Ársrit um starfsendurhæfingu - 2011, Síða 20

20 www.virk.is
VE
LF
E
R
Ð
A
R
K
E
R
FI
Ð
hefur hún oft minni áhrif á endurkomu
til vinnu en vinnutenging sem unnið er
að í samstarfi við lækni. Þetta á til dæmis
við um endurkomu fólks, með langvinna
bakverki, til vinnu. Niðurstöður úr
rannsókn Anema þar sem skoðuð voru
tengsl úrræða við langtíma árangur,
bentu óyggjandi til þess að vinnutenging
skipti gríðarlega miklu máli þegar hlutfall
langtímaárangurs í atvinnuþátttöku var
skoðaður (Anema o.fl., 2009).
Í endurbættum læknisvottorðum í Sví-
þjóð, Noregi og í Bretlandi er gert ráð
fyrir að bent sé á hvað einstaklingurinn
geti gert þrátt fyrir veikindin, eða hvað
skuli sérstaklega varast, og eiga þau
að vera leiðbeinandi um hvort og
hvernig vinnuaðlögun kemur til greina
(Department for Work and Pensions /
Department of Health, 2008).
Í rannsókn sem var nýlega birt í
tímariti breskra heimilislækna var
sagt frá 18 mánaða tilraunaprófun á
nýju veikindavottorði, þar sem lögð er
áhersla á hvað einstaklingurinn getur
þrátt fyrir veikindi, í stað þess sem hann
getur ekki. 54% læknanna sem tóku
þátt í rannsókninni gáfu nú skriflegar
leiðbeiningar um endurkomu til vinnu
samanborið við 12% meðan þeir notuðu
gömlu vottorðin (Sallis o.fl., 2010).
Það kom einnig fram í könnuninni að
heimilislæknar voru líklegri til að meta
einstakling vinnufæran að hluta með nýja
vottorðinu en með því gamla. Þetta nýja
læknisvottorð var almennt tekið í notkun
í apríl 2010. Þetta þýðir þó ekki að allir
sjúklingar fái þá niðurstöðu að þeir megi
eða geti unnið að hluta þrátt fyrir veikindi
eða slys.
Læknar eru hliðverðir að veikindalaunum
og bótakerfi og geta því gefið út ávísun
á þessi mikilvægu réttindi. Meðan
einstaklingur getur leitað til nánast hvaða
læknis sem er, til að skrifa vottorð um
óvinnufærni, er hætta á að leiðir inn í
bótakerfið séu of margar. Hjá VIRK erum
við að upplifa að einstaklingar sem eru
í starfsendurhæfingu hjá VIRK í samtarfi
við sína heimilislækna geta skyndilega
verið komnir með vottorð upp á örorku frá
öðrum lækni. Þetta þarf að endurskoða.
Í Danmörku er ákvörðun um örorku til
dæmis tekin af öðrum aðilum en læknum,
oft þverfaglegu teymi. Þá er meðal
annars tekið tillit til álits lækna en það eitt
og sér er ekki ákvarðandi um bótarétt.
Vegna þess að ástæður fyrir erfiðleikum
við endurkomu til vinnu og örorku eru oft
aðrar en upphaflegi sjúkdómurinn þarf að
vera á varðbergi gegn sjúkdómavæðingu
í starfsendurhæfingu.
Hlutverk VIRK er að byggja brú milli
heilbrigðisþjónustu og vinnu og auð-
velda fólki endurkomu til vinnu. Vinna
þarf með styrkleika fólks og hindranir
gegn vinnu sem safnast upp vegna
veikinda eða í kjölfar þeirra. Hér á eftir
eru viðtöl við nokkra aðila sem starfa
innan velferðarkerfisins, meðal annars
um viðhorf þeirra til starfsendurhæfingar
og samstarfs við VIRK á þessu sviði.
Heimildir
Anema, J., Schellart, A.J.M., Cassidy,
J.D., Loisel, P.J., Veerman, T.J., van der
Beek, A.J. (2009). Can cross country
differences in return to work after chronic
occupational back pain be explained? An
explanatory analysis on disability policies
in a six country cohort study. Journal of
Occupational Rehabilitation, 19, 419-
426.
Black, C. (2008). Working for a Healthier
Tomorrow. London: TSO.
Hussey, S., Hoddinott, P., Wilson, P.,
Dowell, J., og Barbour, R. (2004).
Sickness certification system in the
United Kingdom: Qualitative study of
views of general practitioners in Scotland.
British Medical Journal.
Sallis, A., Birkin, R., og Munir, F.
(2010). Working towards a fit note: An
experimental vignette survey of GPs´.
British Journal of General Practice, 60,
245-250.
Department for Work and Pensions /
Department of Health (2008). Improving
health and work: Changing lives – the
Government's response to Dame Carol
Black's review of the health of Britain's
working-age population. London: The
Stationery Office.
Waddell, G., Burton, A.K., Kendall,
N.A.S. (2008) Vocational rehabilitation
– what works, for whom, and when?
London: The Stationery Office.
Waddell, G., og Burton, A. (2006). Is
work good for your health and well-
being? London: TSO.