Ársrit um starfsendurhæfingu - 2011, Qupperneq 42

42 www.virk.is
A
TV
IN
N
U
LÍ
F
ATVINNULÍF
Þeim finnst það einnig mikill léttir að í
ferlinu sé hugað markvisst að tengslum
við vinnustað og endurkomu til vinnu.
Það er nefnilega staðreynd að í langri
fjarveru missir einstaklingurinn oft öll
tengsl við vinnustaðinn og hefur síðan
miklar áhyggjur af óvissu er skapast í
tengslum við möguleika hans á endur-
komu til vinnu. Það er líka staðreynd
að því lengur sem fólk er frá vinnu
þeim mun meiri líkur eru á að það verði
ekki þátttakandur á vinnumarkaði til
framtíðar.
Samvinna og ábyrgð
Hér þarf því að tengja saman ábyrgð
þeirra sem sjá um framfærslugreiðslur
til einstaklinga, einstaklinganna sjálfra,
heilbrigðisstarfsfólks og þeirra sem sjá
um þjónustu á sviði starfsendurhæf-
ingar. Að bata- og uppbyggingarferli
einstaklings koma fjölmargir aðilar
og allir þurfa þeir að vinna saman og
hafa það að meginmarkmiði að auka
getu fólks til sjálfstæðis og virkrar
þátttöku á vinnumarkaði. Það nægir
ekki að einblína á orsakir og afleiðingar
sjúkdóma eða slysa eins og áherslan
er oft innan heilbrigðiskerfisins heldur
þarf líka að finna leiðir til aukinnar
vinnugetu þrátt fyrir tilvist sjúkdóma
eða afleiðingar slysa.
Ábyrgð
og framfærslugreiðslur
Þeir sem bera ábyrgð á fram-
færslugreiðslum til einstaklinga í langri
fjarveru vegna veikinda eða slysa eru
oft einu aðilarnir utan heilbrigðiskerfis,
vina og ættingja sem hafa vitneskju um
heilsubrest og stöðu einstaklingsins.
Þessir framfærsluaðilar hafa auk þess
sömu hagsmuni og einstaklingurinn
varðandi aukna vinnugetu hans til
framtíðar. Þeirra viðbrögð geta því skipt
öllu máli varðandi möguleika á að koma
snemma að málum og ná þannig góðum
árangri í starfsendurhæfingu.

Það er því engin tilviljun að í
flestum vestrænum ríkjum eru það
framfærsluaðilar sem bera ábyrgð
á að einstaklingur fái viðunandi
starfsendurhæfingu. Hverjir þessir
framfærsluaðilar eru er hins vegar
mismunandi eftir löndum. Á Norður-
löndunum eru þetta oft opinberir aðilar,
því hið opinbera byrjar oft að greiða
bætur í veikindum eftir aðeins nokkurra
daga eða vikna fjarveru starfsmanna
vegna veikinda. Í Þýskalandi, í Banda-
ríkjunum og víðar eru þetta trygginga-
félög þar sem atvinnurekendur í
þessum löndum kaupa tryggingar vegna
veikindagreiðslna til starfsmanna sinna
og því hafa tryggingafélög mikla hags-
muni af því að tryggja einstaklingum
skjóta starfsendurhæfingu við hæfi.
Hér á landi eru það hins vegar atvinnu-
rekendur og sjúkrasjóðir stéttarfélaga
sem bera ábyrgð á launa- og bóta-
greiðslum til starfsmanna fyrstu
mánuðina í veikindum og í allt að tveimur
árum. Hlutur aðila vinnumarkaðarins í
launa- og bótagreiðslum til þeirra sem
veikjast eða slasast er þannig um 80%
á meðan hlutur Tryggingastofnunar
ríkisins er um 20% ef miðað er við
fyrstu fimm árin*. Veikindaréttur hjá
atvinnurekenda er langur hér á landi
samanborið við mörg önnur lönd eða í allt
að 6 mánuði á almennum vinnumarkaði
og í allt að 12 mánuði hjá opinberum
starfsmönnum og síðan taka við
*Skýrsla Talnakönnunar fyrir aðila vinnumarkaðarins
frá júlí 2007.