þarna .“ Orðin koma hægt og seint.
„Þetta var erfitt tímabil,“ segir hún snögglega, „ég þurfti að hætta að
dansa í eitt ár út af æxlum í hálsi. Þeir héldu að ég væri með krabbamein,
það voru alltaf að koma upp ný æxli, guð má vita af hverju!
Það reyndi rosalega á - og biðin eftir aðgerðirnar, eftir að vita hvort ég
hefði lamast öðru megin í andlitinu ... þessar taugar í hálsinum eru svo
viðkvæmar. Ég held að léttirinn og þakklætistilfinningin sem ég
upplifði þegar í Ijós kom að ég var ekki með
krabbamein sé ein stærsta stundin í lífi
mínu.“ Hún talar af alvöruþunga.
„En ég held að maður styrkist af
svona reynslu, maður neyðist til að vera
jákvæður. En það að halda heilsunni
skiptir öllu!“
Á löngum ferli má búast við mörgum
merkisstundum í lífi dansara. Stórkost-
legir sigrar á sviðinu, það að hreppa
draumahlutverkið, dansa með frábærum
mótdansara, komast inn í betri flokka
heims ....
Þar skiptast á skin og skúrir og stundum
virðist sem það ætli aldrei að stytta upp.
Vonbrigðin geta verið gífurlega sár og það
getur verið erfitt að finna plástur á sært stoltið.
„Ég varð fyrir mjög miklum vonbrigðum þegar
ég kom til Bandaríkjanna og komst ekki inn í
þessa betri flokka - það var erfitt!“ og áherslan er
þung, „því að ég var góð!
Ég var komin yfir þennan svokallaða 26 ára
aldur, orðin 28 ára gömul og hafði lítil sambönd.
Svo virðast Bandaríkjamenn ekki fylgjast eins mikið
með evrópska dansheiminum eins og Evrópbúar
fylgjast með þeim bandaríska. Það vissu allir um
Berlínarflokkinn og það þótti flott, en fáir höfðu
hugmynd um ’Wiesbaden-flokkinn, þar sem ég hafði
verið aðaldansari í tvö ár.
Ég vildi ekki verða bitur,“ heldur María áfram.
„Ég sá svo mikið af bitrum og illkvitnum dönsurum
og kennurum. Fólk sem hafði ekki náð eins langt og
það hafði dreymt um, fólk sem varð að hætta af því
að það var orðið lélegt. Sumt þetta fólk vissi ekkert
hvað það átti að gera við líf sitt. Sumir drápu sig,
duttu í drykkju og brotnuðu niður.
Það er bara svo mikill óþarfi að vera að hamra á því sem illa fór í mörg
ár.” Röddin er ákveðin. „Maður verður að fá að syrgja og maður verður
að fá að vera reiður og maður verður að fá að vera bitur í einhvern tíma,
en ekki árum saman. Maður eyðist bara upp!“
Til Richmond
Hvað sem segja má um vonbrigðin í Bandaríkjunum sem augljóslega
hafa skilið einhver spor eftir í huga Maríu og svíður jafnvel enn undan er
hún ekki að velta sér upp úr hlutunum.
Ég var lausadansari í þrjú ár í New York og ferðaðist víða. Dansaði
Hnotubrjótinn í Los Angeles, dansaði galasýningar í Chicago og Jacops
Pillow á móti frægum dönsurum. Þetta var allt mjög vel borgað og mjög
spennandi.
„En þetta var mjög erfitt. Maður dansaði kannski tvær sýningar, en
svo gerðist ekkert í tvo mánuði. Þó varð maður stöðugt að halda sér í
formi og fara í tíma á hverjum degi þó ekkert væri framundan. Mér var
reyndar boðin vinna út um allt, í New Orleans, Idaho og Kóreu ... en ég
fékk ekki vinnu með þessum stóru - þó að ég væri í tímum með þessu
fólki, Barishnikov, Makarovu, Helga Tómassyni og öðrum atvinnudöns-
urum.“ Hún þagnar. „Því ég var góð! En það bara gekk ekki upp.“
Líf dansara snýst um það að dansa - annars er það ekkert líf. Þetta var
orðin spurning fyrir Maríu um að dansa yfirleitt eða gefast upp, hætta,
breyta til. Þegar fólki er dansinn í blóð borinn, gengur það hinsvegar
ekkert út einn daginn og segir skilið við leikhús og ballett fyrir fullt og
allt. „Það er bara ekki hægt,“ segir María með sannfæringu þess sem
reynsluna hefur. „Þess vegna fór ég til Richmond. Ég þurfti að gera mér
grein fyrir því hvort ég vildi dansa reglulega - þó svo það væri í litlum
flokki.“ Fjórtán dansarar eru nú starfandi við Islenska dansflokkmn, en
hann er lítill í samanburði við þá flokka sem María hafði áður starfað við;
55 manna flokkur í Berlín og 35 manns í Wiesbaden.
„Þetta var eins árs gamall flokkur og á virkilega lágum standard miðað
við það sem ég var vön. Ég var í sex mánuði að ákveða hvort ég ætti að
fara þangað, þetta var ekkert smá erfitt. Mér fannst það fyrir neðan
virðingu mína að fara til Richmond," segir María hreinskilnislega.
„Maður var alinn svona upp, búið að prenta þennan hugsunarhátt inn í
mann. Þetta var alls ekki snobb.
En hjónabandið gekk einnig mjög illa og ég var langt niðri. Við
vorum ósammála um allt, þetta er svart sagði ég, þetta er hvítt sagði hann.
Annað okkar varð bara að forða sér.“
Skilnaöur
Sjö ára hjónaband var að renna sitt skeið. Skilnaðurinn var langur og
erfiður og af innbúinu að ráða, virðist María ekki hafa tekið heim með sér
feita sjóði. „Já, sumar vinkonur mínar úti sögðu mig vitlausa að hafa ekki
haft meira út úr skilnaðinum,“ segir hún dræmt. „Það er nefnilega hægt
að verða mjög ríkur af skilnaði í Bandaríkjunum. En það er alltaf erfitt
að skilja, mjög erfitt . Við vorum í þrjú ár að að rembast við að skilja,
kvelja hvort annað. Við vorum bæði svo þrjósk og gamaldags, ætluðum
ekki að skilja.
Ég er búin að jafna mig á þessu og við tölumst alveg við,“ segir hún
hæglega. „Þetta er fínn maður og mér þykir vænt um hann - hann er gift-
ur aftur og allt í lagi með það.“
María teygir sig í aðra sígarettu og ég er ekki viss um að hún ætli að
segja meira um málið. Þessi mál eru vandmeðfarin og ábyggilega ekkr sár-
saukalaust að rifja upp. En María er opinská og hreinskilin. Eftir langan
smók heldur hún áfram.
„Ástin hefur alltaf verið stór hluti af mínu lífi. Ég var eiginlega ástfang-
in af því að vera ástfangin þegar ég var yngri. Svo hefur maður náttúru-
lega þroskast," segir hún og hlær. „Við Dennis kynntumst í Berlín - hann
varð ástfanginn af mér á sviði - og það var mikil ást fyrst. Hann var
tölvufræðingur, einkaflugmaður, svifdrekamaður og ljósmyndari. Hann
HEIMS n MYND